A : argos - arion

argos (argus)

(1) De zoon van Agenor, of wel een uit de aarde geborene, bijgenaamd Panoptes, d. i. "de alziende", omdat zijn lichaam met honderd oogen bedekt was, waarvan de ééne helft openstond, terwijl de andere helft door den slaap gesloten was. Hij werd door Hera tot bewaker der door haar in eene koe veranderde Io aangesteld, (Zie Io.) nadat hij reeds door verscheidene heldendaden, b. v. door het dooden van eenen wilden stier, van eenen satyr, en van de Echidna zich roem verworven had. Io werd van zijn voortdurend bijzijn bevrijd door Hermes, die, door Zeus afgezonden, in de gedaante van eenen herder Argos naderde, en door zijn praten en spelen op de fluit al de oogen van den anders onvermoeiden waker deed inslapen, waarop hij hem het hoofd afsloeg of volgens anderen hem met steenworpen doodde. Wegens deze daad ontving de listige god den naam van Argosdooder, (Argeiphontes). Hera veranderde Argos in eenen pauw, haar lievelingsvogel, of wel zij plaatste zijne oogen in den pauwenstaart.

Juno ontvangt het hoofd van Argos (1730 - 32), van Jacopo Amigoni (1682 - 1752)
[Moor Park, Rickmansworth, Hertfordshire]
(afbeelding van Web Gallery of Art)

Argos is het symbool van den sterrenhemel, wiens heldere glans door den regengod Hermes vernietigd wordt.

(2) De zoon van Phrixos en Chalkiope, de dochter van Aietes, die na zijns vaders dood met zijne broeders uit Kolchis wegtrok om diens erfdeel in Griekenland in bezit te nemen, doch schipbreuk leed op het eiland Aretias, en daar door Iason gevonden en naar Kolchis teruggevoerd werd.

argyra

Eene bronnymph in Achaia, die op eenen herdersknaap, Selemnos genaamd, verliefd was, maar hem verliet, toen zijne schoonheid verminderde. Hij verteerde hierover van smart en toen veranderde Aphrodite, die medelijden met hem kreeg, hem in eene rivier, die deze eigenschap bezat, dat wie zich daarin baadde voortaan door de smart der liefde werd gekweld.

ariadne

De schoone dochter van Minos, koning van Kreta en van Pasiphaë, ontgloeide in liefde voor den jongen Theseus, die uit Athene naar Kreta was gekomen met het doel om den Minotaurus te verslaan en de Atheners van de vernederende schatting van menschenoffers te bevrijden, welke Minos hun had opgelegd. Zie Aigeus. -
Theseus moest het monster in de kronkelgangen van den doolhof opzoeken, waarin het zijn verblijf hield. Geen sterveling kon daarin den weg vinden, en wie zich er in waagde, was bijna zeker van omtekomen. Toen gaf Ariadne hem een kluwen touw, dat hem in staat stelde om het waagstuk te volbrengen. Hij bond het touw aan den ingang vast, vond en versloeg den Minotaurus, en door den afgewonden draad te volgen kwam hij gelukkig uit den doolhof. Terstond begaf hij zich met Ariadne heimelijk op de vlucht, maar toen zij op de terugreis naar Athene op het eiland Naxos ingesluimerd was, werd zij door den ondankbaren Theseus achtergelaten, en keerde hij alleen naar zijn vaderland terug.

John William Waterhouse (1849 - 1917): Ariadne (1898)

Toen de ongelukkige ontwaakte en aan den gezichtseinder de zeilen van de verdwijnende schepen van Theseus bemerkte, brak zij in wanhopige jammerklachten uit. Reeds was zij op het punt zich in zee te storten, toen de jeugdige god Dionysos, van zijnen zegetocht uit Indië terugkeerende, op Naxos aanlandde en haar zag. Getroffen door de wonderbare schoonheid der verlatene, verkoos hij haar tot zijne bruid, en maakte haar tot deelgenoot zijner volgende zegepralen. Zij trok nu met hem door alle landen, op eenen panther of olifant rijdende en door de luidruchtige gezellen van den jongen god omringd. Zij baarde hem verscheidene zonen. -
Na haren dood schonk Zeus, op het dringend verlangen van haren diep bedroefden gemaal, haar de onsterfelijkheid en plaatste de kroon, die zij bij haar huwelijk van Dionysos zelven of wel van Aphrodite en de Horen gekregen had, onder de sterren. -
Volgens anderen werd Ariadne op het eiland Naxos door de pijlen van Artemis gedood.
Andere legenden, vooral te Athene ontstaan, trachtten Theseus van de schuld van trouweloosheid vrij te pleiten, en verhaalden, dat deze haar had verlaten op bevel of op raad van een of meer der goden. -
Ariadne is eene in de sage tot heroïne geworden godin der natuur, die in beteekenis zeer nauw met Aphrodite verwant en eene zinnebeeldige voorstelling was van de aarde, zooals deze in den loop der jaargetijden wisselt tusschen krachtvol leven en een aan den dood gelijken slaap, tusschen vreugde en smart. Op Naxos vierde men haar ter eere feesten, nu eens als voor de verlatene of de gestorvene met sombere plechtigheden, dan weer als voor de gelukkige bruid van Dionysos met opgewonden feestvreugde. -
Evenals Dionysos de wijngod was, zoo werd zijne gade algemeen als de godin van den wijn vereerd. Zij had haar aandeel aan de feesten van den god, zoo werd b. v. het feest der Oschophoriën, (Zie Dionysos.) dat naar men zeide door Theseus na zijne terugkomst uit Kreta was ingesteld, ter hunner beider eer gevierd. -
Dichters en kunstenaars hebben steeds in de namelooze smart, die Ariadne vervulde, toen Theseus haar verlaten had en in de onuitsprekelijke vreugde, die haar bezielde, toen zij door Dionysos tot deelgenoote zijner heerlijkheid werd verheven, eene rijke stof voor hunne voorstellingen gevonden. In de eerste der hiernevensgaande afbeeldingen [niet afgebeeld; Kox] zien wij Ariadne met klimop en wijngaardranken omkranst, terwijl zij eene drinkschaal in de linkerhand heeft, als teekenen van hare gelukkige vereeniging met den god des wijns, in de laatste afbeelding rust zij op zijne schoot.
[Kox: Op de meeste plaatjes slaapt Ariadne. Hulpeloos, kwetsbaar, onschuldig, verlaten, erotisch.]

