O : oïkles - olenos

oïkles (oïcles)

De vader van Amphiaraos, uit Argos. Hij trok met Herakles op tegen Troje en viel volgens sommigen onder de handen van Laomedon, volgens anderen keerde hij behouden naar huis terug en leefde daar langen tijd, zoodat zelfs zijn kleinzoon Alkmaion tot hem vluchtte, toen hij op bevel van zijnen vader Amphiaraos na diens dood zijne moeder Eriphyle had vermoord. Zie Alkmaion.

oïleus

De koning der Lokriërs. In zijne jeugd nam hij deel aan den Argonautentocht. Hij was vooral beroemd als de vader van den kleineren Aias, die door zijne dapperheid en vlugheid voor Troje uitmuntte. Dien zoon had zijne gade Eriopis hem gebaard. Medon, die voor Troje de uit Phthia gezonden troepen aanvoerde, was een zoon van Oïleus en eene andere vrouw, Rhene genaamd.

oineus (oeneus)

De koning der steden Kalydon en Pleuron in Aitolië, de zoon van Portheus of Porthaon, de broeder van Agrios, de echtgenoot van Althaia en de vader van Tydeus en Meleagros. Van hem wordt verhaald, dat hij het eerst den wijnbouw in Griekenland zou hebben ingevoerd, terwijl hij den eersten wijnstok van Dionysos zelven zou hebben ontvangen. (Zie Dionysos.) -
Eens vergat Oineus een offer te brengen aan
Artemis. Deze, hierover vertoornd zond een groot everzwijn naar Kalydon, dat geruimen tijd het gansche land verwoestte en slechts met groote moeite en inspanning werd gedood. (Zie Kalydonische jacht en Meleagros.) Onder de kinderen van Oineus en Althaia zijn de beroemdste Meleagros en Deianeira. Sommige legenden verhalen echter, dat verschillende goden, door de schoonheid van Althaia bekoord, haar hunne liefde hadden geschonken, en dat Meleagros een zoon van Ares en Deianeira eene dochter van Dionysos zou zijn. -
Als tweede gemalin van Oineus wordt
Periboia, de dochter van Hipponoös genoemd, die hem Tydeus baarde. Wegens eenen moord op een zijner bloedverwanten gepleegd, moest deze uit zijn vaderland vluchten en ging hij naar Argos, waar hij met de dochter van den koning Adrastos huwde. Gedurende zijne afwezigheid werd Oineus door de zonen van zijnen broeder Agrios van de regeering beroofd, ja zelfs mishandeld en gevangen gezet. Later kwam evenwel de zoon van Tydeus, Diomedes, naar Kalydon, doodde Agrios of diens zonen of allen te samen en gaf de heerschappij aan Oineus terug. Volgens sommige legenden stond deze wegens zijnen vergevorderden leeftijd de regeering aan zijnen schoonzoon Andraimon af. -
Oineus ging in het laatst zijns levens naar den Peloponnesos. Daar werd hij door de zonen van Agrios, die aan den dood ontkomen waren, uit eene hinderlaag overvallen en gedood. Diomedes begroef hem in Argos en noemde naar hem de stad Oinoë.

oino (oeno)

Eene der dochters van koning Anios van Delos, die alles, wat zij aanraakte in wijn deed veranderen.

oinoë (oenoë)

Het schoonste meisje onder de Pygmaiën, door Hera in een kraanvogel veranderd. Zie Nikodamas.

oinomaos (oenomaüs)

Koning van Pisa in Elis, de vader van Hippodameia. Zie aldaar.

oinone (oenone)

De dochter van den Trojaanschen riviergod Kebron, eene Nymph van het Ida-gebergte, de eerste gemalin van Paris, met wie deze geruimen tijd op den Ida in ongestoord geluk leefde. Zij schonk hem eenen zoon met name Korythos. (Zie aldaar.) Zij voorspelde hem zijn lot en waarschuwde hem voor ontrouw. -

Toen Paris later door een der vergiftigde pijlen van Philoktetes was gewond, liet hij zich tot Oinone brengen, maar deze weigerde hem te genezen. Door zijnen dood werd zij evenwel met zulk eene groote smart vervuld, dat zij zich in de vlammen wierp van den brandstapel, waarop zijn lijk werd verbrand.

oinopion (oenopion)

D. i. "de wijndrinker", gesproten uit de verbintenis van Dionysos en Ariadne. (Zie Dionysos.) Hij woonde op Kreta, doch Rhadamanthys, die wegens zijne groote rechtvaardigheid de beschikking had over vele eilanden uit de Aigaiïsche zee en een groot deel der kust van klein-Azië, gaf hem het bestuur over Chios. Oinopion trok met zijne zonen derwaarts en leerde aan de inwoners van Chios den wijnstok te planten en er de vruchten van te trekken. Het spreekt van zelf, dat deze legende niets anders is dan eene mythische inkleeding van het feit, dat de wijncultuur van Kreta naar Chios is overgebracht. Zie verder Orion en Merope.

oinotropai / oinotropoi (oenotropae / oenotropi)

