XLV.

Coniunctivus praesentis (vervolg);
Leesles

Leer de volgende woorden:

attentus : oplettend
cibus : voedsel
curare : zorgen
édere : eten
florêre : bloeien
gravare : zwaar maken
ita = sic : zo (voor werkwoorden)
laborare + abl.: te kampen hebben met
levis (adjectief) : licht
monêre : vermanen
nemo : niemand
nonnulli : sommige(n)
penna : veer; wiek, vleugel
regina : koningin
sedare : kalmeren
sic = ita : zo
tam : zo (voor adj)
vitium : fout, gebrek
vívere : leven

Onthoud de woorden door associatie:

attentus > attent
cibus > ?
curare > cure (en); curator
édere > eten?
florêre > florissant; Floriade
gravare > grave (en)
ita = sic > ?
laborare > labour (en)
levis > ?
monêre > monitor
nemo > kapitein Nemo (Jules Verne)
nonnulli > = niet-geen = sommige(n)
penna > pen
regina > ?
sedare > sedativum (kalmeringsmiddel)
sic = ita > sic!
tam > ?
vitium > ?
vívere > vitaal; Vive le roi! (fa)

Coniunctivus in hoofdzinnen:

Aansporing (coni. adhortativus) : laat ik etc.

Wens (coni. optativus) : moge ik etc
Een wens wordt vaak voorafgegaan door utinam : ach!

Ontkennende zinnen gebruiken als ontkenning ne.

Oefening 1 :
Vertaal de volgende zinnen:
(Bedenk: de coni. in deze zinnen drukt een wens of een aansporing uit.)

1. Vivat regina!
2. Vivant, crescant, floreant!
3. Sit tibi terra levis! (grafschrift)
4. Utinam pecuniam mihi det!
5. Ne caedatur!
6. Attenti simus!
7. Ne veniat! (Op te vatten als wens, maar ook als aansporing)
8. Patriam semper amemus et defendamus!
9. Mox nobis epistulam longam scribant! (Wens en/of aansporing)
10. Utinam lacrimis nostris moveatur!
11. Ornemus templum deorum gratiasque agemus!
12. In fluvio vento aspero moto ne navigemus!
13. Discipuli studeant et discant! (Aansporing; evt. wens?)
14. Pugnemus et vincamus, viri! (Het tweede gedeelte, vincamus, is meer een wens.)

Kijk na: KLIK HIER.

Coniunctivus in bijzinnen:

Finale bijzin: drukt doel / bedoeling uit: ingeleid door de voegwoorden:
ut : (op)dat; om te ..
ontkenning : ne : (op)dat niet; om te voorkomen dat

Consecutieve bijzin: drukt gevolg uit: ingeleid door de voegwoorden:
ut : (zo)dat
ontkenning : ut non : (zo)dat niet

Oefening 2 :
Vertaal de volgende zinnen:

1. Servos in forum mittimus, ut cibum emant.
2. Ventus tam asper est, ut nautae navigare non audeant.
3. Studeamus, ne a magistro severo puniamur.
4. Non vivimus ut edamus, sed edimus ut vivamus.
5. Pueri ita (sic) clamant, ut vix a magistro sedari possint.
6. Nonnulli pueri aegri sunt, ut in scholam non veniant.
7. Curate, ut portae ante vesperum claudantur!
8. Imperamus, ne copiae e castris mittantur.
9. Oramus, ut nos frumento iuvetis.
10. Nemo tam bonus est, ut nullis vitiis laboret.

Kijk na: KLIK HIER.

Leesles

Lees de tekst eerst door; zoek op wat je niet meer weet, gebruik vooral ook de aantekeningen die je onder de tekst vindt, en schrijf dan de vertaling op.
(Kijk je vertaling na met het vertaalmodel [opent in nieuw venster])

De Romulo et Remo (1)

In Alba Longa, vetusto oppido Latino, non longe a loco ubi nunc Roma est, olim regnabat Numitor, pronepos Aeneae, qui post Troiae excidium cum Iulo filio in terram Latinam venerat.
Erant inimicitiae inter regem Numitorem et fratrem Amulium. Numitor regno spoliatus est et longe ab oppido habitare coactus est.
Brevi post Amulio oraculum venit: Numitoris filiam, cui Rhea Silvia nomen erat, edituram esse prolem eamque Amulium necaturam esse.
Ideo Rhea Silvia ab avunculo in carcere clausa est, sed Mars, belli deus, in carcerem penetravit et cum Rhea Silvia se iunxit.
Geminos edidit et postquam Amulio hoc nuntiatum est, servo imperat, ut infantes necet et sepeliat.
Sed servus misericordia permotus canistrum cum infantibus vivis in Tiberi fluvio ponit et cito abscedit, ne sit mortis eorum testis. Forte tum Tiberis redundaverat et postquam aliquamdiu canistrum in undis fluitavit, tandem in ripa haesit.
Lupa, quae ibi errabat, geminos repperit et aliquamdiu lactavit. Deinde Faustulus pastor liberis orbatus infantes secum domum portavit et ut suos educavit.

Aantekeningen
Romulus en Remus, de stichters van Rome
vetustus: oud
longe: ver
olim: eens, ooit
regnare: koning zijn, heersen
pronepos: achterkleinzoon
Aeneae: gen. van Aeneas (held uit Troje, zoon van Venus; hij stichtte een stad in Italia en zijn nageslacht stichtte Rome)
excidium: ondergang, val
Iulus: zoon van Aeneas, ook Ascanius genoemd; mythische voorouder van de familie Julius
inimicitia: vijandschap
frater, fratris: broer
regnum: koninkschap, rijk
spoliare: beroven (van + abl.)
brevi post: korte tijd later
edere < e-dare: 'uit-geven', hier: baren
proles, prolis: kroost, kind
eam: acc. ev. vrl. van ea: zij
ideo: daarom
carcer, carceris: kerker, gevangenis
penetrare: doordringen
se iungere: zich verbinden
gemini, -orum: tweelingen
infans, infantis: baby, kind
misericordia: medelijden
permotus: voltooid deelwoord van permovere: bewogen, geroerd, gemotiveerd
canistrum: mandje
abscedere: weggaan
mors, mortis: dood
testis: getuige
forte: toevallig
Tiberis: de Tiber
redundare: overstromen
aliquamdiu: een tijdje
fluitare: drijven, dobberen
tandem: tenslotte
haerere, perf. haesi: vast blijven zitten
lupa: wolvin
ibi: daar
lactare: melk geven, zogen
deinde: daarna
pastor: herder
secum = cum se: met zich mee
domum: naar huis
portare: dragen
ut suos educavit: voedde hen op alsof het zijn eigen kinderen waren
educare: opvoeden
suus: zijn, haar, hun