A : aietes - aegypios

aietes (aeetes / aeeta)

Koning van Kolchis, de zoon van den zonnegod Helios en de Okeanide Perseïs, of van Antiope, was de broeder van Kirke en Pasiphaë en de gemaal van Iduia, bij wie hij twee dochters, de tooveres Medeia en Chalkiope en éénen zoon Absyrtos verwekte. Hij was koning in Aia (Kolchis), toen Phrixos het gulden vlies daarheen bracht en ook nog, toen Iason het van daar kwam halen. Hij werd door zijnen broeder Perses van de heerschappij beroofd, maar door toedoen zijner dochter Medeia kreeg hij die terug. (Zie Iason, Medeia en Argonauten.)

aige / aix (aege / aex)

D. i. "de geit", de voedster van den jongen Zeus, die uit dankbaarheid door dezen onder de sterren werd opgenomen. Volgens sommigen was zij de dochter van den zonnegod en had zij zulk eene schitterende kleur, dat de Titanen, die door haren glans verblind werden, hunne moeder Gaia (de Aarde) smeekten, om haar onder de aarde te verbergen. Deze bracht haar toen in een hol op het eiland Kreta, waar zij de voedster werd van Zeus. Toen nu later de strijd tusschen Zeus en de Titanen ontstond, moest hij zich volgens een orakel, om zeker te zijn van de overwinning, hullen in de huid van Aige, en verplaatste hij haar daarom naar den hemel onder de sterren.

aigai (aegae)

Eene stad in de diepte der zee gelegen, waar Poseidon zijn schitterend paleis had. Verscheidene aan zee gelegen Grieksche steden, waar deze god vereering genoot, droegen dezen naam.

aigaion (aegaeon)

Een honderdarmige reus, de zoon van Uranos (den Hemel) en Gaia (de Aarde) door de goden Briareos, d. i. "de vreeselijke" genoemd, een der drie Hekatoncheiren (d. i. "honderdhandigen"). Toen eens Hera, Poseidon en Pallas Athena den oppergod Zeus in ketenen wilden slaan, riep Thetis hem te hulp, en zij zagen zich genoodzaakt hun voornemen te laten varen. Terstond na hunne geboorte verborg Uranos hem met zijne broeders Kottos en Gyes of Gyges in het binnenste der aarde, omdat hij hen haatte. Later riep Zeus hen echter in zijnen strijd met de Titanen, op raad van Gaia, te hulp, en behaalde door hen de overwinning. De Titanen werden in den Tartaros gestort en aan de drie broeders ter bewaking overgegeven. De drie Hekatoncheiren zijn personificatiën van geweldige natuurkrachten. Aigaion is "de man der golven", Kottos "de stooter" en Gyes "de buiger." Als zoodanig kunnen zij ook tot de Titanen gerekend worden. Als zonen van Gaia kan men hen voegen bij de Giganten.

Fountain of Aegaeon: van Bill Ellsworth (bij U & I Guests Bryce Gallery)

aigeus (aegeus)

