XCV.
Ire en composita
Ire
is een onregelmatig werkwoord. Bestudeer eerst de
vormen van ire :
|
indicativus
|
coniunctivus
|
praesens |
eo
is
it
imus
itis
eunt
|
eam
eas
eat
eamus
eatis
eant
|
imperfectum |
ibam
ibas
ibat
ibamus
ibatis
ibant
|
irem
ires
iret
iremus
iretis
irent
|
futurum |
ibo
ibis
ibit
ibimus
ibitis
ibunt
|
- |
perfectum |
ii (ivi)
iisti
iit
iimus
iistis
ierunt
|
ierim (iverim)
ieris
ierit
ierimus
ieritis
ierint
|
plusquamperfectum |
ieram (iveram)
ieras
ierat
ieramus
ieratis
ierant
|
îssem / iissem (ivissem)
îsses / iisses
îsset / iisset
îssemus / iissemus
îssetis / iissetis
îssent / iissent
|
futurum exactum |
iero (ivero)
ieris
ierit
ierimus
ieritis
ierint
|
- |
imperativus |
enkelvoud : i |
meervoud : ite |
|
|
|
part praes act : |
iens, euntis, eunti etc |
|
part perf pass : |
alleen neutr.: itum
|
itum est : er is
gegaan , men ging |
part fut act : |
iturus, -a, -um |
|
|
|
|
gerundivum : |
eundum (est) |
men moet gaan |
gerundium : |
eundi, eundo, ad eundum,
eundo |
|
supinum : |
itu(m) |
|
Ire is niet transitief,
d.w.z. het werkwoord wordt niet aangevuld door een
lijdend voorwerp.
Adire = gaan naar, naderen,
transire = gaan over, en inire = binnengaan, ingaan zijn
wél transitief: het kamp naderen, het huis ingaan. Van
deze werkwoorden bestaan dan ook passieve vormen:
praesens indic
adeor
adiris
aditur
adimur
adimini
adeuntur
praesens coni
adear
etc
imperfectum indic
adibar
etc
imperfectum coni
adirer
etc
futurum
adibor
etc
perfectum indic
aditus sum
etc
perfectum coni
aditus sim
etc
plusquamperfectum indic
aditus eram
etc
plusquamperfectum coni
aditus essem
etc
futurum exactum
aditus ero
etc
inf praes pass: adiri
inf perf pass: aditus esse
ppp: aditus, -a, -um
gerundivum: adeundus, -a, -um etc
Leer de volgende woorden:
ire : gaan
transire : overgaan
ambire : rondgaan; campagne voeren
N.B. ambire wordt doorgaans vervoegd als audire, niet
als ire!
perire : te gronde gaan, omkomen
obire : tegemoet gaan; sterven
adire : gaan naar, naderen
interire : sterven, omkomen
redire : teruggaan
circumire : gaan rondom, omsingelen
exire : uitgaan, naar buiten gaan
coire : samengaan, bijeenkomen
inire : ingaan, binnengaan; beginnen
abire : weggaan
praeterire : voorbijgaan, gaan langs
subire : ondergaan
consérere proelium : de strijd aanbinden
continêre in officio : in toom houden (lett.: in hun
plicht houden)
copiae : troepen; bezittingen
excédere : weggaan
magistratus, -us : bestuursambt; bestuursambtenaar
mortem obire : de dood ondergaan, sterven
nequire : niet kunnen
noctu : ´s nachts
nugae (plur): flauwekul, beuzelarijen
omíttere : achterwege laten, weglaten
ubi + indic. perf.: zodra als; toen
Onthoud door associatie:
conserere proelium > proelium = gevecht
continere in officio > tenêre
copiae > copieus
excedere > ex en cedere
magistratus > magistraat, magistratuur
mortem obire > mort (fa)
nequire > ?
noctu > nox = nacht; nuit (fa)
nugae > ?
omittere > omit (en)
ubi > ?
Oefening 1 :
Determineer als in het voorbeeld:
Voorbeeld: ibat : 3e
persoon enkelvoud imperfectum (act indic) : hij ging
1. ite !
2. transitur
3. ambiebant
4. eatis !
5. perierant
6. itum erat
7. obiit
8. adeundus est
9. interirent
10. rediens
11. circumeuntem
12. exisse
13. coibunt
14. facile transitu
15. ineamus !
16. abeunti
17. exeundi
18. praeterirem
19. adirent
20. pereat !
21. ambiveras
22. abiturus esse
23. itum erit
24. subeunda (pl)
25. ambient
26. ambiunt
27. ambiant
28. perierunt
29. transeundo
30. circumitis
Kijk na: KLIK
HIER.
Oefening 2 :
Vertaal de volgende zinnen:
1. Hannibal princeps in proelium ibat, ultimus conserto
proelio excedebat.
2. Orgetorix civitati persuasit, ut de finibus suis cum
omnibus copiis exirent.
3. Patrem vestrum tam subito mortem obiturum esse scire
nequivistis.
4. Ut illa praeterita iam omittam, audi quae hodie facta
sunt.
5. Me domum iam redeuntem nuntius consulis iterum in
forum revocavit.
6. Sic transit gloria mundi.
7. Vere ineunte in Britanniam sibi proficiscendum ratus
Caesar per totam hiemem bellum parabat.
8. Diutius iam de nugis locuti sumus: nunc ad seriora
transeamus.
9. Helvetii oppida vicos aedificia incenderant, ut
paratiores ad omnia pericula subeunda essent.
10. Hostes ubi et de expugnando oppido et de flumine
transeundo desperaverunt, optimum esse domum suam
quemque reverti rati sunt.
11. Sub vesperum Caesar portas claudi militesque ex
oppido exire iussit, ne quam noctu oppidani ab militibus
iniuriam acciperent.
12. Qui magistratum petebant apud populum ambire
solebant.
13. Caesar T. Labieno legato mandat, Remos reliquosque
Belgas adeat atque in officio contineat.
14. Reus ne condemnaretur veritus apud omnes senatores
ambiverat.
15. Campani decreverunt ut iidem legati, qui ad consulem
Romanum ierant, ad Hannibalem mitterentur.
Kijk na: KLIK
HIER.
|