T : tros - tyrrheus

tros

De zoon van Erichthonios en Astyoche, de dochter van den riviergod Simoeis. Hij was de kleinzoon van Dardanos, een koning van Phrygië. Naar hem kreeg het trojaansche land zijnen naam. Uit zijn huwelijk met Kallirrhoë, de dochter van den riviergod Skamandros, sproten drie zonen Ilos, Assarakos en Ganymedes.

troizen (troezen)

De beheerscher der naar hem genoemde stad, de vader van Euopis. Zie aldaar.

turnus

Een koning der Rutuliërs, de zoon van Daunus en Venilia. Hij was verwant met Amata, de gade van koning Latinus, en dientengevolge was hem diens dochter Lavinia ten huwelijk toegezegd. Door het noodlot, geopenbaard door het orakel van Faunus, was zij evenwel aan eenen vreemdeling beloofd, en daarom schonk haar vader hare hand aan den Trojaan Aeneas, toen deze haar ten huwelijk vroeg. Turnus, hierover vertoornd, poogde in gemeenschap met Mezentius, den koning van Etrurië, zijne rechten met de wapenen te handhaven, doch hoewel de Latijnen en Aeneas eerst verslagen werden, viel Turnus naderhand in een tweegevecht door de hand van den Trojaanschen vorst.

turrigera / turrita

Een bijnaam, dien de Romeinen aan Rheia Kybele gaven en die haar aanduidt als de godin, die eene muurkroon draagt.

tyche

De godin van het goed geluk, - niet van het toeval. Hare vereering behoort waarschijnlijk eerst tot den lateren tijd van den grieksche godsdienst, want de oudste dichters noemen haren naam niet. Nu eens heet zij de dochter van Prometheia, d.i. "de goddelijke voorzienigheid", dan weêr wordt Zeus haar vader genoemd. Men vereerde haar als de godin, die het geluk schonk, maar vooral als de beschermster der steden. In Smyrna had zij eenen tempel, waarin haar beeld stond met Polos, het zinnebeeld van het hemelgewelf, op het hoofd en eenen hoorn des overvloeds in de hand. Ook in Athene en in het op den isthmos gelegen Megara had zij eenen tempel. Voor dezen laatste had de beroemde beeldhouwer Praxiteles het beeld der godin vervaardigd. Zeer dikwijls werd zij voorgesteld met eene muurkroon op het hoofd en aren in de hand. Dit laatste doelde op de gewenschte vruchtbaarheid der streek, voor welke hare bescherming werd ingeroepen. Een ander attribuut van Tyche is een roer, waarmede aangeduid wordt, dat zij het schip des levens bestuurt. In latere tijden, toen zij van beteekenis veranderde, en meer eene personificatie werd van de wisselvalligheid der fortuin, stelde men haar voor als met de teenen op eenen kogel staande. -
Daar Tyche de beschermgodin was van verschillende steden, kwam men er als van zelf toe, om langzamerhand meerdere Tyche´s aantenemen, die ieder voor hare eigene stad waakten. -
Door de Romeinen werd zij geïdentificeerd met hunne godin Fortuna. Zie aldaar.

Tyche wordt ook vereerd door schaakspelers.

tydeus

De zoon van Oineus, den koning van Kalydon in Aitolië en Periboia, de gemaal van Deïpyle, de vader van Diomedes, een van de zeven vorsten, die tegen Thebe optrokken om Polyneikes op den troon te plaatsen. Hij had eens op de jacht bij ongeluk een zijner bloedverwanten gedood en moest daarom uit zijn vaderland vluchten. In Argos werd hij door den koning Adrastos gastvrij opgenomen. Deze reinigde hem van den moord en gaf hem zijne dochter Deïpyle tot gemalin.

Adrastos - in het midden - houdt Polyneikes en Tydeus uit elkaar. Hij verzoent hen met elkaar, en laat de een met zijn dochter Argeia, de ander met zijn dochter Deïpyle trouwen. (roodfigurige crater, circa 350 voor Chr.)

Met Adrastos trok hij tegen Thebe op, en werd daar door Melanippos zwaar gewond. Volgens sommige legenden moest deze dit met den dood bekoopen, daar Tydeus, terwijl hij viel, ook hem deed sneuvelen. Andere mythen evenwel melden, dat Melanippos door den zoon van Tydeus, Diomedes, werd gedood. -
Toen Tydeus nu gewond ter neder lag, kwam de godin Athena tot hem en wilde hem door een middel, dat zij van Zeus gekregen had, onsterfelijk maken, doch Amphiaraos had den pas gedooden Melanippos het hoofd afgesneden en bracht dit aan Tydeus, die het kloofde en de hersenen opat. Hierover verstoord onthield Athena hem het geneesmiddel, dat zij hem had willen geven. Tydeus stierf daarop en Maion begroef zijn lijk. Zie Maion.

tydeides (tydides)

D.i. "de zoon van Tydeus", een naam, die zeer dikwijls gebruikt wordt om Diomedes aanteduiden.

tyndareos (tyndareus)

