XXVIII.

Accusativus en ablativus
NederLatijn

A. Je maakt hier kennis met een aantal bepalingen van tijd.

multos (per) annos - (gedurende) vele jaren
quarto anno - (in) het vierde jaar

De accusativus wordt gebruikt, wanneer er sprake is van tijdsduur.
De ablativus wordt gebruikt, wanneer er sprake is van een tijdstip.
acc.: duur ___________
abl.: een tijdstip, een punt : .

De acc. kan versterkt worden door het voorzetsel per = gedurende;
de abl. staat vaak met de prepositie in = in, op

Oefening :
Vertaal de volgende zinnen:
(let op het gebruik van de acc en abl in de tijdsbepalingen)

1. Quinque horas nostri resistunt; sexta hora terga dant.
2. Tertio belli Punici secundi anno Hannibal Romanos ad Cannas profligat.
3. Autumno nautae navigia subducere solent.
4. In pueritia studere et discere debetis, o pueri puellaeque.
5. Quamdiu in Gallia manebis, amice? Biennium vel triennium!
6. Tertia hora multa aedificia pulchra incendio saevo delentur.
7. Decimo post Troiae incendium anno Ulixes Ithacam, in insulam suam, revenit.
8. Poeta clarus, qui multos per annos in Hispania habitabat, mox in Italiam reveniet.
9. Vespertina hora pueri lingua Latina erudiuntur.
10. Bis in anno incolae insulae Athenas navigare solebant.

Kijk na: KLIK HIER.

B. Latijn in het Nederlands

Leer eerst de volgende woorden:

astrum : ster
ceterus : overig
culpa : schuld
diabolicus : duivels
divinus : goddelijk
dolorosus : lijdens-
fabula : verhaal, fabel
fortuna : lot, toeval, geluk
gratus : welkom, aangenaam
humanus : menselijk
incognitus : onbekend
linea : lijn
nimium (adv) : te veel, te zeer
persona : persoon
pius : plichtsgetrouw, vroom
probare : goedkeuren, bewijzen
rectus : recht
tranquillus : rustig
venenum : vergif
verbum : woord

Onthoud de woorden door ze te associëren met bestaande kennis:

astrum > astrologie
ceterus > etcetera
culpa > culpabiliteit
diabolicus > diabolisch
divinus > divin (fa); divine (en)
dolorosus > douleur (fa)
fabula > fabel
fortuna > fortuin
gratus > gratis
humanus > humaan
incognitus > incognito
linea > lijn
nimium > ?
persona > persoon
pius > de pausen Pius I, II etc.; piety (en)
probare > probaat; prove (en)
rectus > recht
tranquillus > tranquil (en); tranquille (fa)
venenum > venijn
verbum > verb (en); verbe (fa)

De volgende spreekwoorden, gezegden en uitdrukkingen worden ook wel in het Nederlands gebruikt, sommige door iedereen, andere alleen door snobs. Geef de letterlijke vertaling.

1. Errare humanum (est, perseverare diabolicum).
2. Persona (non) grata. [ongewenste vreemdeling]
3. Tertium non datur. [uitgesloten derde: iets is waar of niet waar]
4. Via dolorosa.
5. Terra incognita. [op oude kaarten]
6. Linea recta.
7. Mea culpa. [uit de schuldbelijdenis]
8. Saevis tranquillus in undis (Willem de Zwijger).
9. Periculum in mora. [van uitstel komt afstel]
10. In cauda venenum.
11. Anno Domini. (A.D.)
12. Et cetera.
13. Per aspera ad astra. [na regen komt zonneschijn]
14. Ex libris. [boekmerk]
15. Sub rosa. [in vertrouwen]
16. Cum suis. (c.s.) [ Van Gaal cum suis gaat zorgelijke tijden tegemoet]
17. In bonis. [welgesteld: een man in bonis]

Kijk na: KLIK HIER.