XXIII.

Ablativus
Herhaling naamvallen

Woorden of woordgroepen in de ablativus fungeren doorgaans als bepalingen. Zo'n ablativusgroep geeft antwoord op drie mogelijke vragen:
1. waarmee of met wie? (abl. instrumenti of sociativus) (les 10)
2. waarvandaan? (abl. separativus) (les 17)
3. waar? (abl. loci: van plaats) (nieuw)

Voorbeelden:
1. gladiis pugnare - cum puellis ambulare -
met zwaarden strijden - met de meisjes wandelen
2. e flammis servare - uit de vlammen redden
3. in villa dormire - in het landhuis slapen

Vóór je aan de oefening begint, waarin het gebruik van de naamvallen wordt herhaald, moet je eerst de volgende woorden nog maar eens leren (in les 22 al eerder behandeld):

aegrotus : ziek
amplus : ruim, royaal
animus : geest
in animo est + dat.: aan ... is in de geest --> ... is van plan
antrum : grot
arma : wapens
clarus : helder, beroemd
demum : pas, eerst
etiam : ook, zelfs
flamma : vlam
gloria : roem
Graecus : Griek(s)
gratias ágere : dank betuigen
incendium : brand
leaena : leeuwin
luna : maan
malus : slecht
necare : doden
nunc : nu, thans
obscurus : duister
oppidanus : stedeling
periculosus : gevaarlijk
radius : straal
stabulum : stal
Troianus : Trojaan
verus : waar, oprecht
vix : nauwelijks

Onthoud de woorden door ze te verbinden met kennis, die je al hebt:

aegrotus > ?
amplus > amplitude; ampele (overwegingen)
animus > animo
antrum > ?
arma > army (engels); armada
clarus > klaar; clair (frans); clear (engels)
demum > ?
etiam > et
flamma > vlam
gloria > glorie
Graecus > Griek
gratias ágere > gratia
incendium > l'incendie (frans); incéndere
leaena > vrl. van leo
luna > lune (frans)
malus > bonus x malus
necare > nekken(?)
nunc > nu
obscurus > obscuur
oppidanus > oppidum
periculosus > periculum; perikelen
radius > ray (engels); r = straal (wiskunde)
stabulum > stal (?); stare
Troianus > Trojaan
verus > vrai (frans); in vino veritas
vix > ?

Oefening :
Vertaal de volgende zinnen, én bepaal de naamval van de rood gedrukte woorden:

1. Agricolae magnus equorum numerus in stabulo erat.
2. Ante oppidi portam socii gladiis necabantur.
3. Post multa demum saecula poeta erat clarus.
4. Da poculum aquae servo aegroto.
5. Quia hora est, nunc pugnare debetis patriamque defendere, amici!
6. Saepe per hortum in villam ambulare et in villa multum vini potare amici solebant.
7. De muris oppidi magnus hastarum numerus ab incolis in Persas densos mittebatur.
8. Lacrimae puellae etiam piratas malos movebant.
9. In provinciam cum copiis convenire legatis in animo erat, sed e provincia cedere a Gallis cogebantur.
10. Dividite praedam amplam, ornate templa et deis gratias agite!
11. Achilles cum appropinquat, Troiani sub muros cedunt.
12. Etiam si non pugnant, socii sub armis esse debent.
13. Nihil novi de sociis audiebatur.
14. Cum Belgis contendere legato in animo est.

Kijk na: KLIK HIER.