P : philoitios - phrasios

philoitios (philoetius)

De herder der runderen van Odysseus. Hij stond zijnen meester trouw bij, toen deze de minnaars doodde, die gedurende zijne afwezigheid naar de hand van Penelope hadden gedongen.

philomela

De dochter van Pandion, den koning van Athene. Zie Prokne en Tereus.

philomelos (philomelus)

De zoon van Iasion en Demeter, de broeder van Plutos. (Zie Demeter.) Hij spande het eerst ossen voor den wagen en werd door zijne moeder als Boötes (wagenmenner) onder de sterren geplaatst.

philonis

Een andere naam voor Chione, de moeder van Philammon en Autolykos. Zie Chione(2).

philonoë

(1) De dochter van Tyndareos en Leda, derhalve de zuster van Klytaimnestra en Helena. Zij stond onder de bijzondere hoede van Artemis, die haar de onsterfelijkheid verleende.
(2) De dochter van Iobates, de gade van Bellerophon.

philonome

De dochter van Nyktimos en de Nymph Arkadia. Zij behoorde tot de gezellinnen van Artemis. Ares schonk haar zijne liefde en won onder de gestalte van eenen jongen herder hare wederliefde. Zij bracht tweelingen ter wereld, die zij uit vrees voor Artemis te vondeling legde, doch een herder vond ze en voedde ze op onder de namen van Lykastos en Parrhasios. Zij waren de eerste beheerschers van Arkadië.

philyra

Eene der Okeaniden, de moeder van den Kentaur Cheiron. Zij genoot de liefde van Kronos, doch deze had zich om zijne ontrouw voor Rheia te verbergen in een paard veranderd. De zoon, dien zij hem schonk, was nu wel onsterfelijk, maar had voor de helft de gedaante van een paard, voor de helft die van een mensch. Hierover was zij zoo bedroefd, dat zij Zeus smeekte haar eene andere gedaante te geven. Hij vervulde haren wensch en veranderde haar in eenen lindeboom.

phineus

(1) Een koning van Salmydessos in Thrakië, een zoon van Agenor, den koning van Phoinikië. Even als Kadmos en zijne andere broeders door zijnen vader uitgezonden, om zijne geschaakte zuster Europa optezoeken, zette hij zich in Thrakië neder, alwaar Kleopatra, eene dochter van den windgod Boreas, zijne gemalin werd. Deze stierf ondertusschen hem twee zonen nalatende, Plexippos en Pandion genaamd. Phineus huwde ten tweedenmale met Idaia, eene dochter van Dardanos, den koning der Skythen. Door dit tweede huwelijk kwamen er tallooze rampen over zijn huis. Op de aanhoudende lasteringen van Idaia, die voorgaf, dat hare stiefkinderen haar geweld wilden aandoen, liet Phineus op de wreedaardigste wijze zijnen beiden zonen de oogen uitsteken; andere verhalen voegen er bij, dat hij bovendien gebood hen ten halven lijve in de aarde te begraven, en hun het bovenlijf onophoudelijk met roeden liet geeselen. Boreas, zijn schoonvader, wreekte deze barbaarschheid daardoor, dat hij den koning insgelijks van het gezicht beroofde; de goden echter waren met deze straf niet tevreden; zij zonden aan den boosdoener de afgrijselijke Harpyiën, die de hem voorgezette spijzen deels voor den mond wegrukten en verslonden, deels datgene, wat zij zelven niet verteren konden, dermate bezoedelden, dat het onbruikbaar werd. Reeds langen tijd had hij de kwellingen dezer monsters moeten verduren, toen de naar Kolchis varende Argonauten hem in dien toestand aantroffen. Phineus, die door Apollo voor het verlies van zijn gezicht met de gave der voorspelling schadeloos gesteld was, ontving hen met groote gastvrijheid en beloofde hun allerlei nuttige wenken voor hunnen verderen tocht, indien zij hem van zijne kwalen bevrijdden. Twee hunner Kalaïs en Zetes, zonen van Boreas, besloten daarop om de Harpyiën te verdrijven, hetgeen zij doen konden, daar zij even als deze gevleugeld waren.

Kalaïs en Zetes helpen Phineus tegen de Harpijen.

