CI. Ablativus Bestudeer het volgende overzicht van de functies van de ablativus: abl. separationis: begrippen als 'uit' en 'weg van' worden uitgedrukt door de ablativus: (hierbij kan een voorzetsel worden gebruikt) de finibus suis exeunt: zij gaan weg uit hun gebied. abl. instrumenti: 'met' 'door': herbis vulnus curat: hij verzorgt zijn wond met kruiden. bij passieve zinnen of zinsdelen wordt de agens uitgedrukt in de abl.; bij mensen wordt het voorzetsel a / ab gebruikt: regni cupiditate inductus est: hij is er toe gebracht door het verlangen naar het koningschap. Archimedes a milite interfectus est: Archimedes werd gedood door een soldaat. na voorzetsels: cum: samen met de: vanaf; over, aangaande a(b): vanaf; door in: in, op, bij etc abl. comparationis: als aanvulling bij de vergrotende trap kan de ablativus worden gebruikt; maar vergelijkbaar met het Nederlandse 'dan' kan het Latijn ook 'quam' gebruiken: filius etiam stultior patre est: de zoon is nog dommer dan de vader. (of: filius etiam stultior quam pater est.) abl. respectus of limitationis: het opzicht in welk, de eigenschap waarmee: corpore validus est: hij is sterk van lichaam. abl. temporis: de tijd waarop, het moment waarop: postero die domum rediit: de volgende dag ging hij terug naar huis. abl. loci: de plaats waar (eventueel met het voorzetsel in): multis locis pugnatum est: op veel plaatsen werd gevochten. abl. van de weg waarlangs: Via Appia iter facit: hij reist over de Via Appia. als aanvulling bij bepaalde werkwoorden (geven vaak een verwijdering aan): carere: missen, het doen zonder vacare: vrij zijn van, zijn zonder, niet hebben potiri: zich meester maken van (potitus sum) uti: gebruiken, gebruik maken van (usus sum) als aanvulling bij bepaalde bijvoeglijke naamwoorden: fretus: vertrouwend op orbus: beroofd van dignus: (iets) waard onustus: beladen met en dan zijn er nog ablatieven, die je niet goed in een van de genoemde categorieën kunt plaatsen ... :) Leer de volgende woorden: abundare + abl.: overvloed hebben van Acarnanus : uit Acarnanië (Griekenland) Allobroges, Allobrogum : Allobrogen (Galliërs) antecédere : overtreffen carere + abl.: missen Danai (plur.) : Danaërs, Grieken decorus : mooi, knap deportare : wegvoeren ductor, ductoris : aanvoerder elephantus : olifant extemplo : terstond fretus + abl.: vertrouwend op fructus, -us : vrucht funditor, funditoris : slingeraar furari : stelen inire consilia : plannen beramen instar + gen.: zo groot als lacéssere : uitdagen, tarten, provoceren latrocinium : roof, roverij Libya : Libye (Noord-Afrika) magnificus : prachtlievend obscurus locus : onaanzienlijke stand onustus : beladen perfacilis : heel gemakkelijk sagittarius : boogschutter spelunca : grot, spelonk ubertas, ubertatis : vruchtbaarheid vado transiri : doorwaadbaar zijn varietas, varietatis : verscheidenheid velox, velocis : snel Vesontio, Vesontionis : Besançon (Frankrijk) Onthoud door associatie: abundare > abundant (en) antecedere > ante- en -cedere: letterlijk: voor gaan carere > ? decorus > decoratie deportare > deporteren, deportatie ductor > dux (la); ducere (la) elephantus > olifant extemplo > ? fretus > ? fructus > vrucht, fruit funditor > fundere (la) furari > fur (la) inire consilia > in- en -ire: in gaan; consilium: plan instar > ? lacessere > ? latrocinium > latro (la) magnificus > magnifiek obscurus locus > letterlijk: duistere plaats onustus > onus: last (la) perfacilis > per- (versterkt) en -facilis sagittarius > sterrenbeeld; sagitta: pijl (la) spelunca > spelonk ubertas > ? vado transire > wad, waden; vadum: ondiepte; trans- en -ire: doorheen gaan varietas > variëteit velox > velocity (en) Oefening 1 : Vertaal de volgende zinnen en let goed op het gebruik van de gecursiveerde ablatieven : 1. Orgetorix regni cupiditate inductus coniurationem nobilitatis fecit et civitati persuasit, ut de finibus suis exirent. 