Koning van Athene en zoon van Pandion, den zoon van Kekrops en Pylia, de dochter van koning Pylas in Megara, werwaarts Pandion, toen hij uit Athene verdreven was, vluchtte. Naderhand heroverde Aigeus, met hulp zijner drie broeders, Pallas, Nisos en Lykos, Athene en verwierf er de heerschappij. Bij zijne beide eerste vrouwen kreeg hij geene kinderen; bij de derde, Aithra, de dochter van koning Pittheus van Troizen verwekte hij Theseus, dien hij heimelijk te Troizen liet opvoeden, om de zonen van zijnen broeder Pallas, die naar de heerschappij streefden, met de hoop op de erfopvolging te vleien en hen zoodoende in bedwang te houden. Zij verdreven hem evenwel, en bleven in het bezit der regeering, tot dat Theseus hen verdreef en zijnen vader weder op den troon bracht. (Zie Theseus.) Hij stichtte ter eere van Pallas Athena, zoo men zegt, de Panathenaiën, het grootste feest ter eere dezer godin, of wel hij breidde die uit. Toen eens Androgeos, de zoon van koning Minos van Kreta, op een dier feesten door zijne nehendigheid alle prijzen behaalde, liet Aigeus den jongeling vermoorden. Om deze reden deed Minos hem den oorlog aan, en dwong hem tot eene smadelijke schatting, daarin bestaande, dat hij elke zeven of negen jaren zeven jongelingen en zeven jonge dochters naar Kreta zenden moest, die aan een monster, den Minotaurus tot spijze gegeven werden. Bij de tweede of derde zending ging Theseus vrijwillig mede scheep en bevrijdde zijn vaderland van dien smaad, door met hulp van Ariadne, de dochter van Minos, den Minotaurus te dooden. Bij zijnen terugkeer vergat de overwinnaar echter om het zwarte zeil, waarmede het schip was uitgevaren, met een wit te verwisselen, waaraan zijn vader volgens afspraak reeds in de verte ontwaren moest, of de moeilijke onderneming gelukt was of niet. Daar Aigeus nu meende, dat hij zijnen eenigen zoon verloren had, stortte hij zich wanhopig in de zee, die naar hem voortaan den naam van de Aigeïsche ontving. -
Aigeus is ook een bijnaam van Poseidon. Oorspronkelijk is hij met dezen, den stamgod der Ioniërs identisch geweest. Vandaar ook, dat soms Poseidon de vader van Theseus genoemd wordt. Ook het verdwijnen van Aigeus in de naar hem genoemde zee schijnt hierop betrekking te hebben.

aigiale (aegiale)

De dochter van Adrastos en Amphithea, de gemalin van Diomedes, koning van Argos. Gedurende de afwezigheid van haren echtgenoot, die met de overige Grieksche vorsten naar Troje was opgetrokken, knoopte zij eene ongeoorloofde verstandhouding aan met Kometes. Dat dit gebeurde, werd beschouwd als eene wraakneming van Aphrodite op Diomedes, die haar voor Troje gewond had. Toen hij naar zijne vaderstad terugkeerde, wilde zijne overspelige vrouw hem dooden; hij kon zijn leven slechts redden door aan het altaar van Hera een toevluchtsoord te zoeken. Hij moest vervolgens naar Italië vluchten. (Zie Diomedes.) Anderen verhalen, dat Aigiale hem liet verjagen, omdat zij vernomen had, dat hij eene Trojaansche vrouw uit Troje medebracht.

aigina (aegina)

Eene dochter van den riviergod Asopos. (Zie Aiakos en Asopos.)

aigipan (aegipan)

Zie Pan.

aigis (aegis)

Oorspronkelijk een mantel uit het vel van de geit Aige, welke Zeus gevoed had, die dezen in den strijd tot bescherming diende, vervaardigd. Later werd uit dien mantel een pantser of zelfs een schild gemaakt. Het is eene symbolische voorstelling van de wollige, geelkleurige wolken, waaruit Zeus zijnen bliksem zendt. Van daar, dat de Aigis, waar zij gezien wordt schrik en vrees aanbrengt. Men vergete hierbij niet, dat hetzelfde Grieksche woord "Aix", ai1c zoowel "geit als "stormwind" kan beteekenen. In het midden der Aigis, hetzij men zich die als een mantel, als een pantser of als een schild voorstelde, is het Gorgoneion, het afgeslagen hoofd der Gorgo Medusa, geplaatst, dat de kracht heeft hem die het aanziet te doen versteenen.

