B : briseïs - byzas
briseïs
De schoone dochter van Briseus of Brises van
Lyrnessos, die door Achilleus bij de verwoesting van deze stad werd
buitgemaakt en hem als eergeschenk door de Grieken werd
toegewezen. Zij was zijne liefste slavin en werd de
aanleiding tot zijnen twist met Agamemnon,
omdat deze haar aan Achilleus ontroofde, toen Apollo de
teruggave der slavin Chryseïs, die aan Agamemnon was toegedeeld,
eischte als voorwaarde om de pest te doen ophouden. Haar
eigenlijke naam was Hippodameia, doch meestal werd zij Briseïs, d. i.
"de dochter van Brises" genoemd. Reeds in
Lyrnessos was zij gehuwd geweest met den koning Mynes,
dien Achilleus versloeg. -
Toen de Grieken de hulp van Achilleus dringend noodig
hadden, bood Agamemnon dadelijk aan, haar aan dezen
terugtezenden.

Briseis wordt weggehaald uit de
tent van Achilles.
(Afbeelding uit Bulfinch's Mythology)
briseus / brises
De vader van Briseïs,
een priester in Lyrnessos. Toen Achilleus
die stad innam, hing hij zich op. Hij was de broeder van Chryses, den
vader van Chryseïs.
britomartis
Zie Artemis.
brizo
Eene op het eiland Delos
vereerde godin, die vooral door de vrouwen met allerlei
offers - nooit echter uit visschen bestaande - vereerd
werd. Zij werd als eene beschermster der schepen
beschouwd, ook als eene waarzeggende godin, die de
toekomst voornamelijk door droomen openbaarde.
bromios (bromius)
Een bijnaam van Dionysos.
(Zie aldaar.) Hij heette zoo naar het luidruchtig geraas
der optochten ter zijner eere gehouden.
brontes
Een der drie Kyklopen,
zoon van Uranos en Gaia. Zie Kyklopen.
broteas
Een zoon van Hephaistos
en Athena, die om den smaad, welke hem wegens
zijne leelijkheid trof, te ontgaan, zich zelven
verbrandde.
bubona
De godin van de runderteelt, ter
wier eere afzonderlijke spelen, ludi Bubetii,
werden gevierd.
bubrostis
D. i. "de
geeuwhonger", eene godin, die te Smyrna werd
vereerd, aan wie men zwarte stieren offerde, welke geheel
werden verbrand. In haren naam vervloekte men zijne
vijanden.
bucolus
Zie het volgend artikel.
bukolos (bucolus)
De zoon van Kolonos te
Tanagra, de broeder van Ochemos, Leon
en Ochna. Deze laatste belasterde Eunostos,
die hare liefde versmaadde, door hem te beschuldigen, dat
hij hare eer wilde aanranden. Hare broeders doodden
daarop Eunostos. Uit berouw openbaarde Ochna later de
waarheid; de door den vader van Eunostos in den kerker
geworpen broeders ontvloden en Ochna hing zich op.
buphagos (buphagus)
(1) Een arkadische heros, die
door Artemis, welke hij belaagde, werd gedood. -
(2) Een bijnaam van Herakles, dien men hem gaf, omdat hij dikwijls
een geheelen os ten maaltijd nam.
busiris
Volgens de Grieksche schrijvers
een koning van Egypte, de zoon van Poseidon en
eene dochter van Epaphos, Lysianassa genaamd, was
berucht door zijne wreedheid, daar hij alle
vreemdelingen, die in zijn rijk kwamen, op het altaar van
Zeus offerde. Een hongersnood zou daartoe
aanleiding gegeven hebben. Om aan de plaag een einde te
maken, gaf Phrasios, een ziener uit Kypros, den koning den
schandelijken raad, om jaarlijks aan Zeus eenen
vreemdeling te offeren. Busiris keurde den voorslag goed,
maar beval met den raadgever een begin te maken, daar
deze juist een vreemdeling was. Later werden allen, die
geene Egyptenaren waren zonder uitzondering, wanneer zij
in het land kwamen, aan de goden ten offer gebracht. Dit
zou ook met Herakles gebeuren, toen hij op zijne omzwervingen
in Egypte kwam. Hij liet zich zonder tegenstand grijpen,
binden en als een offerdier versierd in de hoofdstad
rondleiden. Toen hij evenwel naar het altaar gesleept
werd, om werkelijk als offer te vallen, verscheurde de
sterke held eensklaps zijne banden en bracht niet alleen
de rondom hem staande priesters om, maar maakte zich ook
van koning Busiris en diens zoon Amphidamas
meester en bracht hen aan Zeus ten offer. Herakles gebood
toen, dat dit het laatste menschenoffer zijn zou, dat in
Egypte gebracht was. -
Deze koning Busiris schijnt geene historische
persoonlijkheid te zijn. Latere Grieksche schrijvers
trachtten uitvoerig de onwaarheid van den op de
Egyptenaren geworpen blaam van wreedheid te betoogen.
butes
(1) Een zoon van Pandion en Zeuxippe,
de broeder van Erechtheus, Prokne en Philomela, de gemaal van Chthonia,
een ploeger en herder van stieren, een priester van Athena en
van Poseidon, van wien het geslacht der Butaden
of Eteobutaden zijnen oorsprong afleidde. De
sage maakte hem ook tot een krijgsheld en een der Argonauten.
