E : erotia - eueteria

erotia / erotidia

Een feest te Thespiai alle vijf jaren ter eere van Eros gevierd. (Zie Eros.) Het was bij dit feest, dat echtgenooten tusschen wie oneenigheid ontstaan was, aan den god offerden en zich verzoenden.

ersephoriën

Een andere naam voor het feest der Arrephoriën. Zie aldaar.

erycina

Zie het volgend artikel.

erykine (erycina)

Een bijnaam van Aphrodite naar den berg Eryx op Sicilië, alwaar zij op de noordwestelijke punt eenen prachtigen tempel had. Deze tempel was, naar men verhaalde, gesticht door haren zoon Eryx, dien zij aan Butes gebaard had. (Zie Butes.) Onder denzelfden naam werd de godin vereerd in Psophis in Arkadië, waar Psophis, de dochter van Eryx, haar eenen tempel bouwde. -
De dienst dezer godin was over geheel Sicilië verspreid en kwam van daar in het begin van den tweeden Punischen oorlog naar Rome (Zie Venus.), waar haar in het jaar 217 vóór Chr. na den slag bij het Trasimeensche meer een tempel werd opgericht. Een tweede tempel dezer godin werd vóór de Porta Collina gebouwd in 181 vóór Chr. -
Bij den tempel op den Eryx op Sicilië werden eigenaardige feesten gevierd de Anagogia en Katagogia.
In en bij dien tempel werden namelijk tallooze duiven gehouden, die op eenen bepaalden tijd alle wegvlogen, naar men zeide, naar Lybië. Dit werd als het vertrek van Aphrodite beschouwd en door een feest, de Anagogia, gevierd. Negen dagen later keerden zij terug met eene vreemde, buitengemeen schoone duif voorop. Dit noemde men de terugkomst der godin, die feestelijk gevierd werd door de Katagogia. (Zie Katagogia en ... Anagogia.)

erymanthisch everzwijn

Mississippi 1977.3.63, Attische zwartfigurige nek-amphoor, c. 540-520 B.C.
Hercules brengt het everzwijn op zijn schouders naar Eurystheus. Hij steunt met zijn voet op de rand van de pithos, waarin Eurystheus zich angstig verstopt.
Foto van Maria Daniels, courtesy of the University Museums, University of Mississippi.
(Afbeelding ontleend aan Perseus)

Zie Herakles.

erymanthos (erymanthus)

Een zoon van Apollo, die Aphrodite had bespied, toen zij zich baadde. Tot straf maakte de godin hem blind. Apollo nam hierover wraak door zich in een everzwijn te veranderen en in die gedaante Adonis te dooden.

erysichthon

D. i. "die de aarde openscheurt."
(1) Een zoon van koning Kekrops van Athene. Hij zoude zijnen vader in de regeering opvolgen, doch stierf nog bij diens leven, toen hij van Delos terugkeerde, waarheen hij volgens oud gebruik de heiligdommen van Athene had gebracht, te Prasiai, waar men hem een gedenkteeken oprichtte.
(2) De zoon van den Thessalischen koning Triopas. Hij had in een bosch van Demeter een der schoonste eiken, om welken de Dryaden gewoon waren te dansen, geveld. De nymphen smeekten de godin, dat zij Erysichthon zou straffen en deze bezocht hem nu met eenen onverzadelijken honger. Hij verteerde zijn gansche vermogen en verkocht zijne dochter Mestra als slavin om zijnen honger te kunnen stillen. Mestra had hare liefde geschonken aan Poseidon en van dezen de gave ontvangen, om allerlei gedaanten te kunnen aannemen, zoodat zij nu eens als vogel, een andermaal als koe, en dan weêr als paard hare meesters ontvluchtte, tot haren vader terugkeerde en zich door dezen op nieuw liet verkoopen. Doch alles mocht niet baten. De honger van Erysichthon was niet te stillen, zoodat hij ten laatste zijne eigene handen en beenen opat en eindelijk van honger stierf.