Zij verjoegen haar niet alleen uit het huis en het rijk des konings, maar vervolgden haar ook een eind weegs over de ionische zee. Daarop gaven zij hunnen neven, des konings zonen, gezicht en gezondheid weder. Idaia daarentegen werd aan haren eigen vader Dardanos uitgeleverd en door dezen gedood. Toen de Argonauten nu weder vertrokken, waarschuwde Phineus hen voor de Symplegaden, de beide onophoudelijk zich bewegende rotsen, welke als poorten den toegang der Zwarte zee afsloten, en tusschen welke de Argo, het vaartuig der reizigers, moest doorgaan, om naar Kolchis te komen; hij ried hun aan, eene duif vooruit te laten vliegen, die hun den weg zou aanwijzen, welken het schip door deze engte nemen moest. Zie Argonauten. -
Voor de blindheid van Phineus werden ook andere redenen opgegeven. Volgens sommigen zou hij reeds de gave der voorspelling bezeten hebben, voordat hij blind was, maar omdat hij daarvan een onvoorzichtig gebruik maakte met het verlies zijner oogen zijn gestraft. Volgens anderen had Helios hem op de bede van Aietes blind gemaakt, daar hij aan de zonen van Phrixos den weg van Kolchis naar Hellas had gewezen.
(2) De zoon van den egyptischen koning Belos en Anchinoë, de dochter van Neilos. Zijn broeder Kepheus had beloofd hem zijne dochter Andromeda tot gade te zullen geven, doch Perseus won hare hand door haar te redden van den dood. Phineus wilde met geweld de hem ontnomen bruid terugwinnen, maar Perseus deed hem en velen der zijnen versteenen, door hun het hoofd der Gorgo Medusa te toonen. Zie Perseus.

Luca Giordano (1632-1705): Perseus vecht met Phineus en diens makkers.
ca. 1670; National Gallery, Londen.

phlegethon

D.i. "de brandende", eene rivier met golven van vuur in plaats van water, die vurige rotsblokken in zijnen stroom voortwentelt. Soms wordt zij ook Pyriphlegethon genoemd.

phlegyas

De zoon van Ares en Chryse, de vader van Koronis, welke door Apollo bemind werd en dezen eenen zoon, Asklepios, schonk. Hierover vertoornd stak Phlegyas den tempel van den god in brand en werd tot straf daarvoor door diens pijlen gedood en in de onderwereld veroordeeld, om voortdurend onder een rotsblok te zitten, dat dreigde ieder oogenblik op hem nedertestorten.

phobetor

Een zoon van den slaapgod Hypnos, een broeder van Morpheus, een god, die in den droom aan de menschen allerlei schrikbeelden voortooverde. Door de menschen werd hij Phobetor genoemd, maar de goden noemden hem Ikelos. Zie Hypnos.

phobos (phobus)

Eene personificatie van den schrik. Hij is de zoon van Ares en Aphrodite en wordt steeds in het gezelschap zijns vaders aangetroffen. Zie Ares.

phoibe (phoebe)

(1) Een naam, waarmede Artemis bestempeld wordt, evenals Apollo Phoibos heet.
(2) Eene der Titanen, dus eene dochter van Uranos en Gaia. Uit haar huwelijk met haren broeder, den Titan Koios, werd zij de moeder van Leto (de duistere nacht) en Asterie (de door sterren verlichte nacht).
(3) Zie Dioskuren.

phoibos (phoebus)

De gewone naam, welke bij dien van Apollo gevoegd werd. Zie Apollo.

phoinix (phoenix)

(1) De zoon van Amyntor en Kleobule. Hij nam deel aan de Kalydonische jacht. Op aansporing zijner moeder knoopte hij liefdesbetrekkingen aan met het bijwijf zijns vaders, Phthia of Klytia genaamd. Hierop trof hem diens vloek, waardoor hij kinderloos moest blijven. Tevens beroofde zijn vader hem van het gezicht. Phoinix vlood tot Peleus. Deze voerde hem naar den wijzen Kentaur Cheiron, door wien hij genezen werd. Hij werd de trouwe makker en vriend van Peleus, die hem een deel van het bestuur over zijn land en de opvoeding van zijnen zoon Achilleus toevertrouwde. Phoinix vergezelde Achilleus naar Troje. Hij overleefde zijnen leerling, doch werd ook door diens zoon Neoptolemos met grooten eerbied behandeld.
(2) De zoon van Agenor, de broeder van Europa, evenals Kadmos uitgezonden om zijne door Zeus geschaakte zuster te zoeken. -
Meestal wordt hij echter de vader van Europa genoemd. Hij is de mythische stamvader van het phoinikische volk.

phoinodamas (phoenodamas)

