L : letum - litai

letum

D. i. "de Dood", die woont aan den ingang van den Tartaros.

leukippe (leucippe)

(1) Eene der Okeaniden, die Persephone vergezelden, toen zij door Hades geroofd werd.
(2) Eene dochter van
Minyas, den koning van het boiotische Orchomenos. Zij werd met hare zusters door Dionysos met waanzin getroffen, omdat zij diens dienst had versmaad. In dien waanzin verscheurde zij haar eigen zoon. Later werd zij in eene vledermuis veranderd. Zie Alkathoë.
(3) De gade van
Ilos, de moeder van Laomedon.
(4) De dochter van
Thestor. Zie Thestor.

leukippides

De dochters van Leukippos, met name Phoibe en Hilaeira, die door de Dioskuren werden geschaakt. Zie Dioskuren.

leukothea (leucothea)

De naam, dien Ino, de gade van den boiotischen koning Athamas, droeg, nadat zij door eenen sprong in zee zich eene goddelijke natuur had verworven. (Zie Ino.) Zij en haar zoon Palaimon werden beschouwd als hulpvaardige goden van de stormachtig bewogen zee. Zij kwam o. a. Odysseus te hulp, toen hij op het punt was omtekomen. De feesten haar ter eere gevierd waren deels treurfeesten over haar verdwijnen in zee en den dood van het kind, dat zij medevoerde en deels vreugdefeesten over het heerlijk lot, dat haar was ten deel gevallen. Overal waar in de middellandsche zee Grieksche koloniën gevestigd waren, was haar dienst in eere. Op Rhodos werd zij in betrekking gesteld tot Poseidon. Zij droeg daar den naam van Italia en baarde den zeegod, die haar liefde bewees, zes zonen en ééne dochter. Zie Matuta.

leukothoë

Apollo / Helios verleidt Leukothoë (afbeelding ontleend aan Greek Mythology Link van Carlos Parada)

De dochter van den babylonischen koning Orchamos, die door hare schoonheid zóózeer de liefde van Apollo won, dat deze al de andere vrouwen, die hij bemind had, vergat. Een van deze, Klytia, besloot door ijverzucht gedreven, haar in het verderf te storten. En toen Leukothoë, door Apollo, die de gedaante van hare moeder had aangenomen, verrast, den god wederliefde had bewezen, openbaarde zij dit aan haren vader. Orchamos liet in zijnen toorn zijne dochter levend begraven. Hoewel Apollo door zijne stralen het over haar uitgestorte zand verstrooide, kon hij haar niet in het leven terugroepen, en veranderde haar daarom in eene wierookstruik, wier geur nog steeds tot hem opstijgt.

levana dea

Eene godheid, die aangeroepen werd, wanneer de vader zijn pasgeboren kind, dat vóór hem op den grond was gelegd, opnam, ten teeken, dat hij het als het zijne erkende en wilde opvoeden.

libentina

Een bijnaam van Venus, als godin der zinnelijke lusten.