Als de beminde dochter van Zeus Pallas Athena ten strijde gaat, leent haar vader haar zijne Aigis en maakt haar daardoor onoverwinnelijk in het slaggewoel. Eene enkele maal geeft hij de Aigis ook aan zijnen zoon Apollo ten gebruike. Zelf oefende hij er groote kracht mede uit in den strijd tegen de Titanen.

aigisthos (aegisthus)

De zoon van Thyestes, den broeder van Atreus, bij zijne eigene dochter Pelopia verwekt, werd door zijne moeder te vondeling gelegd en door herders gevonden, die hem door eene geit lieten zogen, waarnaar hij zijnen naam kreeg. Hij werd door Atreus verder opgevoed. Pelopia had, toen zij aan Thyestes zonder hem te kennen, hare liefde schonk diens zwaard geroofd en het aan Aigisthos meêgegeven, toen zij hem te vondeling legde. Daaruit bleek, dat zij zich met haar' eigen vader had verbonden. Toen zij dit gewaar werd doodde zij zich. Aigisthos vermoordde later Atreus, terwijl hij bezig was op het strand te offeren, omdat deze had getracht hem over te halen Thyestes uit den weg te ruimen, en maakte zich met zijnen vader meester van den regeering, waaruit hij evenwel door Agamemnon weder verdreven werd. Terwijl Agamemnon in het leger voor Troje was, gelukte het Aigisthos diens vrouw Klytaimnestra te verleiden; hij bracht zelfs voor het gelukken van die snoode daad een dankoffer aan de goden. Steeds was hij echter bevreesd om door den terugkeerenden Agamemnon overvallen te worden en daarom plaatste hij een wachter aan het strand. Toen deze hem eindelijk de aankomst des konings berichtte, ging hij dien te gemoet en noodigde hem ten maaltijd, maar doodde hem met behulp der trouwelooze Klytaimnestra in het bad, waardoor hij zich vooraf verfrischte. Hij zelf werd later door Agamemnons zoon Orestes gedood. (Zie aldaar.)

De dood van Klytaimnestra en Aigisthos. Proto-attische krater, midden 7e eeuw v. Chr. Staatl. Mus. Berlin

aigle (aegle)

De schoonste der Naiaden. Volgens sommigen was zij bij Helios de moeder der Chariten. Zij is eene personificatie van den glans van het zonnelicht.

aigletes (aegletes)

Bijnaam van Apollo als den god, die de schitterende zonnestralen tot de aarde zendt.

aigobolos (aegobolus)

D. i. "de geitendooder", een bijnaam van Dionysos, onder welken hij te Potniai in Boiotië werd vereerd. Toen namelijk eens bij een offer door de inwoners, die door den wijn waren beneveld een priester van den god was gedood, bezocht hij het land met eene pestziekte. Volgens de uitspraak van het orakel moesten de inwoners om den god te verzoenen jaarlijks eenen knaap offeren. Hij zelf stelde evenwel na eenige jaren eene geit in de plaats van dien knaap.

aigolios (aegolius)

Een Kretenser, die met Laïos, Keleos en Kerberos in de heilige grot binnendrong, waarin Zeus op Kreta werd opgevoed, om daar honig te stelen. Zeus viel hen echter met zijnen bliksem aan, zoodat hunne koperen wapenrustingen hun van het lichaam vielen. Hij zoude hen gedood hebben, doch op de smeekingen van Themis en de Moiren liet hij dit na en veranderde hen in vogels.

aigophaga (aegophaga)

"De geiteneetster", een bijnaam van Hera, onder welken zij te Lakedaimon en te Korinthe werd vereerd. Toen Herakles namelijk de zonen van Hippokoön bëoorlogde, en Hera hem daarbij niets in den weg legde offerde hij haar, omdat hij niets anders had, eene geit en stichtte eenen tempel ter eere van Hera Aigophagos of Aigophaga.

aigypios (aegypius)

Een Thessaliër, de zoon van Anthes en Bulis. Toen hij op al te vertrouwelijke voet leefde met eene weduwe Timandra genaamd, bewerkte de zoon van deze, Neophron geheeten, dat hij zich met zijne eigene moeder Bulis verbond, meenende, dat het Timandra was. Nadat nu Bulis, de vreeselijke daad ontdekt hebbende, het plan had opgevat om haren zoon te dooden en zich zelve de oogen uit te steken, kreeg Apollo medelijden met hen en veranderde Aigypios en Neophron in gieren, Bulis in eenen duiker en Timandra in eene mees.

Aegypius Monachus