P : philoitios - phrasios
philoitios (philoetius)
De herder der runderen van Odysseus.
Hij stond zijnen meester trouw bij, toen deze de minnaars doodde, die
gedurende zijne afwezigheid naar de hand van Penelope
hadden gedongen.
philomela
De dochter van Pandion,
den koning van Athene. Zie Prokne en Tereus.
philomelos (philomelus)
De zoon van Iasion
en Demeter, de broeder van Plutos.
(Zie Demeter.) Hij spande het eerst ossen voor den wagen en werd door
zijne moeder als Boötes (wagenmenner)
onder de sterren geplaatst.
philonis
Een andere naam voor Chione,
de moeder van Philammon en Autolykos.
Zie Chione(2).
philonoë
(1) De dochter van Tyndareos
en Leda, derhalve de zuster van Klytaimnestra
en Helena. Zij stond onder de bijzondere
hoede van Artemis, die haar de onsterfelijkheid
verleende.
(2) De dochter van Iobates, de gade van
Bellerophon.
philonome
De dochter van Nyktimos
en de Nymph Arkadia. Zij behoorde tot de gezellinnen van Artemis.
Ares schonk haar zijne liefde en won onder
de gestalte van eenen jongen herder hare wederliefde. Zij bracht tweelingen
ter wereld, die zij uit vrees voor Artemis te vondeling legde, doch
een herder vond ze en voedde ze op onder de namen van Lykastos
en Parrhasios. Zij waren de eerste beheerschers van Arkadië.
philyra
Eene der Okeaniden,
de moeder van den Kentaur Cheiron. Zij
genoot de liefde van Kronos, doch deze
had zich om zijne ontrouw voor Rheia te
verbergen in een paard veranderd. De zoon, dien zij hem schonk, was
nu wel onsterfelijk, maar had voor de helft de gedaante van een paard,
voor de helft die van een mensch. Hierover was zij zoo bedroefd, dat
zij Zeus smeekte haar eene andere gedaante
te geven. Hij vervulde haren wensch en veranderde haar in eenen lindeboom.
phineus
(1) Een koning van Salmydessos in Thrakië,
een zoon van Agenor, den koning van Phoinikië.
Even als Kadmos en zijne andere broeders
door zijnen vader uitgezonden, om zijne geschaakte zuster Europa
optezoeken, zette hij zich in Thrakië neder, alwaar Kleopatra,
eene dochter van den windgod Boreas, zijne
gemalin werd. Deze stierf ondertusschen hem twee zonen nalatende, Plexippos
en Pandion genaamd. Phineus huwde ten tweedenmale
met Idaia, eene dochter van Dardanos, den koning der Skythen.
Door dit tweede huwelijk kwamen er tallooze rampen over zijn huis. Op
de aanhoudende lasteringen van Idaia, die voorgaf, dat hare stiefkinderen
haar geweld wilden aandoen, liet Phineus op de wreedaardigste wijze
zijnen beiden zonen de oogen uitsteken; andere verhalen voegen er bij,
dat hij bovendien gebood hen ten halven lijve in de aarde te begraven,
en hun het bovenlijf onophoudelijk met roeden liet geeselen. Boreas,
zijn schoonvader, wreekte deze barbaarschheid daardoor, dat hij den
koning insgelijks van het gezicht beroofde; de goden echter waren met
deze straf niet tevreden; zij zonden aan den boosdoener de afgrijselijke
Harpyiën, die de hem voorgezette spijzen
deels voor den mond wegrukten en verslonden, deels datgene, wat zij
zelven niet verteren konden, dermate bezoedelden, dat het onbruikbaar
werd. Reeds langen tijd had hij de kwellingen dezer monsters moeten
verduren, toen de naar Kolchis varende Argonauten
hem in dien toestand aantroffen. Phineus, die door Apollo
voor het verlies van zijn gezicht met de gave der voorspelling schadeloos
gesteld was, ontving hen met groote gastvrijheid en beloofde hun allerlei
nuttige wenken voor hunnen verderen tocht, indien zij hem van zijne
kwalen bevrijdden. Twee hunner Kalaïs
en Zetes, zonen van Boreas, besloten daarop
om de Harpyiën te verdrijven, hetgeen zij doen konden, daar zij
even als deze gevleugeld waren.

Kalaïs en Zetes helpen Phineus tegen de Harpijen.