Een zoon van Oibalos en de Nymph Bateia. Door zijnen broeder Hippokoön en diens zonen uit Sparta, waarover hij koning was, verdreven, nam hij zijne toevlucht tot Thestios, eenen koning in Aitolië, wien hij in verschillende oorlogen tegen zijne naburen bijstond; daarvoor kreeg hij diens dochter Leda ten huwelijk. Door Herakles herwon hij zijne heerschappij over Sparta. Als kinderen, die hij bij Leda verwekte, worden genoemd Timandra, Klytaimnestra en Philonoë. Leda genoot evenwel ook de liefde van Zeus en sommige mythen verhaalden, dat zij vier kinderen tegelijk ter wereld bracht, waarvan twee, Polydeukes en Helena uit Zeus gesproten waren, terwijl Tyndareos de vader was van Kastor en Klytaimnestra. -
Toen later Helena door eene groote schare van minnaars werd omringd, werd Tyndareos bezorgd, dat hij door zijne dochter in moeilijkheden zou geraken. Op raad van Odysseus liet hij daarom allen, die naar hare hand dongen, zweren, dat zij dengene, dien zij tot gemaal kiezen zou, bijstaan zouden, zoo hij om harentwil strijd moest voeren. Uit dankbaarheid voor dien raad bewerkte Tyndareos bij zijnen broeder Ikarios, dat deze aan Odysseus zijne dochter Penelope ten huwelijk gaf. -
De beide dochters van Tyndareos waren ontrouw in haar huwelijksleven. Helena verliet haren gemaal, Klytaimnestra doodde den haren. De reden daarvan was, dat Tyndareos eens, toen hij een offer bracht aan alle goden, Aphrodite had vergeten. -
Toen Kastor en Polydeukes (de Dioskuren) onder de onsterfelijken waren opgenomen stond Tyndareos de heerschappij over Sparta aan zijnen schoonzoon Menelaos af. -
Hij wordt ook genoemd onder degenen, die door Asklepios uit de dooden in het leven zijn teruggeroepen.

tyndarides

D.i. "de zoon van Tyndareos", een zeer gewone bijnaam der beide Dioskuren Kastor en Polydeukes.

tyndaris

D.i. "de dochter van Tyndareos", een zeer gewone bijnaam van Helena.

typhon / typhoeus

Een geweldige reus, die in Kilikië, in het land der Arimoi, bedolven lag onder den grond, dien Zeus op hem had geworpen. Hij was de jongste zoon van Gaia, door Tartaros bij haar verwekt, nadat de Titanen door Zeus waren ten onder gebracht. Hij heeft honderd vuurspuwende drakenkoppen, met fonkelende oogen en schrikwekkende stemmen. Hij is verbazend groot, zoodat hij met zijn hoofd tot in de sterren en met zijne uitgestrekte handen van het oosten naar het westen reikt. Zijn streven is om de heerschappij te verwerven over goden en menschen, maar Zeus overwint hem na eenen vreeselijken strijd. -
Bij Echidna, zoo verhaalde de mythe verder, was hij de vader van vele afgrijselijke monsters, zooals van de Chimaira, van den hond Orthros, der draken, die de appels der Hesperiden en de gouden vacht in Kolchis bewaakten, van de Sphinx, van Kerberos, van de Gorgonen, van Skylla, de slang van Lerna, den Nemeïschen leeuw en den adelaar, die de lever van Prometheus afknaagde. Ook alle verderfelijke stormwinden heetten uit hem gesproten te zijn. Zijne woonplaats werd gesteld in verschillende streken, die door haren vulkanischen aard uitmuntten. -
Volgens latere sagen konden de goden zijnen aanval niet doorstaan. Zij vluchtten naar Egypte en deels verborgen zij zich daar, deels veranderden zij zich in dieren. Slechts Zeus waagde het met Typhoeus een tweegevecht aantegaan en beproefde hem te bestrijden met zijnen bliksem en met eenen harpoen, maar ook Zeus werd overwonnen.

xxx

Zeus en Typhoeus (zwartfigurige hydria, circa 550 voor Chr.) (postzegel)

Typhon ontrukte hem den harpoen, sneed hem de pezen aan handen en voeten uit en droeg hem naar Kilikië. Daar legde hij den god in een hol neder en plaatste den draak Python als wachter bij hem en legde de pezen op eene afzonderlijke plaats, ze in een beerenvel gewikkeld hebbende. Maar Hermes en Pan of Aigipan roofden die pezen en brachten ze weder op hunne plaats in het lichaam van Zeus. Deze richtte zich toen weder op, daalde op eenen wagen met gevleugelde paarden van den hemel neder en zette op nieuw Typhon met zijne bliksems na. Hij vervolgde hem door Thrakië heen naar Sicilië, waar hij eindelijk den Aetna op hem wierp. In de diepe kloven van den berg hoort men hem nog steeds steunen en klagen en van tijd tot tijd braakt hij ook nu nog in zijne machtelooze woede vuur en vlammen uit.

tyro

De dochter van Salmoneus en Alkidike. Zij werd de gemalin van Kretheus en baarde dezen drie zonen Aison, Pheres en Amythaon. Vroeger had zij den god Poseidon reeds twee zonen geschonken, Pelias en Neleus.

tyrrhenos (tyrrhenus)

Een zoon van den lydischen koning Atys, die door hongersnood gedreven met eene pelasgische kolonie uit Lydië naar Italië trok en daar het land bevolkte, dat voortaan zijnen naam droeg. Hij gebruikte het eerst de schelp eener groote zeeslak als trompet.

tyrrheus / tyrrhus

Een herder van koning Latinus. In zijne hut baarde Lavinia haren zoon Sylvius, den stamvader van het koningshuis van Alba. Tyrrhus bezat een zeer schoon, tam hert, dat door Alekto, eene der Furiën (Erinnyën) opgejaagd werd, zóó dat het juist onder het bereik kwam van de lans van Ascanius, den zoon van Aeneas. Zwaar gewond vluchtte het dier naar zijnen meester en deze liep met zijne bewoners van die streek te samen om wraak te nemen voor het gepleegde onrecht. Dit was volgens sommige legenden de oorzaak van den oorlog, dien Aeneas met de Latijnen te voeren had.