Als zoodanig heet hij gewoonlijk de zoon van Teleon.
-
Deze Argonaut Butes is later weer inééngesmolten met
eenen Siciliaanschen heros van den berg Eryx, met wien
hij oorspronkelijk niets gemeen had en die voor den zoon
van Poseidon gehouden werd. Van dien Butes, die aldus uit
twee verschillende personen ontstaan is, verhaalt de sage
het volgende: Toen de Argonauten bij hunne terugkomst van
Kolchis de kust van beneden-Italië omzeilden, liet hij
zich, in weerwil van de zoete en welluidende toonen, die Orpheus tot
redding van zijne medgezellen op zijne lier voortbracht,
door het toovergezang der langs de kust liggende Sirenen
verlokken, om van het schip in zee te springen, en naar
haar toe te zwemmen. -
Aphrodite ondertusschen, die Butes beminde,
verhinderde zijn voornemen, nam hem uit de golven op, en
voerde hem naar Lilybaeum, alwaar zij hem eenen zoon
schonk, die Eryx heette, en den scepter over het eiland Trinakria,
(de oude naam van het eiland Sicilië), verkreeg. De
nieuwe vorst stichtte voor zijne moeder op den top des
bergs, die naar hem Eryx heet, eenen druk bezochten en
hoogvereerden tempel.
(2) De zoon van Boreas, een Thraciër, die door zijnen ouderen
broeder Lykurgos verbannen zijnde, omdat hij hem
naar het leven gestaan had, het eiland Strongyle
(naar het schijnt wordt hiermede het latere Naxos
bedoeld) bezette. Daar hij en zijne makkers echter geene
vrouwen hadden, deden zij rooftochten, o. a. ook naar
Thessalië, waar juist door dienaressen van Dionysos
diens feest gevierd werd. Slechts ééne vrouw evenwel,
met name Koronis werd gevangen, en toen zij gedwongen
werd om Butes te huwen, bad zij tot Dionysos, dat hij
haar zou wreken. De god verhoorde haar gebed. Hij maakte
Butes waanzinnig, zoodat hij zich in eene put stortte.
buzyges
D. i. "de
stierenaanspanner", een oude Attische heros, die het
eerst de stieren voor den ploeg spande en daarnaar dezen
naam kreeg. Zijn eigenlijke naam was Epimenides.
Bij de Atheners hield men hem voor dengene, die den
landbouw had ingevoerd en voor den eersten wetgever.
Eerst behoorde hij tot den kring der dienaren van Athena Polias, maar
hij werd later geïdentificeerd met den tot den dienst
der Eleusinische Demeter behoorenden Triptolemos. Van hem leidde het geslacht der Buzygai
(Buzygae) hun oorsprong af. In Attika werd er driemalen
een heilig ploegfeest gevierd, bij Skiron, op de
Rharische velden en aan den voet van de burgt van
Athene, waarschijnlijk om het koren te zaaien voor de
heilige gebruiken in de tempels van Athena Skiras, van
de Eleusinische godinnen en van Athena Polias. Voor dat
ploegen te zorgen en de heilige stieren, die den ploeg
trokken te onderhouden, was de taak van het geslacht der
Buzygai. Degeen, die den ploeg bestuurde heette ook
Buzyges.
byblis
Een meisje uit Miletos,
dat omkwam door de onzalige liefde, die zij had opgevat
voor haren broeder Kaunos. Volgens sommigen ging
deze liefde uit van Kaunos, en vluchtte hij, om voor
zijne zondige neiging niet te bezwijken, uit Miletos.
Toen zijne zuster hem niet meer vond stortte zij zoo
overvloedige tranen, dat daaruit eene bron ontstond en
doodde zij zich zelve. Volgens een ander verhaal was het
Byblis zelve, die hare liefde niet meer bedwingen kon en
zich daarom in zee stortte, waarop zij in eene Hamadryade
(boschnymph) veranderd werd. Uitvoerig is deze mythe
behandeld door den Romeinschen dichter Ovidius.
Hij verhaalt, hoe de liefde van Byblis voor Kaunos al
heftiger werd en deze dientengevolge moest vluchten voor
hare omhelzingen, hoe zij hem echter nazette door Lykië
en Karië en andere landen en hoe zij eindelijk uitgeput
nederzonk en zoovele tranen vergoot, dat ze zich oploste
in eene bron.
byssa
Zie Agro.
byzas
Een koning van Thracië, de zoon
van Poseidon en Keroëssa, die eene dochter
was van Zeus en Io, regeerde ten tijde van den tocht der Argonauten
aan de kust der Zwarte zee, en bouwde het naar hem
genoemde Byzantion, het tegenwoordige
Konstantinopel. -
Volgens meer geloofwaardige berichten is deze stad echter
eene volkplanting van de Grieksche stad Megara en werd
zij omstreeks 656 v. Chr. onder aanvoering en leiding van
zekeren Byzas gesticht.
|