Zij verjoegen haar niet alleen uit het huis en
het rijk des konings, maar vervolgden haar ook een eind weegs over de
ionische zee. Daarop gaven zij hunnen neven, des konings zonen, gezicht
en gezondheid weder. Idaia daarentegen werd aan haren eigen vader Dardanos
uitgeleverd en door dezen gedood. Toen de Argonauten nu weder vertrokken,
waarschuwde Phineus hen voor de Symplegaden,
de beide onophoudelijk zich bewegende rotsen, welke als poorten den
toegang der Zwarte zee afsloten, en tusschen welke de Argo,
het vaartuig der reizigers, moest doorgaan, om naar Kolchis te komen;
hij ried hun aan, eene duif vooruit te laten vliegen, die hun den weg
zou aanwijzen, welken het schip door deze engte nemen moest. Zie Argonauten.
-
Voor de blindheid van Phineus werden ook andere redenen opgegeven. Volgens
sommigen zou hij reeds de gave der voorspelling bezeten hebben, voordat
hij blind was, maar omdat hij daarvan een onvoorzichtig gebruik maakte
met het verlies zijner oogen zijn gestraft. Volgens anderen had Helios
hem op de bede van Aietes blind gemaakt,
daar hij aan de zonen van Phrixos den weg
van Kolchis naar Hellas had gewezen.
(2) De zoon van den egyptischen koning Belos
en Anchinoë, de dochter van Neilos.
Zijn broeder Kepheus had beloofd hem zijne
dochter Andromeda tot gade te zullen geven,
doch Perseus won hare hand door haar te
redden van den dood. Phineus wilde met geweld de hem ontnomen bruid
terugwinnen, maar Perseus deed hem en velen der zijnen versteenen, door
hun het hoofd der Gorgo Medusa
te toonen. Zie Perseus.

Luca Giordano (1632-1705): Perseus vecht met Phineus en diens makkers.
ca. 1670; National Gallery, Londen.
phlegethon
D.i. "de brandende", eene rivier met
golven van vuur in plaats van water, die vurige rotsblokken in zijnen
stroom voortwentelt. Soms wordt zij ook Pyriphlegethon
genoemd.
phlegyas
De zoon van Ares
en Chryse, de vader van Koronis,
welke door Apollo bemind werd en dezen
eenen zoon, Asklepios, schonk. Hierover
vertoornd stak Phlegyas den tempel van den god in brand en werd tot
straf daarvoor door diens pijlen gedood en in de onderwereld veroordeeld,
om voortdurend onder een rotsblok te zitten, dat dreigde ieder oogenblik
op hem nedertestorten.
phobetor
Een zoon van den slaapgod Hypnos,
een broeder van Morpheus, een god, die
in den droom aan de menschen allerlei schrikbeelden voortooverde. Door
de menschen werd hij Phobetor genoemd, maar de goden noemden hem Ikelos.
Zie Hypnos.
phobos (phobus)
Eene personificatie van den schrik. Hij is de
zoon van Ares en Aphrodite
en wordt steeds in het gezelschap zijns vaders aangetroffen. Zie Ares.

phoibe (phoebe)
(1) Een naam, waarmede Artemis
bestempeld wordt, evenals Apollo Phoibos
heet.
(2) Eene der Titanen, dus eene dochter
van Uranos en Gaia.
Uit haar huwelijk met haren broeder, den Titan Koios,
werd zij de moeder van Leto (de duistere
nacht) en Asterie (de door sterren verlichte
nacht).
(3) Zie Dioskuren.
phoibos (phoebus)
De gewone naam, welke bij dien van Apollo
gevoegd werd. Zie Apollo.
phoinix (phoenix)
(1) De zoon van Amyntor
en Kleobule. Hij nam deel aan de Kalydonische
jacht. Op aansporing zijner moeder knoopte hij liefdesbetrekkingen
aan met het bijwijf zijns vaders, Phthia of Klytia
genaamd. Hierop trof hem diens vloek, waardoor hij kinderloos moest
blijven. Tevens beroofde zijn vader hem van het gezicht. Phoinix vlood
tot Peleus. Deze voerde hem naar den wijzen
Kentaur Cheiron, door wien hij genezen
werd. Hij werd de trouwe makker en vriend van Peleus, die hem een deel
van het bestuur over zijn land en de opvoeding van zijnen zoon Achilleus
toevertrouwde. Phoinix vergezelde Achilleus naar Troje. Hij overleefde
zijnen leerling, doch werd ook door diens zoon Neoptolemos
met grooten eerbied behandeld.
(2) De zoon van Agenor, de broeder van
Europa, evenals Kadmos
uitgezonden om zijne door Zeus geschaakte
zuster te zoeken. -
Meestal wordt hij echter de vader van Europa genoemd. Hij is de mythische
stamvader van het phoinikische volk.
phoinodamas (phoenodamas)
Een Trojaan, die ten tijde van koning Laomedon
leefde. Hij had drie dochters. Eene daarvan wilde de koning offeren
aan het zeemonster, dat tijdens zijne regeering het land verwoestte.