liber

Meestal Liber Pater genoemd, is eigenlijk de bevrijder, de god van den scherts en de vroolijke uitgelatenheid. Aan zijne zijde staat eene godin, die volkomen dezelfde beteekenis heeft als hij. Zij heet Libera. Beiden zijn zij de godheden der weelderige groeikracht; daarom wordt tot hen niet alleen gebeden om zegen voor de akkers, maar ook om vruchtbaarheid voor het vee en door de gehuwde lieden om eenen door kinderen gezegenden echt. -
Vooral het feest van den wijnoogst was hem gewijd. Dan werden in eenen feestelijken optocht de symbolen der vruchtbaarheid door de steden van Italië rondgevoerd, waarbij de meest uitgelaten vroolijkheid, de grootste vrijheid van spreken, de grootste dartelheid in woorden en gebaren heerschten. In de stad Lavinium was zelfs eene geheele maand aan deze feesten gewijd. Langzamerhand zijn door den hand over hand toenemenden Griekschen invloed in Italië Liber Pater en Libera geheelenal geïdentificeerd met
Dionysos en Persephone. Libera werd ook Proserpina genoemd. Deze beide Grieksche godheden werden dus in den lateren tijd, zoowel op het land als in de stad naast Ceres, die dan met Demeter geïdentificeerd werd, en andere zegen aanbrengende godheden der velden vereerd, maar nergens met die mystische gebruiken, die een hoofdbestanddeel van den Griekschen eeredienst, ook van dien van de Grieken in zuid-Italië uitmaakten. -
Liber werd verder op het land als bewaker van de akkers naast
Silvanus en in de stad als het symbool der staatkundige vrijheid vereerd. Zijn beeld stond daarom dikwijls op het marktplein der steden, b. v. te Rome. (Zie Iupiter.) -
Het voorname feest van Liber en Libera werd in den tijd van den wijnoogst gevierd en alle staatszaken en alle rechtspraak stonden dan zelfs te Rome stil. Allerlei vroolijke spelen werden dan gevierd; er werden oscilla, overeenkomende met de Grieksche
aiôra (Zie aldaar.), heen en weêr geschommeld, en ter eere van Liber Pater bokken geslacht. Alles, wat op de wijnbereiding betrekking had, het uitpersen van den wijn, het aansteken der vaten, het proeven van den jongen most ging met eigenaardige offers vergezeld. Een ander feest ter eere van Liber - deze feesten heetten Liberalia - werd in de stad gevierd op den 17den Maart. Daarbij trad meer zijn karakter als god der staatkundige vrijheid op den voorgrond. Hem werd dan een koek (liba) van meel, honig en olie geofferd en door de gansche stad werden zulke koeken te koop aangeboden door bejaarde priesteressen, die zich met klimop hadden getooid, terwijl zij tevens een klein draagbaar altaar bij zich hadden, waarop de koek terstond kon geofferd worden. -
Op dit feest werd aan de jongelingen, die den manbaren leeftijd bereikt hadden de zoogenaamde toga libera gegeven, zoodat Liber ook hier weder een god der vrijheid en van het onbelemmerd levensgenot is. -
De ludi Liberales waren spelen, die op het feest, dat ter eere van Ceres in April gevierd werd, en waaraan ook Liber en Libera deel hadden, gehouden werden. -
Het feest van den wijnoogst heeft zich zeer lang in stand weten te houden; zelfs toen het Christendom in Italië reeds de heerschende godsdienst was geworden, bleef de eenvoudige landman in de vroolijke dagen van den wijnoogst nog den goeden Liber Pater gedenken, dien zijne vaderen hadden vereerd.

libera

Zie Liber.

libertas

Eigenlijk eene godin van het vroolijk genieten van een door de goden gezegend leven; later van de vrijheid in den zin van het romeinsche staatsrecht, in tegenstelling met de slavernij. Het beeld van Libertas stelt haar voor als eene schoone vrouw, in eene rijkversierde kleeding gedost. Later gaf men haar in de rechterhand eene langwerpige vrijheidsmuts (den pileus libertatis, die aan de slaven bij hunne vrijlating werd opgezet) en in de linkerhand eene lans of een dolk.

libitina

Een bijnaam van Venus, vooreerst haar aanduidende als de godin der zinnelijke genietingen, en dus van gelijke beteekenis als Libentina (Zie aldaar.); ten andere eene godin der tuinen, der wijngaarden en van den wijnoogst, eindelijk eene godin des doods en der gestorvenen. Volgens eene verordening van Servius Tullius moest bij ieder sterfgeval een geldstuk in haren tempel worden geofferd, teneinde zoodoende het aantal gestorvenen te kunnen bepalen. In haren tempel en in het haar gewijde bosch (lucus Libitinae) kon men alles bekomen wat voor eene begrafenisplechtigheid vereischt werd, niet alleen de baar en wat daarbij behoorde, maar ook personen, lijkverzorgers, doodgravers, klagers en klaagvrouwen.

