T : thesmophoros - thyoneus

thesmophoros (thesmophorus)

D.i. "de wetgeefster", een bijnaam, dien Demeter droeg, daar zij door het invoeren van den akkerbouw de menschen er toe gebracht had om onder vaste wetten samenteleven. Ook hare dochter Persephone droeg denzelfden naam. Zij werden met elkander vereerd op het feest der Thesmophoria. Zie aldaar.

thesmophoria

Een feest, jaarlijks ter eere van Demeter Thesmophoros en hare dochter Persephone gevierd. In den Peloponnesos bestond het reeds in de oudste tijden. Het was derwaarts, zoo luidde de mythe, overgebracht uit Egypte door de dochters van Danaos. Het schijnt evenwel van echt griekschen of liever pelasgischen oorsprong geweest te zijn. Bij de dorische volksverhuizing trad het in die landschappen, welke door de Doriërs bezet werden, op den achtergrond, maar destemeer stond het overal in eere, waar de invloed van Athene zich liet gelden; ook in Arkadië, in Argolis en op Sicilië werden de Thesmophoria gevierd. Te Athene duurde het 5 dagen van den 9den tot en met den 13den Pyanepsion (Oct. - Nov.), en slechts gehuwde vrouwen mochten er aan deelnemen. De twee eerste dagen werden in Halimos op het voorgebergte Kolias, werwaarts de vrouwen in eene gemeenschappelijke processie optrokken, met offers en reinigingen (een bad in zee) gevierd. Dit geschiedde op den 9den en 10den dag der maand. Op den 11den volgde de terugkeer naar de stad en de optocht naar den tempel der godin (Thesmophorion), aan wie dan een plechtig offer werd gebracht. Den 12den brachten de vrouwen treurende en vastende door, om daardoor de bittere droefheid van Demeter over het verlies harer dochter te verheerlijken. Op den 13den besloot een gemeenschappelijke maaltijd der vrouwen het feest.

thespiaden

(1) Een bijnaam der Muzen, die aldus genoemd werden naar de vereering, haar in de boiotische stad Thespiai bewezen.
(2) De 50 dochters van Thespios, den koning van Thespiai, die alle de liefde van Herakles genoten. Zie Thespios.

Gustave Moreau: De dochters van Thespius

thespios (thespius)

Toen Herakles, nadat hij zijnen leermeester Linos gedood had, op den Kithairon de kudden van zijnen pleegvader Amphitryon weidde, doodde hij eenen leeuw, die het gebied van Thespios, den koning van Thespiai, onveilig maakte. (Zie Herakles.) Deze, den moed en de kracht van den jongen held bewonderende, nam hem op en hield hem twee maanden bij zich. Gedurende dien tijd won Herakles de liefde van al de vijftig dochters des konings. Zij baarden hem ieder eenen zoon; volgens sommige mythen sproten uit deze verbintenissen van den held zelfs twee en vijftig zonen. Veertig daarvan werden later naar Sardo (Sardinië) gezonden, om er eene kolonie te stichten. -
Soms wordt de hier bedoelde koning van Thespiai Thestios genoemd.

thesprotos (thesprotus)

Een koning in Epeiros, bij wien Atreus de dochter van zijnen broeder Thyestes, Pelopia geheeten, ontmoette, en haar zonder haar te herkennen, huwde. (Zie Atreus.)

thestios (thestius)

(1) Een zoon van Ares, of van Agenor, een koning in Aitolië, wiens zonen door Meleagros werden gedood, toen zij den kop en de huid van het kalydonische everzwijn aan Atalante wilden ontnemen. (Zie Kalydonische jacht.)
(2) Zie Thespios.

