B : briseïs - byzas

briseïs

De schoone dochter van Briseus of Brises van Lyrnessos, die door Achilleus bij de verwoesting van deze stad werd buitgemaakt en hem als eergeschenk door de Grieken werd toegewezen. Zij was zijne liefste slavin en werd de aanleiding tot zijnen twist met Agamemnon, omdat deze haar aan Achilleus ontroofde, toen Apollo de teruggave der slavin Chryseïs, die aan Agamemnon was toegedeeld, eischte als voorwaarde om de pest te doen ophouden. Haar eigenlijke naam was Hippodameia, doch meestal werd zij Briseïs, d. i. "de dochter van Brises" genoemd. Reeds in Lyrnessos was zij gehuwd geweest met den koning Mynes, dien Achilleus versloeg. -
Toen de Grieken de hulp van Achilleus dringend noodig hadden, bood Agamemnon dadelijk aan, haar aan dezen terugtezenden.

Briseis wordt weggehaald uit de tent van Achilles.
(Afbeelding uit
Bulfinch's Mythology)

briseus / brises

De vader van Briseïs, een priester in Lyrnessos. Toen Achilleus die stad innam, hing hij zich op. Hij was de broeder van Chryses, den vader van Chryseïs.

britomartis

Zie Artemis.

brizo

Eene op het eiland Delos vereerde godin, die vooral door de vrouwen met allerlei offers - nooit echter uit visschen bestaande - vereerd werd. Zij werd als eene beschermster der schepen beschouwd, ook als eene waarzeggende godin, die de toekomst voornamelijk door droomen openbaarde.

bromios (bromius)

Een bijnaam van Dionysos. (Zie aldaar.) Hij heette zoo naar het luidruchtig geraas der optochten ter zijner eere gehouden.

brontes

Een der drie Kyklopen, zoon van Uranos en Gaia. Zie Kyklopen.

broteas

Een zoon van Hephaistos en Athena, die om den smaad, welke hem wegens zijne leelijkheid trof, te ontgaan, zich zelven verbrandde.

bubona

De godin van de runderteelt, ter wier eere afzonderlijke spelen, ludi Bubetii, werden gevierd.

bubrostis

D. i. "de geeuwhonger", eene godin, die te Smyrna werd vereerd, aan wie men zwarte stieren offerde, welke geheel werden verbrand. In haren naam vervloekte men zijne vijanden.

bucolus

Zie het volgend artikel.

bukolos (bucolus)

De zoon van Kolonos te Tanagra, de broeder van Ochemos, Leon en Ochna. Deze laatste belasterde Eunostos, die hare liefde versmaadde, door hem te beschuldigen, dat hij hare eer wilde aanranden. Hare broeders doodden daarop Eunostos. Uit berouw openbaarde Ochna later de waarheid; de door den vader van Eunostos in den kerker geworpen broeders ontvloden en Ochna hing zich op.

buphagos (buphagus)

(1) Een arkadische heros, die door Artemis, welke hij belaagde, werd gedood. -
(2) Een bijnaam van
Herakles, dien men hem gaf, omdat hij dikwijls een geheelen os ten maaltijd nam.

busiris

Volgens de Grieksche schrijvers een koning van Egypte, de zoon van Poseidon en eene dochter van Epaphos, Lysianassa genaamd, was berucht door zijne wreedheid, daar hij alle vreemdelingen, die in zijn rijk kwamen, op het altaar van Zeus offerde. Een hongersnood zou daartoe aanleiding gegeven hebben. Om aan de plaag een einde te maken, gaf Phrasios, een ziener uit Kypros, den koning den schandelijken raad, om jaarlijks aan Zeus eenen vreemdeling te offeren. Busiris keurde den voorslag goed, maar beval met den raadgever een begin te maken, daar deze juist een vreemdeling was. Later werden allen, die geene Egyptenaren waren zonder uitzondering, wanneer zij in het land kwamen, aan de goden ten offer gebracht. Dit zou ook met Herakles gebeuren, toen hij op zijne omzwervingen in Egypte kwam. Hij liet zich zonder tegenstand grijpen, binden en als een offerdier versierd in de hoofdstad rondleiden. Toen hij evenwel naar het altaar gesleept werd, om werkelijk als offer te vallen, verscheurde de sterke held eensklaps zijne banden en bracht niet alleen de rondom hem staande priesters om, maar maakte zich ook van koning Busiris en diens zoon Amphidamas meester en bracht hen aan Zeus ten offer. Herakles gebood toen, dat dit het laatste menschenoffer zijn zou, dat in Egypte gebracht was. -
Deze koning Busiris schijnt geene historische persoonlijkheid te zijn. Latere Grieksche schrijvers trachtten uitvoerig de onwaarheid van den op de Egyptenaren geworpen blaam van wreedheid te betoogen.