Giorgio de Chirico (1888 - 1978): Ariadne

aricina

Een bijnaam van Diana. Zij werd alzoo genoemd naar de vereering, die zij genoot in een heilig bosch nabij de stad Aricia, in het Italiaansche landschap Latium gelegen; volgens latere sagen, die ontstonden in den tijd, toen men trachtte Diana met de grieksche Artemis te identificeeren zou deze dienst gesticht zijn door den door Asklepios uit de dooden opgewekten Hippolytos, (Zie aldaar.) en zou het dezelfde dienst zijn als die van Artemis Tauropolos, ja, zou zelfs het beeld van Diana, dat te Aricia was, hetzelfde zijn als dat, hetwelk door Orestes uit Tauris was medegebracht. De priester der godin moest hier steeds een weggeloopen slaaf zijn, die zijn voorganger in een tweegevecht had gedood. Voornamelijk werd de godin door vrouwen aangeroepen, die tot haar baden om huwelijkszegen en haren bijstand bij het ter wereld brengen harer kinderen.

arimaspoi (arimaspi)

Een mythisch volk, dat in het uiterste noord-Oostelijk gedeelte van de aan de ouden bekende wereld woonde. Zij worden voorgesteld als éénoogige, krijgshaftige menschen, die met de grijpvogels over het bezit van het goud strijd voeren. Enkele malen hebben de Grieksche kunstenaars een dergelijken strijd tot stof hunner kunstwerken gekozen.

De Arimaspi in gevecht met griffioenen
(gouden kalathos, gevonden aan de noordkust van de Zwarte Zee; Grieks werk, eerste helft 4e eeuw v. Chr.; nu in Hermitagemuseum: www.hermitagemuseum.org/ )

arima / arimoi (arimi)

Het land, waar en het volk op welks grondgebied Typhöeus onder de aarde geketend lag. Meestal nam men aan dat zij woonden in een der beide klein-Aziatische landschappen Kilikië of Phrygië. Ten gevolge van eene taalverwarring, uit dezen naam ontstaan, gaven Romeinse dichters aan het eiland Aenaria (het tegenwoordige Ischia), omtrent hetwelk ook dezelfde sage betreffende Typhoeus in omloop was, den naam van Inarime.

arion

(1) Een beroemd dichter en zanger, die tevens de cither uitmuntend bespeelde, was geboortig uit Methymna op het eiland Lesbos, leefde later aan het hof van Periandros, koning van Korinthe, werd door hem naar Italië gezonden, en behaalde te Tarente den prijs in eenen wedstrijd van dichters. Met rijke schatten en kostbare geschenken overladen, keerde hij aan boord van een Korinthisch schip huiswaarts. Toen men op open zee gekomen was, besloten de schippers hem te dooden en zich van zijne schatten meester te maken. In dezen nood verzocht hij de goddelooze roovers, nog slechts één lied te mogen zingen. Toen hem dit toegestaan werd, trad de voortreffelijke zanger naar den voorsteven, in zijn schoonste feestgewaad gekleed, zong aldaar zich met den cither begeleidende een roerend afscheidslied en stortte zich bij het eindigen van het gezang in zee. Maar terwijl de moordenaars, onbekommerd om zijn lot, met den buit hunne reis voortzetten, nam een der talrijke dolfijnen, die door het schoone gezang in de nabijheid van het schip gelokt waren, den zanger op zijnen rug en droeg hem naar de kust van zijn vaderland. Behouden bereikte hij daarop Korinthe en verhaalde aan den koning wat er voorgevallen was. Kort daarna kwamen ook de schippers in de haven aan; gevangen en voor Periandros gevoerd wilden zij eerst de misdaad loochenen en gaven voor, dat de dichter nog te Tarente was. Maar daar trad plotseling de wonderbaar geredde Arion te voorschijn en van schrik onthutst bekenden zij alles. Periandros liet hen allen kruisigen. -
De lier en de reddende dolfijn werden later onder de sterrebeelden geplaatst. -
Ter herinnering aan deze gebeurtenis zag men te Tainaron (een der beide zuidelijkste punten van den Peloponnesos), waar Arion zou geland zijn, een koperen beeld, dat hem voorstelde als op een dolfijn gezeten. -
Deze sage is kennelijk ontstaan uit de meening der oude Grieken dat de dolfijnen eene groote liefde koesterden voor de muziek, en uit het volksgeloof, dat de dichters onder de bijzondere hoede staan der goden.

[Kox denkt, dat het verhaal berust op waar gebeurde feiten. Voor dolfijnen, die mensen redden, zie:
http://www.eccosys.co.jp/lilly/outline2.html
http://www.polaris.net/~rblacks/dolphins.htm
http://www.albertweb.com/news/archives/dolphinsavesboy.htm
Filippo heeft zijn eigen website in Manfredonia:
http://www.ildelfinofilippo.org/]

(2) Zie Areion.