Een bijnaam van de drie dochters van koning Anios van Delos, die de namen droegen van Oino, Spermo en Elaïs. Van Dionysos hadden zij de gave ontvangen, om alles wat zij aanraakten in wijn te veranderen, opdat zij daaraan nooit gebrek zouden hebben. Volgens eene andere legende had alleen Oino die gave; wat Spermo aanraakte werd koren en Elaïs kon op deze wijze olie doen ontstaan. Haar vader kon daardoor gedurende de negen eerste jaren van den Trojaanschen oorlog het Grieksche leger voor Troje van het noodige voorzien. Later wilde Agamemnon haar zelve met geweld naar Troje doen voeren; toen riepen zij haren beschermer Dionysos om hulp aan en deze veranderde haar in duiven.

oinotros (oenotrus)

Volgens sommigen de naam van den jongsten zoon van den arkadischen koning Lykaon, den eenige, die door Zeus gespaard werd, toen deze het gansche koninklijk geslacht met zijnen bliksem verdelgde. Hij trok naar zuid-Italië, verwierf daar de heerschappij over een deel van het land en noemde het naar zijnen naam Oinotria.

oionos (oeonus)

De zoon van Likymnios uit Midea in Argolis. Hij rukte op met een leger om zijnen oom (? Kox) Herakles bijtestaan in den krijg tegen Augeias, doch viel, nog jong zijnde, te Sparta onder de handen der twintig zonen van Hippokoön, wiens honden hij had gedood. Toen Herakles zijnen dood wilde wreken, werd de held gewond en moest hij terugtrekken. In Sparta werd een gedenkteeken ter nagedachtenis van Oionos opgericht. Zie Hippokoön en Herakles.

okaleia (ocalia)

De gade van Abas, den zoon van Lynkeus, wien zij tweelingen baarde Akrisios en Proitos, die reeds vóór hunne geboorte in twist met elkander geraakten.

okeaniden / okeaninen

De dochters van Okeanos. Zie het volgend artikel.

Meisner Gallery:
Oceanids

Acrylic, 21", edition of 300

okeanos (oceanus)

De vader der naar hem genoemde Okeaniden of Okeaninen. Hij was een zoon van Uranos en Gaia, de oudste broeder van Kronos, en derhalve ook de oudste der Titanen. Hij huwde met zijne zuster, de Titane Tethys, bij wie hij de vader werd van de drieduizend goden van alle bronnen, beken, rivieren, stroomen en meeren. Okeanos heeft in onderscheiding van den Pontos zoet water. Okeanos is de personificatie van den grooten wereldstroom, die naar de begrippen der ouden als een nauwsluitende gordel om het heelal, de aarde en de zee, heenvloeide en de platte aardschijf insloot.

mozaiek uit Verulamium, Engeland, tweede helft tweede eeuw na Chr.
(afbeelding gevonden bij
Forum Romanum : Pictute Index)

Uit hem, die in macht alleen voor Zeus behoeft ondertedoen, is alles, wat bestaat, geboren, zelfs hebben de goden aan hem hunnen oorsprong te danken. Achter dezen grooten watergordel daalt van alle zijden het holle hemelgewelf bijna loodrecht neder, zoodat het wereldrond daardoor geheel afgesloten wordt; tevens heerscht daarachter eeuwige duisternis, daar de zonnegod Helios zijnen loop alleen tot de aardschijf uitstrekt, en zijne stralen nog wel tot op zekeren afstand de golven van den stroom verlichten, maar toch niet tot aan de overzijde kunnen doordringen. In het westen, waar de stroom een aanvang neemt, heeft Okeanos zijne woning opgeslagen; hier begint de duisternis en opent de onderwereld hare donkere poorten. Daar woont hij rustig, en zelden verlaat hij zijn verblijf, zoodat hij ook aan de vergaderingen der goden geen deel neemt. Tien groote rivieren, die de aarde en zee omstroomen, nemen uit hem haren oorsprong, de Styx is daarvan de voornaamste. Behalve de genoemde drieduizend stroomen of zonen, schonk Tethys haren gemaal ook drieduizend dochters, Okeaniden genoemd; zij leven en werken in de zee, het zijn bevallige meisjes, die door hare liefde menigmaal zoowel de stervelingen, als de onsterfelijken gelukkig maken. De voornaamste onder haar zijn Eurynome, de moeder der Chariten, Klymene, de gade van Iapetos, Perseis, de gade van Helios en Styx. Okeanos was ook de vader van Metis, de godin der wijsheid; daarom nam hij ook geen deel aan den strijd der Titanen tegen Zeus, en bleef dus ook van de straf verschoond, om met zijne broeders in den Tartaros geslingerd te worden. -
Voor de beeldende kunst zijn noch de Okeaniden, noch Okeanos van eenige beteekenis geweest.

okypete (ocypete)

Eene der Harpyiën. Zie aldaar.

olen

Een van de oudste barden der Grieken, wiens persoonlijkheid tot het gebied der mythologie behoort. Men verhaalt van hem, dat hij de eerste priester was, door wien Apollo op het eiland Delos orakels had laten verkondigen.

olenos (olenus)

Een bewoner van den Ida. Zijne gade heette Lethaia. Toen deze zich beroemd had, dat zij schooner was dan alle godinnen, bad hij, dat hij in hare plaats voor dien overmoed mocht gestraft worden. Beiden werden daarop in steenen veranderd.