butes

(1) Een zoon van Pandion en Zeuxippe, de broeder van Erechtheus, Prokne en Philomela, de gemaal van Chthonia, een ploeger en herder van stieren, een priester van Athena en van Poseidon, van wien het geslacht der Butaden of Eteobutaden zijnen oorsprong afleidde. De sage maakte hem ook tot een krijgsheld en een der Argonauten. Als zoodanig heet hij gewoonlijk de zoon van Teleon. -
Deze Argonaut Butes is later weer inééngesmolten met eenen Siciliaanschen heros van den berg Eryx, met wien hij oorspronkelijk niets gemeen had en die voor den zoon van Poseidon gehouden werd. Van dien Butes, die aldus uit twee verschillende personen ontstaan is, verhaalt de sage het volgende: Toen de Argonauten bij hunne terugkomst van Kolchis de kust van beneden-Italië omzeilden, liet hij zich, in weerwil van de zoete en welluidende toonen, die
Orpheus tot redding van zijne medgezellen op zijne lier voortbracht, door het toovergezang der langs de kust liggende Sirenen verlokken, om van het schip in zee te springen, en naar haar toe te zwemmen. -
Aphrodite ondertusschen, die Butes beminde, verhinderde zijn voornemen, nam hem uit de golven op, en voerde hem naar Lilybaeum, alwaar zij hem eenen zoon schonk, die Eryx heette, en den scepter over het eiland Trinakria, (de oude naam van het eiland Sicilië), verkreeg. De nieuwe vorst stichtte voor zijne moeder op den top des bergs, die naar hem Eryx heet, eenen druk bezochten en hoogvereerden tempel.
(2) De zoon van
Boreas, een Thraciër, die door zijnen ouderen broeder Lykurgos verbannen zijnde, omdat hij hem naar het leven gestaan had, het eiland Strongyle (naar het schijnt wordt hiermede het latere Naxos bedoeld) bezette. Daar hij en zijne makkers echter geene vrouwen hadden, deden zij rooftochten, o. a. ook naar Thessalië, waar juist door dienaressen van Dionysos diens feest gevierd werd. Slechts ééne vrouw evenwel, met name Koronis werd gevangen, en toen zij gedwongen werd om Butes te huwen, bad zij tot Dionysos, dat hij haar zou wreken. De god verhoorde haar gebed. Hij maakte Butes waanzinnig, zoodat hij zich in eene put stortte.

buzyges

D. i. "de stierenaanspanner", een oude Attische heros, die het eerst de stieren voor den ploeg spande en daarnaar dezen naam kreeg. Zijn eigenlijke naam was Epimenides. Bij de Atheners hield men hem voor dengene, die den landbouw had ingevoerd en voor den eersten wetgever. Eerst behoorde hij tot den kring der dienaren van Athena Polias, maar hij werd later geïdentificeerd met den tot den dienst der Eleusinische Demeter behoorenden Triptolemos. Van hem leidde het geslacht der Buzygai (Buzygae) hun oorsprong af. In Attika werd er driemalen een heilig ploegfeest gevierd, bij Skiron, op de Rharische velden en aan den voet van de burgt van Athene, waarschijnlijk om het koren te zaaien voor de heilige gebruiken in de tempels van Athena Skiras, van de Eleusinische godinnen en van Athena Polias. Voor dat ploegen te zorgen en de heilige stieren, die den ploeg trokken te onderhouden, was de taak van het geslacht der Buzygai. Degeen, die den ploeg bestuurde heette ook Buzyges.

byblis

Een meisje uit Miletos, dat omkwam door de onzalige liefde, die zij had opgevat voor haren broeder Kaunos. Volgens sommigen ging deze liefde uit van Kaunos, en vluchtte hij, om voor zijne zondige neiging niet te bezwijken, uit Miletos. Toen zijne zuster hem niet meer vond stortte zij zoo overvloedige tranen, dat daaruit eene bron ontstond en doodde zij zich zelve. Volgens een ander verhaal was het Byblis zelve, die hare liefde niet meer bedwingen kon en zich daarom in zee stortte, waarop zij in eene Hamadryade (boschnymph) veranderd werd. Uitvoerig is deze mythe behandeld door den Romeinschen dichter Ovidius. Hij verhaalt, hoe de liefde van Byblis voor Kaunos al heftiger werd en deze dientengevolge moest vluchten voor hare omhelzingen, hoe zij hem echter nazette door Lykië en Karië en andere landen en hoe zij eindelijk uitgeput nederzonk en zoovele tranen vergoot, dat ze zich oploste in eene bron.

byssa

Zie Agro.

byzas

Een koning van Thracië, de zoon van Poseidon en Keroëssa, die eene dochter was van Zeus en Io, regeerde ten tijde van den tocht der Argonauten aan de kust der Zwarte zee, en bouwde het naar hem genoemde Byzantion, het tegenwoordige Konstantinopel. -
Volgens meer geloofwaardige berichten is deze stad echter eene volkplanting van de Grieksche stad Megara en werd zij omstreeks 656 v. Chr. onder aanvoering en leiding van zekeren Byzas gesticht.