thestor

(1) De zoon van Enops, een Trojaan, die, toen Patroklos in de wapenrusting van Achilleus in de grieksche gelederen verscheen, zóó verbijsterd werd van schrik, dat hij zich, zonder wederstand te bieden, dooden liet.
(2) De zoon van Idmon en Laothoë, de vader van Kalchas, Leukippe en Theonoë. Deze laatste muntte uit door hare schoonheid en werd daarom, toen zij nog zeer jong was geroofd en verkocht, maar niemand wist, waar zij gebleven was. Thestor ging haar zoeken, maar nadat hij lang rondgezworven had, werd hij door zeeroovers gevangen genomen, en aan zekeren Ikaros, een koning in Karië verkocht, bij wien ook Theonoë als slavin diende. Hij herkende haar echter niet. Theonoë had intusschen de liefde van haren meester gewonnen en leefde in geluk en heerlijkheid, toen ook Leukippe derwaarts kwam in het gewaad van eenen priester. Zij had dien langen weg afgelegd en dat gewaad aangenomen op bevel van het orakel. Ook zij werd niet herkend en herkende hare bloedverwanten niet. Theonoë, meenende in haar eenen schoonen jongeling te zien, vatte liefde voor den gewaanden priester op. Toen zij echter geene wederliefde kon verwerven en zelfs op den hevigsten tegenstand stuitte, besloot zij zich te wreken en beval Thestor den priester te dooden. Deze riep de goden aan, die hem zoo zwaar bezocht hadden door hem tot slaaf te maken, hem zijne kinderen te ontnemen en hem nu ook nog met bloedschuld wilden bezwaren. Juist hierdoor werd hij door zijne kinderen herkend en de koning, door hun leed en hunne vreugde getroffen, liet hen met elkander terugkeeren naar hun land.

thestorides

D.i. "de zoon van Thestor". Met dezen naam wordt Kalchas, de waarzegger der Grieken in den trojaanschen oorlog, dikwijls aangeduid. Zie Thestor (2).

thetis

De dochter van Nereus en Doris, derhalve eene der Nereïden. Met hare zusters woonde zij in de diepten der zee, waar zij o.a. Dionysos opnam en beveiligde, toen hij door den thrakischen koning Lykurgos vervolgd werd. (Zie Dionysos.) Daarvoor kreeg zij van den god eene gouden urn ten geschenke, waarin zij later de asch van haren zoon Achilleus bewaarde. Door Hera opgevoed, ontwikkelde zij weldra zóóvele bekoorlijkheden, dat Zeus en Poseidon beiden naar hare liefde dongen. Toen evenwel de Titan Prometheus voorspeld had, dat zij eenen zoon zou ter wereld brengen sterker dan zijn vader, huwelijkte Zeus haar tegen haren wil uit aan den sterveling Peleus, wien zij den grootsten held der Grieken in den trojaanschen oorlog, Achilleus, baarde. (Zie Peleus en Achilleus.) Latere sagen verhaalden, dat zij met de overige Nereïden de Argonauten had geholpen in den moeilijken doortocht tusschen de Skylla en de Charybdis. -

Ingres: Juppiter en Thetis (1811)

Haren zoon beminde zij met de teederste liefde. Bij zijn leven vervulde zij al zijne wenschen en wist zelfs bij Zeus te bewerken, dat, toen Agamemnon in het hart van Achilleus eenen diepen wrok had opgewekt, de Grieken verslagen werden, totdat aan haren zoon de schitterendste voldoening was gegeven. Na zijnen dood ontrukte zij zijn lijk aan de vlammen van den brandstapel en voerde hem naar het eiland Leuke, opdat hij daar een zalig leven zou leiden. -
De nevensgaande afbeelding [niet afgebeeld; Kox] stelt haar voor, terwijl zij uit zee oprijst om aan Achilleus een schild te brengen, voor hem door Hephaistos vervaardigd. Vereering genoot Thetis voornamelijk in Thessalië. Tusschen oud- en nieuw-Pharsalos had zij eenen tempel, het Thetidion, waarin zij, naar men zeide, eens genezen was van eene wond, die Hephaistos haar had toegebracht door naar haar zijnen hamer te werpen, toen zij de al te heftige betuigingen zijner liefde afwees. Ook in Sparta had zij eenen eigen tempel.

