XCIX.

Varia:
infinitivus en participium
Leesles

Deze les bevat drie oefeningen, waarin het gebruik van de infinitivus en het participium wordt herhaald, uitgebreid en getraind. Voordat je aan de oefeningen begint, dien je eerst de volgende woorden te leren:

adiutor, adiutoris : helper
aestas, aestatis : zomer
arare : ploegen
bibliotheca : boekenkamer
circumfúndere : omringen (-fudi, -fusum)
crimen, criminis : aanklacht; misdaad
curatio, curationis : verzorging, geneeswijze
desístere + abl.: afzien van
erúmpere : uitbarsten
exaudire : duidelijk horen
impune : ongestraft
libet : het lust, men wil
min(it)ari : dreigen
omnino ... non : helemaal niet
pertinacia : halsstarrigheid
praebêre se : zich betonen
praestat : het is beter
quin etiam : ja zelfs
religio, religionis : godsdienstige voorschriften
risus, -us : lach
sedibus incertis : zonder vaste woonplaats
suspectum habêre : verdenken

Onthoud door associatie:

adiutor > aiuto! (it)
aestas > l´ été (fa)
arare > arable (en)
bibliotheca > bibliotheek
circumfundere > circum = romdom
crimen > criminologie; crime (en)
curatio > kuur
desistere > desist (en)
erumpere > eruptie
exaudire > ex en audire
impune > impunity (en)
libet > libido
minitari > ?
omnino ... non > ? ; non = niet
pertinacia > pertinacity (en)
praebere se > ?
praestat > prestatie
quin etiam > ?
religio > religie
risus > ridêre = lachen; rire (fa)
sedibus icertis > sedes = woonplaats; incertus = onzeker
suspectum habere > suspect; suspicion (en)

Oefening 1 :
Vertaal de volgende zinnen, en let op het gebruik van de infinitivus (aanvullingsinf, aci, nci):

1. In pugna mori quam fuga salutem petere praestat.
2. Dux urbem captam a militibus diripi passus est.
3. Sole oriente omnes milites ante castra adesse iussi erant.
4. Vel pace vel bello clarum fieri licet.
5. Negat se hoc scelus commisisse; cur se suspectum habeas scire vult.
6. In spem Caesar veniebat fore ut Ariovistus pertinacia desisteret. [fore = futurum esse]
7. Germani vinum omnino ad se importari non patiuntur.
8. Fatigari a medico vetitus sum; quin etiam ambulare non sinor.
9. Caesar naves longas aedificari, nautas gubernatoresque comparari iussit.
10. In villam cum venissem, M. Catonem, quem ibi esse nescieram, vidi in bibliotheca sedentem multis circumfusum Stoicorum libris.
11. Exaudita est vox fore ut Roma caperetur.
12. Tot tantaque scelera ab uno viro commissa esse vix credendum est.
13. Impune quae libet facere: id est regem esse.
14. Invitus profuisti mihi, cui obfore te semper minitabaris.
15. Ad Troiam ex omnibus Graecis celerrimus fortissimusque fuisse Achilles dicitur.

Kijk na: KLIK HIER. 

Oefening 2 :
Vertaal de volgende zinnen.
(Participia, substantiva en adiectiva zijn telkens predicatief gebruikt, wat inhoudt, dat het Nederlands een bijzin nodig heeft!)

1. Vercingetorigi magnas copias cogenti nuntiatum est Caesarem iam in Galliam pervenisse.
2. Romani Hannibalem vivum semper metuebant.
3. Cn. Pompeio M. Crasso consulibus Usipetes et Tencteri magna cum multitudine hominum flumen Rhenum transierunt.
4. Natura duce errari nullo modo potest.
5. Mendaci homini ne verum quidem dicenti credere solemus.
6. Lacedaemonii Themistoclem absentem accusaverunt, quod societatem cum rege Persarum ad Graeciam opprimendam fecisset.
7. Exigua parte aestatis reliqua Caesar in Britanniam proficisci contendit.
8. C. Flaminius religione neglecta cecidisse apud Trasumennum traditur.
9. Hannibal iam puer Romanos odisse didicerat.
10. Risus ita repente erumpit, ut eum cupientes tenere nequeamus.
11. Medici causa morbi inventa curationem esse inventam putant.
12. Troiani Aenea duce a Troia fugientes sedibus incertis vagabantur.
13. Non credo fore ut invitus hoc opus suscipiat.
14. Legati L. Quinctium Cincinnatum, omnium consensu dictum dictatorem, invenerunt arantem.
15. Viros vos praebete, milites, ut deis adiutoribus veterem belli gloriam recuperemus!