2. Mea opinione celerius spe hostis hic aderit. 3. Plus duobus milibus hostium eo die caesi sunt. 4. Neocles Acarnanam uxorem ducit, ex qua natus est Themistocles. 5. Apud Germanos est genus animalium, qui uri appellantur. Hi sunt magnitudine paulo infra elephantos, specie et colore et figura tauri. 6. Miserum est carere consuetudine amicorum. 7. In Catilinae coniuratione fuit Q. Curius, natus haud obscuro loco, quem censores senatu moverant. 8. Non animo, non armis, non viribus pares Romanis Tarentini erant. 9. Extemplo Libyae magnas it Fama per urbes, Fama, malum quo non aliud velocius ullum. 10. Asia tam fertilis est, ut ubertate agrorum et varietate fructuum facile omnibus terris antecedat. 11. Captivi omnes consulis iussu (mandatu) Brundisio Romam sunt deportati. 12. Nihil honestum esse potest, quod iustitia vacat. 13. Hic iuvenis erat forma decorus et armis equisque exercitatus. 14. Timore poenae perterriti consilia clam de bello inire incipiunt. 15. Orabat pater P. Horatii, ne se orbum liberis facerent. 16. Sapiens humana omnia inferiora virtute ducit. 17. Corbulo corpore ingens, verbis magnificus omnium ora in se vertebat. 18. Longius necessario hostem persecuti ab equitibus exercitu interclusi sunt. Kijk na: KLIK HIER. Oefening 2 : Vertaal de volgende zinnen en let goed op het gebruik van de gecursiveerde ablatieven : 1. Ubi dies, quae edicta erat, advenit, equites equis armisque instructi aderant. 2. Masinissa parte exercitus cum filio iuvene missa imperat, ut hostem a tergo invadat. 3. Via Flaminia contendens tribus diebus Romam pervenit. 4. Proelio victae legiones castris continebantur. 5. Laude digni sunt Athenienses, qui viribus freti ad Marathonem Persas abundantes multitudine profligaverunt. 6. Equites nostri cum funditoribus sagittariisque flumen transgressi hostem proelio lacessere coeperunt. 7. Suebi a pueris nullo officio aut disciplina adsuefacti nihil omnino contra voluntatem faciunt. 8. Orgetorix dixit perfacile esse Helvetiis totius Galliae imperio potiri. 9. Cum tridui viam processisset, nuntiatum est Caesari Ariovistum cum omnibus copiis ad Vesontionem occupandum contendere. 10. Ductores Danaum instar montis equum divina Palladis arte aedificant. 11. Ante signa locati sunt elephanti, quo auxilio post bellum Punicum Romani primum usi sunt. 12. A militibus vallum arboribus saeptum struebatur. 13. Cum in Italiam proficisceretur, Caesar Galbam cum legione duodecima et parte equitatus in Nantuates misit. 14. Laelius postero die naves praeda onustas ab Hippone solvit. 15. Verres duo fratres Cibyrates (uit Cibyra) secum habebat, ut in furando manibus suis, oculis eorum uteretur. 16. Masinissa cum in spelunca occulta herbis curaret vulnus, duorum equitum latrocinio per dies aliquot vixit. 17. Inter fines Helvetiorum et Allobrogum Rhodanus fluit, qui nonnullis locis vado transitur. Kijk na: KLIK HIER.