thia

Zie Theia.

thiasos (thiasus)

De stoet, die Dionysos vergezelde op den tocht, dien hij ondernam om den wijnbouw over de aarde te verspreiden. Zie Dionysos.

thisbe

Zie Pyramos.

thoas

(1) Een koning in Tauris, tot wien Iphigeneia door Artemis gevoerd werd, toen zij haar wegnam van het altaar te Aulis, waar haar vader haar wilde offeren. (Zie Iphigeneia.) Volgens sommige legenden werd hij, nadat Iphigeneia met het beeld der godin uit zijn land gevlucht was, door Orestes en Chryses (Zie Chryses (2)) gedood, toen hij poogde haar natezetten.
(2) Een koning van het eiland Lemnos, dat hij van Rhadamanthys ten geschenke ontvangen had. Zijne dochter was Hypsipyle. Toen de Lemnische vrouwen alle mannen van het eiland wegens hunne ontrouw doodden, werd Thoas door zijne dochter verborgen en zoodoende gespaard. (Zie Hypsipyle.) Later ontkwam hij in eene kist naar Tauris, (De legenden, die dit vermeldden, identificeerden hem met den in dit artikel onder (1) genoemden Thoas.) of naar Oinoë. Andere verhalen evenwel berichtten, dat hij door de Lemnische vrouwen gevonden en gedood werd.

thon

Zie Polydamna.

thoön

Een der Giganten, die in de Gigantomachie door de Moiren werd verslagen.

thoösa

Eene dochter van Phorkys en Keto, die bij Poseidon de moeder werd van den geweldigen Kykloop Polyphemos.

thrasymedes

Een zoon van Nestor en Anaxibia. Hij trok met 15 schepen uit Pylos naar Troje, bleef daar gedurende den ganschen oorlog en keerde behouden in zijn vaderland terug, waar men in latere tijden zijn graf kon aanwijzen.

thriambos (thriambus)

Een bijnaam van Dionysos, die hem aanduidde als den god met vijgebladeren bekranst; verder de naam van een lied bij eenen optocht, ter zijner eere gehouden, gezongen, en eindelijk die optocht zelf. Men leidt doorgaans van dit woord het latijnsche woord triumphus, d.i. "zegevierende intocht" af.

thyestes

De broeder van Atreus. Zie aldaar.

thyia

Eene dochter van Kastalios, die het ambt van priesteres van Dionysos bekleedde. Zij was de eerste, die de opgewonden feesten ter eere van den god invoerde, welke later orgiën werden genoemd. Naar haar heetten de vrouwen, die in woeste uitgelatenheid ter eere van Dionysos feestvierden, somtijds Thyiaden.

thyiaden

Zie het vorig artikel en Delphoi.

thymbraios (thymbraeus)

(1) Een bijnaam van Apollo, dien hij droeg naar de stad Thymbra in Troas, waar hij eenen beroemden tempel had.
(2) Een der zonen van Laokoön, die tegelijk met zijnen vader door de van Tenedos gekomen slangen werd gedood. Zie Laokoön.

thymoites (thymoetes)

Een broeder van koning Priamos. Zijne gade Kylla baarde hem eenen zoon Munippos op denzelfden dag, waarop Paris geboren werd. Priamos liet zoowel Munippos als zijne moeder dooden, omdat een waarzegger voorspeld had, dat op dien dag een knaap zou geboren worden, die zijne vaderstad ten verderve zou strekken. Thymoites wreekte zich hierover later door te bewerken, dat het houten paard binnen de muren van Troje getrokken werd.

thyone

De naam van Semele, de moeder van Dionysos, dien zij op den Olympos droeg, nadat zij door toedoen van haren zoon onder de onsterfelijken was opgenomen. Zie Dionysos.

thyoneus

Een bijnaam van Dionysos, dien hij droeg naar den naam, welke aan zijne moeder gegeven was, toen zij onder de goden werd opgenomen. Zie Dionysos en het vorig artikel.