eryx

De zoon en opvolger van Butes, den koning van Sicilië. Zijne moeder was Aphrodite. Hij was beroemd door zijne ervarenheid in het vuistgevecht. Toen Herakles, na de runderen van Geryones geroofd te hebben, op Sicilië kwam, daagde Eryx hem tot een vuistgevecht uit, hetzij dat zij twist kregen over een der runderen, dat aan de waakzaamheid van Herakles ontsnapt was, hetzij dat de koning begeerig was zich met den grootsten Griekschen held te meten. Er werd bepaald, dat, zoo Herakles overwinnaar was, hem het eiland Sicilië voortaan zou toebehooren; werd hij overwonnen, dan zou Eryx de kudde van Geryones krijgen. Eerst vond Eryx hetgeen Herakles hem als prijs aanbood te gering, doch toen de held hem er op wees, dat, zoo hij de kudde verloor, hem ook zijne onsterfelijkheid ontnomen werd, stelde de koning zich tevreden. Eryx werd overwonnen en gedood. Herakles werd meester van het eiland, doch gaf het aan de inwoners, onder voorwaarde, dat zij het moesten teruggeven, zoo ooit een zijner nakomelingen het kwam opeischen. In het vierde geslacht na Herakles geschiedde dit door Dorieus, die op Sicilië de stad Herakleia stichtte. -
Ook Psophis, de schoone dochter van Eryx, werd de buit van Herakles. Zij baarde hem twee zonen Echephron en Promachos.

eteokles (eteocles)

(1) Een der beide zonen van Oidipus. Met zijnen broeder Polyneikes verjoeg hij zijnen vader uit Thebe, toen het aan het licht was gekomen, hoe deze onwetend zijn eigen vader vermoord en zijne eigene moeder gehuwd had. Oidipus vervloekte zijne beide zonen en die vloek kwam weldra in vervulling. -
Zij hadden na hunnen vader de regeering aanvaard onder deze bepaling, dat ieder beurtelings gedurende één jaar het bestuur zoude voeren. Toen Eteokles echter na verloop van een jaar de regeering aan Polyneikes moest overgeven, weigerde hij dit en verjoeg zijnen broeder. Deze vluchtte naar Argos, en riep daar de hulp in van koning Adrastos. Zeven vorsten trokken tegen Thebe op en in den oorlog, die volgde, doodden Eteokles en Polyneikes elkander. De vijandschap tusschen de beide broeders duurde zelfs tot na hunnen dood. Van den brandstapel, waarop beider lijken verbrand werden, scheidde zich de rook in het opwaarts stijgen naar twee kanten; hunne asch wilde zich niet vermengen. Na den dood van Eteokles kreeg zijn zoon Laodamas de regeering. Hij sneuvelde echter in den oorlog der Epigonen. -
Eene andere legende verhaalde, dat na den dood der beide broeders hun oom Kreon wederom de regeering aanvaardde en het lijk van Eteokles liet begraven, terwijl volgens zijn bevel niemand de laatste eer aan dat van Polyneikes mocht bewijzen. Antigone overtrad evenwel dit verbod. Zie Antigone.
(2) De zoon van Andreus of van den riviergod Kephissos en Euippe. Hij offerde te Orchomenos in Boiotië, waar hij koning was, het eerst aan de Chariten.

ethemeia (ethemea)

Eene nymph van het eiland Kos, met wie Merops, de koning van dat eiland, ter wille van hare schoonheid in het huwelijk trad. Zij baarde hem eene dochter, naar wien het eiland zijnen naam kreeg; het volk echter heette naar hem de Meropes. -
Ethemeia was zeer trotsch op hare schoonheid en durfde zich zelfs stellen boven Artemis. Tot straf daarvoor trof deze godin haar met hare pijlen. Persephone nam de nymph echter nog levend op in haar rijk. Merops was zoo bedroefd over het verlies zijner gade, dat hij zich dooden wilde. Hera veranderde hem uit medelijden in eenen adelaar en verplaatste hem onder de sterren.

euadne

De dochter van Iphis, koning van Argos. Zij is beroemd door hare liefde tot haren gemaal Kapaneus, die bij den tocht der Zeven tegen Thebe door Zeus met zijnen bliksem verslagen werd. Zij liet zich met het lijk van haren gemaal op denzelfden brandstapel levend verbranden.

euaechme

Zie het volgend artikel.

euaichme (euaechme)

De dochter van Megareus en Iphinoë. Zij werd aan Alkathoös tot belooning gegeven na het dooden van den leeuw van den Kithairon. (Zie Alkathoös.)

