XCV.

Ire en composita

Ire is een onregelmatig werkwoord. Bestudeer eerst de vormen van ire :

Ire is niet transitief, d.w.z. het werkwoord wordt niet aangevuld door een lijdend voorwerp.
Adire = gaan naar, naderen, transire = gaan over, en inire = binnengaan, ingaan zijn wél transitief: het kamp naderen, het huis ingaan. Van deze werkwoorden bestaan dan ook passieve vormen:

praesens indic

adeor
adiris
aditur
adimur
adimini
adeuntur

praesens coni

adear
etc

imperfectum indic

adibar
etc

imperfectum coni

adirer
etc

futurum

adibor
etc

perfectum indic

aditus sum
etc

perfectum coni

aditus sim
etc

plusquamperfectum indic

aditus eram
etc

plusquamperfectum coni

aditus essem
etc

futurum exactum

aditus ero
etc

inf praes pass: adiri
inf perf pass: aditus esse
ppp: aditus, -a, -um
gerundivum: adeundus, -a, -um etc

Leer de volgende woorden:

ire : gaan
transire : overgaan
ambire : rondgaan; campagne voeren
N.B. ambire wordt doorgaans vervoegd als audire, niet als ire!
perire : te gronde gaan, omkomen
obire : tegemoet gaan; sterven
adire : gaan naar, naderen
interire : sterven, omkomen
redire : teruggaan
circumire : gaan rondom, omsingelen
exire : uitgaan, naar buiten gaan
coire : samengaan, bijeenkomen
inire : ingaan, binnengaan; beginnen
abire : weggaan
praeterire : voorbijgaan, gaan langs
subire : ondergaan

consérere proelium : de strijd aanbinden
continêre in officio : in toom houden (lett.: in hun plicht houden)
copiae : troepen; bezittingen
excédere : weggaan
magistratus, -us : bestuursambt; bestuursambtenaar
mortem obire : de dood ondergaan, sterven
nequire : niet kunnen
noctu : ´s nachts
nugae (plur): flauwekul, beuzelarijen
omíttere : achterwege laten, weglaten
ubi + indic. perf.: zodra als; toen

Onthoud door associatie:

conserere proelium > proelium = gevecht
continere in officio > tenêre
copiae > copieus
excedere > ex en cedere
magistratus > magistraat, magistratuur
mortem obire > mort (fa)
nequire > ?
noctu > nox = nacht; nuit (fa)
nugae > ?
omittere > omit (en)
ubi > ?

Oefening 1 :
Determineer als in het voorbeeld:

Voorbeeld: ibat : 3e persoon enkelvoud imperfectum (act indic) : hij ging

1. ite !
2. transitur
3. ambiebant
4. eatis !
5. perierant
6. itum erat
7. obiit
8. adeundus est
9. interirent
10. rediens
11. circumeuntem
12. exisse
13. coibunt
14. facile transitu
15. ineamus !
16. abeunti
17. exeundi
18. praeterirem
19. adirent
20. pereat !
21. ambiveras
22. abiturus esse
23. itum erit
24. subeunda (pl)
25. ambient
26. ambiunt
27. ambiant
28. perierunt
29. transeundo
30. circumitis

Kijk na: KLIK HIER. 

Oefening 2 :
Vertaal de volgende zinnen:

1. Hannibal princeps in proelium ibat, ultimus conserto proelio excedebat.
2. Orgetorix civitati persuasit, ut de finibus suis cum omnibus copiis exirent.
3. Patrem vestrum tam subito mortem obiturum esse scire nequivistis.
4. Ut illa praeterita iam omittam, audi quae hodie facta sunt.
5. Me domum iam redeuntem nuntius consulis iterum in forum revocavit.
6. Sic transit gloria mundi.
7. Vere ineunte in Britanniam sibi proficiscendum ratus Caesar per totam hiemem bellum parabat.
8. Diutius iam de nugis locuti sumus: nunc ad seriora transeamus.
9. Helvetii oppida vicos aedificia incenderant, ut paratiores ad omnia pericula subeunda essent.
10. Hostes ubi et de expugnando oppido et de flumine transeundo desperaverunt, optimum esse domum suam quemque reverti rati sunt.
11. Sub vesperum Caesar portas claudi militesque ex oppido exire iussit, ne quam noctu oppidani ab militibus iniuriam acciperent.
12. Qui magistratum petebant apud populum ambire solebant.
13. Caesar T. Labieno legato mandat, Remos reliquosque Belgas adeat atque in officio contineat.
14. Reus ne condemnaretur veritus apud omnes senatores ambiverat.
15. Campani decreverunt ut iidem legati, qui ad consulem Romanum ierant, ad Hannibalem mitterentur.

Kijk na: KLIK HIER.