Dit verbitterde Phoinodamas zóózeer, dat hij het volk
tegen den koning opzette en deze gedwongen werd zijne eigene dochter
Hesione aan het monster prijs te geven,
die echter door Herakles werd gered. Laomedon
liet de drie dochters van Phoinodamas wegvoeren, naar Afrika of naar
Sicilië brengen en op eene eenzame plaats achterlaten. De Siciliaansche
riviergod Krimessos redde haar en verwekte bij ééne
van haar, Segesta genaamd, eenen zoon, Akestes, die de
stichter werd eener stad, welke hij naar zijne moeder noemde.
phokos (phocus)
(1) De zoon van Aiakos
en de Nereïde Psamathe. Hij werd door
zijne halfbroeders Peleus en Telamon
verslagen, die hierop voor den toorn huns vaders moesten vluchten.
(2) Zie Antiope.
pholos (pholus)
Een Kentaur, een zoon van Seilenos
en eene der Nymphen. Hij nam Herakles
gastvrij op en gaf hem te drinken van den wijn, die het gemeenschappelijk
eigendom der Kentauren was. Toen deze dit
trachtten te beletten, werden velen van hen door Herakles gedood. Zie
Herakles.
phorbas
De zoon van Lapithes, trok uit Thessalië
naar Rhodos, welk eiland hij van slangen zuiverde; daarom werd hij daar
als heros vereerd. Volgens anderen werd hij tot belooning voor die daad
onder de sterren geplaatst. Zie Ophiuchos.
Hij werd door koning Alektor uit Elis, die bevreesd was voor
de toenemende macht van Pelops, te hulp
geroepen. Diens zuster Hyrmine werd zijne gade en de uit dit
huwelijk gesproten zonen en hunne afstammelingen werden koningen van
Elis.
phorkyden / phorkiden (phorcyden / phorciden)
D.i. "de dochters van Phorkys".
Onder dezen naam werden nu eens de Gorgonen,
dan weder de Graiën aangeduid.
phorkys (phorcys)
Een zoon van Pontos
en Gaia. Hij was met zijne zuster Keto,
met welke hij gehuwd was, eene personificatie der zee, van hare schrikwekkende
zijde beschouwd. Alle verschrikkingen en gevaren der zee gaan van hen
uit. Zij zijn de ouders van de vreeselijke Gorgonen,
van de Graiën en van den draak, die
de appels der Hesperiden bewaakte. -
Ook de Hesperiden zelve, de Seirenen en
de vreeselijke Skylla werden hunne kinderen
genoemd, tot welke eindelijk ook de Nymph Thoösa
behoort, die bij Poseidon de moeder werd
van den vreeselijken Kykloop Polyphemos.
-
phoroneus
Een zoon van den riviergod Inachos
en de Okeanide Melia, de broeder van Io,
ontrukte zijn rijk, den geheelen Peloponnesos,
aan den staat van barbaarschheid, waarin de bewoners leefden. Gedurende
zijn zestigjarige regeering gaf hij wijze wetten, vereenigde de menschen,
die als wilde dieren zich in holen en wouden ophielden, in vaste gemeenschappelijke
woonplaatsen, leerde hun het gebruik van het vuur kennen, en voerde
den eeredienst van Hera in. Men verhaalde,
dat hij geleefd had in den tijd, waarin de groote Ogygische watervloed
over de aarde kwam. (Zie Ogygos.) Hij was
gehuwd met de Nymph Laodike of Kerdo,
en had bij haar twee kinderen, Apis en
Niobe. Van de laatste verhaalt de mythe,
dat zij de eerste stervelinge was, aan welke Zeus
zijne liefde schonk; zij werd door hem de moeder van de koningen Argos
en Pelasgos.
phosphoros (phosphorus)
D.i. "de lichtbrenger", ook wel Heosphoros,
d.i. "de aanbrenger van den dageraad" genoemd, eene personificatie
van de morgenster. Hij behoorde tot de kinderen uit het huwelijk van
Astraios met Eos
gesproten. Later is hij geheelenal geïdentificeerd met Hesperos.
(Zie aldaar.)

Evelyn de Morgan: Phosphorus en Hesperus
De Latijnsche naam van de morgenster is Lucifer.
-
Phosphoros is ook een menigvuldig voorkomende bijnaam van de godheden
des lichts.
phrasios (phrasius)
Een waarzegger uit Kypros, die den egyptischen
koning Busiris (Zie Herakles.)
den raad gaf om eenen grooten koperen stier te laten maken en daarin
alle vreemdelingen, die in zijn rijk kwamen te offeren, opdat hierdoor
de onvruchtbaarheid, die in zijn land heerschte, zoude ophouden. Hij
zelf was de eerste, die op deze wijze geofferd werd.
|