euandros (euander)

(1) Een Arkadiër, die zestig jaren vóór den trojaanschen oorlog met een aantal medgezellen naar Italië trok, eene stad bouwde aan de rivier de Thymbris (Tiber), op de plek, waar later Rome stond. Hij noemde die stad Pallantium naar het arcadische Pallantion, dat hij wegens eenen opstand van het volk had moeten verlaten. Een spoor van den naam dier door Evander gestichte stad zou, zegt men, nog over zijn in de benaming van den Palatijnschen heuvel. Bij zijne komst werd hij vriendelijk ontvangen door den koning dier streek, Faunus. Hij was het land tot zegen, maakte de inwoners van Latium met vele nuttige uitvindingen bekend: met het letterschrift, de muziek, de bouwkunst en vele andere kunsten en handwerken. Hij voerde ook zachtere wetten bij hen in. -
Deze Arcadiërs brachten ook den dienst van verschillende Grieksche godheden naar Italië over, b. v. dien van Pan, van Demeter (Ceres), van Nike (Victoria) en van Poseidon (Neptunus) en stichtten hun ter eere verschillende feesten. -
Evander was de zoon van Hermes (Mercurius) en, zooals de Grieksche schrijvers zeggen, van Themis, zooals Romeinsche schrijvers opgeven, van de nymph Carmenta, die de gave der voorspelling bezat. Zij voorspelde hem de overwinning, die Herakles (Hercules) op de ruwe herdersvolken van die streken zou behalen en toen de held daar gekomen was en na den reus Cacus gedood te hebben met de omwonende stammen in strijd geraakte, werd hij door Evander bijgestaan. Uit erkentelijkheid hiervoor liet Hercules hem eenige zijner makkers achter, om hem behulpzaam te zijn in het afweren van de wraak der overwonnenen. -
Ook Aeneas werd door Evander gastvrij ontvangen. Hij gaf hem zelfs hulptroepen onder bevel van zijnen zoon Pallas. Zoowel te Rome als te Pallantion werd Evander als heros vereerd.
(2) Een zoon van koning Sarpedon van Lykië. Hij was gehuwd met Deïdameia, de dochter van Bellerophon, en kreeg bij haar eenen zoon, eveneens Sarpedon geheeten, die in den Trojaanschen oorlog een der dapperste strijders was onder de bondgenooten van koning Priamos.

euanthes

D. i. "de schoonbloeiende", de zoon van Dionysos en Ariadne.

euchenor

Een zoon van den korinthischen waarzegger Polyeidos. Zijn vader voorspelde hem, dat hij, zoo hij naar Troje trok, daar zou sneuvelen, en dat hij, zoo hij te huis bleef, aan eene ziekte zou sterven. Toen gaf hij er de voorkeur aan om althans den roem der Grieken te deelen. Hij trok mede en viel door de hand van Paris.

euenos (euenus)

Koning van Aitolië, een zoon van Ares en Demonike. Hij had eene schoone dochter, Marpessa geheeten, die door Apollo bemind werd, doch ook door Idas, den zoon van Aphareus. Deze schaakte het meisje. (Zie Marpessa.) Euenos zette hen na met twee gevleugelde paarden, doch slaagde niet in zijne pogingen om hen intehalen. Uit vertwijfeling stortte hij zich in de rivier de Lykormas, die naar hem den naam kreeg van Euenos. Apollo was gelukkiger in zijne vervolging. Toen hij hen echter ingehaald had en op het punt was Marpessa met geweld aan Idas te ontrukken, verbood Zeus den strijd tusschen de beide medeminnaars en liet aan Marpessa zelve de keus tusschen hen over. Uit vrees, dat Apollo zich niet meer om haar bekommeren zou, als zij oud geworden was, koos zij Idas. Zij leefde met hem gelukkig en schonk hem eene dochter met name Kleopatra, die de gade werd van Meleagros.

eventus bonus

Zie Bonus Eventus.

eueteria

D. i. "die het jaar vruchtbaar maakt". Een bijnaam van Demeter, onder welken zij te Korinthe vereerd werd; deze had met hare dochter Persephone eenen tempel op den isthmus, waar aan Eueteria plechtige offers gebracht en haar ter eere spelen gevierd werden.