XXII.

Genitivus (partitivus)
Attributief en predicatief gebruik van het adiectivum

A. Genitivus partitivus

poculum vini - een beker wijn
aliquid novi - iets nieuws

De genitivus wordt ook gebruikt, om aan te geven dat er een deel van een geheel wordt genomen.
We drinken een beker wijn; dat is een deel van alle wijn die wij in huis hebben, of die er is.
'nieuws' is ook een partitieve genitief: de -s geeft in het Nederlands de vrijwel verdwenen tweede naamval aan. (Vergelijk: 's avonds, 's nachts.)

Oefening 1 :
Vertaal de volgende zinnen, en let daarbij op het gebruik van de genitivus:

1. poculum vini potare possumus.
2. multum vini potare non debes.
3. in Campo Martio multos equos magnumque vaccarum numerum videbamus.
4. satis frumenti in castris non erat.
5. ex Africa semper aliquid novi.
6. magna frumenti copia exportabatur.
7. in Roma antiqua magnus statuarum numerus spectari poterat.
8. nihil novi de captivis audiebatur.
9. ubi terrarum sumus?
10. tantum pecuniae non habeo.

Kijk na: KLIK HIER.

B. Gebruik van het adiectivum - het bijvoeglijk naamwoord

In horto populus alta est - In de tuin staat een hoge populier:
In deze zin is het adiectivum bijvoeglijk gebruikt. Dit gebruik wordt ook attributief genoemd. Het adiectivum alta wordt gebruikt als een bijvoeglijke bepaling bij het substantivum populus.

Populus alta est - De populier is hoog:
In deze zin is het bijvoeglijk naamwoord predicatief gebruikt. Het adiectivum functioneert als naamwoordelijk deel van het gezegde (predicaatsnomen). Net als in het Nederlands vormt het predicaatsnomen de aanvulling bij koppelwerkwoorden.

Leer eerst de volgende woorden erbij:

aegrotus : ziek
amplus : ruim, royaal
animus : geest
in animo est + dat.: aan ... is in de geest, ... is van plan
antrum : grot
arma (pl) : wapens
clarus : helder, beroemd
demum (adv) : pas, eerst
etiam : ook, zelfs
flamma : vlam
gloria : roem
Graecus : Griek(s)
gratias ágere : dank betuigen, bedanken
incendium : brand
leaena : leeuwin
luna : maan
malus : slecht
necare : doden
nunc : nu, thans
obscurus : duister
oppidanus : stedeling
periculosus : gevaarlijk
radius : straal
stabulum : stal
Troianus : Trojaan
verus : waar, oprecht
vix : nauwelijks

Oefening 2 :
Vertaal de volgende zinnen, en ga telkens na, of het adjectief attributief of predicatief is gebruikt:

1. populi ante avunculi villam altae sunt.
2. poetae filia magnum verorum amicorum numerum habebat.
3. gloria Romanorum victoriae magna erat.
4. multi Romanorum dominorum servi Graeci clari erant. (opmerking)
5. magno cum periculo e Gallia in Africam navigabas.
6. via per silvas in oppidum longa et periculosa est.
7. oppidani bona e flammis saevis servare studebant.
8. a Foro Romano in viam Appiam ambulare solebamus.
9. poetae clari magnam patriae gratiam merent.
10. incendio magno multa Romae aedificia delebantur.
11. legatus copias per densas Germaniae silvas ad Rhenum reducere vix poterat.
12. ad lunae radios Thisbe saevam videt leaenam et obscurum cedit in antrum.

Kijk na: KLIK HIER.

Opmerking :
In zin 4. is 'Graeci clari' samen naamwoordelijk deel van het gezegde; 'clari' is bijvoeglijk bij 'Graeci'.