Een Trojaan, die ten tijde van koning Laomedon leefde. Hij had drie dochters. Eene daarvan wilde de koning offeren aan het zeemonster, dat tijdens zijne regeering het land verwoestte. Dit verbitterde Phoinodamas zóózeer, dat hij het volk tegen den koning opzette en deze gedwongen werd zijne eigene dochter Hesione aan het monster prijs te geven, die echter door Herakles werd gered. Laomedon liet de drie dochters van Phoinodamas wegvoeren, naar Afrika of naar Sicilië brengen en op eene eenzame plaats achterlaten. De Siciliaansche riviergod Krimessos redde haar en verwekte bij ééne van haar, Segesta genaamd, eenen zoon, Akestes, die de stichter werd eener stad, welke hij naar zijne moeder noemde.

phokos (phocus)

(1) De zoon van Aiakos en de Nereïde Psamathe. Hij werd door zijne halfbroeders Peleus en Telamon verslagen, die hierop voor den toorn huns vaders moesten vluchten.
(2) Zie Antiope.

pholos (pholus)

Een Kentaur, een zoon van Seilenos en eene der Nymphen. Hij nam Herakles gastvrij op en gaf hem te drinken van den wijn, die het gemeenschappelijk eigendom der Kentauren was. Toen deze dit trachtten te beletten, werden velen van hen door Herakles gedood. Zie Herakles.

phorbas

De zoon van Lapithes, trok uit Thessalië naar Rhodos, welk eiland hij van slangen zuiverde; daarom werd hij daar als heros vereerd. Volgens anderen werd hij tot belooning voor die daad onder de sterren geplaatst. Zie Ophiuchos. Hij werd door koning Alektor uit Elis, die bevreesd was voor de toenemende macht van Pelops, te hulp geroepen. Diens zuster Hyrmine werd zijne gade en de uit dit huwelijk gesproten zonen en hunne afstammelingen werden koningen van Elis.

phorkyden / phorkiden (phorcyden / phorciden)

D.i. "de dochters van Phorkys". Onder dezen naam werden nu eens de Gorgonen, dan weder de Graiën aangeduid.

phorkys (phorcys)

Een zoon van Pontos en Gaia. Hij was met zijne zuster Keto, met welke hij gehuwd was, eene personificatie der zee, van hare schrikwekkende zijde beschouwd. Alle verschrikkingen en gevaren der zee gaan van hen uit. Zij zijn de ouders van de vreeselijke Gorgonen, van de Graiën en van den draak, die de appels der Hesperiden bewaakte. -
Ook de Hesperiden zelve, de Seirenen en de vreeselijke Skylla werden hunne kinderen genoemd, tot welke eindelijk ook de Nymph Thoösa behoort, die bij Poseidon de moeder werd van den vreeselijken Kykloop Polyphemos. -

phoroneus

Een zoon van den riviergod Inachos en de Okeanide Melia, de broeder van Io, ontrukte zijn rijk, den geheelen Peloponnesos, aan den staat van barbaarschheid, waarin de bewoners leefden. Gedurende zijn zestigjarige regeering gaf hij wijze wetten, vereenigde de menschen, die als wilde dieren zich in holen en wouden ophielden, in vaste gemeenschappelijke woonplaatsen, leerde hun het gebruik van het vuur kennen, en voerde den eeredienst van Hera in. Men verhaalde, dat hij geleefd had in den tijd, waarin de groote Ogygische watervloed over de aarde kwam. (Zie Ogygos.) Hij was gehuwd met de Nymph Laodike of Kerdo, en had bij haar twee kinderen, Apis en Niobe. Van de laatste verhaalt de mythe, dat zij de eerste stervelinge was, aan welke Zeus zijne liefde schonk; zij werd door hem de moeder van de koningen Argos en Pelasgos.

phosphoros (phosphorus)

D.i. "de lichtbrenger", ook wel Heosphoros, d.i. "de aanbrenger van den dageraad" genoemd, eene personificatie van de morgenster. Hij behoorde tot de kinderen uit het huwelijk van Astraios met Eos gesproten. Later is hij geheelenal geïdentificeerd met Hesperos. (Zie aldaar.)

Evelyn de Morgan: Phosphorus en Hesperus

De Latijnsche naam van de morgenster is Lucifer. -
Phosphoros is ook een menigvuldig voorkomende bijnaam van de godheden des lichts.

phrasios (phrasius)

Een waarzegger uit Kypros, die den egyptischen koning Busiris (Zie Herakles.) den raad gaf om eenen grooten koperen stier te laten maken en daarin alle vreemdelingen, die in zijn rijk kwamen te offeren, opdat hierdoor de onvruchtbaarheid, die in zijn land heerschte, zoude ophouden. Hij zelf was de eerste, die op deze wijze geofferd werd.