libs

Eene personificatie van den zuidwestewind. Zijn naam beteekent "de druipende god", "de regengod". Te Athene werd hij afgebeeld als een jongeling in eene lichten mantel gekleed en in zijne handen draagt hij de overblijfselen van een verbrijzeld schip. Men geloofde namelijk, dat door hem na den slag van Salamis de wrakken der perzische schepen als zegeteekenen op de kust van Attika werden geworpen. Bij de Romeinen werd deze wind Africus genoemd.

libya

De dochter van Epaphos, koning van Egypte en van de nymph Memphis, de dochter van Neilos. Naar haar kreeg Libyë zijnen naam. Zij genoot de liefde van Poseidon en baarde dezen Agenor, den vader van Kadmos en Belos, en door deze stamden van haar twee machtige koningsgeslachten af, één in Griekenland en één in Egypte.

lichas

Een bode en heraut van Herakles, door den held in zijnen door pijn veroorzaakten waanzin gedood. Zie Herakles.

likymnios (lycymnius)

De zoon van Elektryon, den schoonvader van Amphitryon. Toen Amphitryon zijnen schoonvader bij ongeluk had gedood (Zie Amphitryon.), ging hij met zijne gade Alkmene, zijne zuster Perimede en Likymnios naar Thebe, waar Likymnios met Perimede huwde. Als bloedverwant van Herakles vergezelde hij dien dikwijls op zijne tochten. Na den dood van den held, werd hij door Tlepolemos, den zoon van Herakles, gedood, hetzij met opzet, hetzij bij ongeluk, daar hem de slag trof van een stok, waarmede een slaaf getuchtigd zoude worden. Tlepolemos moest vluchten en begaf zich naar Rhodos.

ligdos (ligdus)

Zie Iphis.

limnaia, limnaios (limnaea, limnaeus)

Een bijnaam van verschillende godheden, die men zich voorstelde als wonende in meren en moerassen, of die eenen tempel in de nabijheid daarvan hadden, voornamelijk van Dionysos in Athene en van Artemis in Sikyon, bij Epidauros en op andere plaatsen.

linos (linus)

Een zoon van Apollo en de dochter van Krotopos, den koning van Argos, Psamathe genaamd. De moeder legde den knaap te vondeling; een herder vond het en voedde het op, doch toen de knaap tot jongeling was opgegroeid, werd hij door de honden van den herder verscheurd. Psamathe werd door haren vader gedood. -
Nu eens wordt deze Linos voorgesteld als met den bekenden zanger één persoon uittemaken, dan weêr wordt hij bepaald van hem onderscheiden. Deze zanger heet een zoon van Apollo en de
Muze Urania en toch zou Apollo hem gedood hebben, omdat hij het gewaagd had met hem eenen wedstrijd aantegaan. -
Evenmin is het duidelijk, of hij dezelfde persoon is als de leermeester van
Herakles, dien deze doodsloeg, toen hij hem over een verzuim berispte. (Zie Herakles.) -
Volgens al die sagen echter is Linos op eene jammerlijke wijze aan zijn einde gekomen; daarom is het niet onwaarschijnlijk, dat zijn naam oorspronkelijk niets anders was dan eene benaming voor klaagliederen, die ook later nog evenzoo genoemd werden. Ook hij is evenals
Hyakinthos, Narkissos, Glaukos en anderen in den oudsten godsdienst der Grieken een symbool geweest van de natuur, die als zij tot haren bloeitijd gekomen is, gaat verkwijnen en bezwijkt voor den killen adem des doods.

litai (litae)

Eene personificatie der berouwvolle gebeden. Zij zijn dochters van Zeus en volgen de schuld (Ate) op den voet, om het kwaad, dat geschied is, weêr goedtemaken. Wie haar opneemt, dien genezen zij van alle kwaad, maar wie haar versmaadt, die moet voor zijne schuld boeten en de gevolgen er van in hunne volle kracht dragen. Wat haar uiterlijk betreft worden zij afgeschilderd als kreupel en rimpelig van gelaat.