Kijk na: KLIK HIER. 

Leer de volgende woorden:

ángere : verontrusten
colere : bewerken
condimentum : specerij
custodia : wachtpost
fácere + ptc.: laten
fúndere : gieten; verslaan (fudi, fusum)
luctus, -us : rouw
militare sagulum : krijgsmantel
municipium : plattelandsgemeente
obtruncare : doden
potio, potionis : drank
rúmpere : (door)breken (rupi, ruptum)
trémere : trillen, beven
umerus : schouder

Onthoud door associatie:

angere > angst
colere > cultuur
condimentum > condiment (fa)
custodia > custody (en)
facere = maken, doen
fundere > fusie (?)
luctus > ?
militare sagulum > militair; ?
municipium > ?
obtruncare > ?
potio > potion (en)
rumpere > rupture (en); eruptie < e-rumpere
tremere > delirium tremens; tremor (en)
umerus > ?

Oefening 3 bevat zinnen met participia. Let op de volgende eigenaardigheden:

A. acc cum participio
Voorbeeldzin:
Poetam carmina recitantem audimus - Wij horen de dichter gedichten voordragen. (Letterlijk: ... gedichten voordragende / terwijl hij gedichten voordraagt.) Deze constructie met een participium dat congrueert met een substantief in de accusativus tref je aan na werkwoorden van waarnemen, zoals horen en zien.

B. dominant participium
Voorbeeldzin:
Hostes profligati magnum gaudium fecerunt - Het verslaan van de vijanden (Letterlijk: De verslagen vijanden ... ) maakte / veroorzaakte grote vreugde. Het participium profligati is qua betekenis dominant, d.w.z. dat het element profligati belangrijker is dan het element hostes. Het zijn niet zozeer de vijanden die de vreugde veroorzaken, maar het feit dat zij verslagen zijn veroorzaakt de vreugde.

Oefening 3 :
Vertaal de volgende zinnen:

1. Homerus Laërtem colentem agrum facit.
[D.w.z. Homerus, in de Odyssee, voert Laërtes, de vader van Odysseus, in die rol op.]
2. Socratem audio dicentem cibi condimentum esse famem, potionis sitim.
[D.w.z. honger maakt rauwe bonen zoet.]
3. Multae res duci ante primam confectam vigiliam faciendae erant.
4. Maior ex civibus amissis dolor quam laetitia fusis hostibus fuit.
5. Barbarus Hasdrubalem ob iram interfecti ab eo domini obtruncavit.
6. Multi vicinis e municipiis ruêre ad oppidum Brundisium, ut classem appropinquantem conspicerent.
7. Postquam urbem captam aditusque domus ruptos vidit Priamus, arma trementibus circumdat umeris ac fertur moriturus densos in hostes.
8. Hae litterae recitatae magnum luctum morte alterius consulis fecerunt.
9. Unus M. Antonius post conditam urbem palam secum habuit armatos.
[Het was verboden soldaten in de stad te brengen.]
10. Angebant Hamilcarem Sicilia Sardiniaque amissae.
11. Multi saepe Hannibalem militari sagulo opertum humi iacentem inter custodias militum conspexerunt.

Kijk na: KLIK HIER. 



Leesles

Phaedrus, Fabula XIII

VULPES ET CORVUS - DE VOS EN DE RAAF

Qui se laudari gaudet verbis subdolis,
Sera dat poenas turpes poenitentia.
Cum de fenestra corvus raptum caseum
Comesse vellet, celsa residens arbore,
Vulpes hunc vidit, deinde sic coepit loqui:
'O qui tuarum, corve, pennarum est nitor!
Quantum decoris corpore et vultu geris!
Si vocem haberes, nulla prior ales foret.'
At ille stultus, dum vult vocem ostendere,
Emisit ore caseum, quem celeriter
Dolosa vulpes avidis rapuit dentibus.
Tum demum ingemuit corvi deceptus stupor.

Aantekeningen:

subdolus: listig, sluw
serus: laat, te laat
poenitentia = paenitentia: berouw, spijt
fenestra: venster, raam
comesse = comédere: opeten
nitor, nitoris: glans
ales, alitis: vogel
avidus: begerig, gretig
ingemuit corvi deceptus stupor: zuchtte de misleide domheid van de raaf = zuchtte de misleide raaf om zijn domheid

Kijk na: KLIK HIER.