Ἑρμῆν ὕμνει, Μοῦσα, Διὸς
καὶ Μαιάδος υἱόν,
Κυλλήνης μεδέοντα καὶ Ἀρκαδίης πολυμήλου,
ἄγγελον ἀθανάτων ἐριούνιον, ὃν τέκε Μαῖα
νύμφη ἐϋπλόκαμος Διὸς ἐν φιλότητι μιγεῖσα
αἰδοίη, μακάρων δὲ θεῶν ἠλεύαθ' ὅμιλον
ἄντρον ἔσω ναίουσα παλίσκιον, ἔνθα Κρονίων
νύμφηι ἐϋπλοκάμωι μισγέσκετο νυκτὸς ἀμολγῶι,
ὄφρα κατὰ γλυκὺς ὕπνος ἔχοι λευκώλενον Ἥρην,
λήθων ἀθανάτους τε θεοὺς θμητούς τ' ἀνθρώπους.
ἀλλ' ὅτε δὴ μεγάλοιο Διὸς νόος ἐξετελεῖτο,
τῆι δ' ἤδη δέκατος μεὶς οὐρανῶι ἐστήρικτο,
ἔς τε φόως ἄγαγεν, ἀρίσημά τε ἔργα τέτυκτο.
καὶ τότ' ἐγείνατο παῖδα πολύτροπον, αἱμυλομήτην,
ληϊστῆρ', ἐλατῆρα βοῶν, ἡγήτορ' ὀνείρων,
νυκτὸς ὀπωπητῆρα, πυληδόκον, ὃς τάχ' ἔμελλεν
ἀμφανέειν κλυτὰ ἔργα μετ' ἀθανάτοισι θεοῖσιν:
ἠῶιος γεγονὼς μέσωι ἤματι ἐγκιθάριζεν,
ἑσπέριος βοῦς κλέψεν ἑκηβόλου Ἀπόλλωνος,
τετράδι τῆι προτέρηι, τῆι μιν τέκε πότνια Μαῖα.
ὃς καὶ ἐπεὶ δὴ μητρὸς ἀπ' ἀθανάτων θόρε γυίων,
οὐκέτι δηρὸν ἔκειτο μένων ἱερῶι ἐνὶ λίκνωι,
ἀλλ' ὅ γ' ἀναΐξας ζήτει βόας Ἀπόλλωνος,
οὐδὸν ὑπερβαίνων ὑψηρεφέος ἄντροιο.
ἔνθα χέλυν εὑρὼν ἐκτήσατο μυρίον ὄλβον:
Ἑρμῆς τοι πρώτιστα χέλυν τεκτήνατ' ἀοιδόν.
ἥ ῥά οἱ ἀντεβόλησεν ἐπ' αὐλείηισι θύρηισιν
βοσκομένη προπάροιθε δόμων ἐριθηλέα ποίην,
σαῦλα ποσὶν βαίνουσα. Διὸς δ' ἐριούνιος υἱός
ἀθρήσας ἐγέλασσε καὶ αὐτίκα μῦθον ἔειπεν:
"σύμβολον ἤδη μοι μέγ' ὀνήσιμον, οὐκ ὀνοτάζω.
χαῖρε, φυὴν ἐρόεσσα, χοροιτύπε δαιτὸς ἑταίρη,
ἀσπασίη προφανεῖσα. πόθεν τόδε καλὸν ἄθυρμα,
αἰόλον ὄστρακον ἕσσο, χέλυς ὄρεσι ζώουσα;
ἀλλ' οἴσω σ' ἐς δῶμα λαβών, ὄφελός τί μοι ἔσσηι,
οὐδ' ἀπατιμήσω, σὺ δ' ἐμὲ πρώτιστον ὀνήσεις.
οἴκοι βέλτερον εῖναι, ἐπεὶ βλαβερὸν τὸ θύρηφιν.
ἦ γὰρ ἐπηλυσίης πολυπήμονος ἔσσεαι ἔχμα
ζώουσ', ἣν δὲ θάνηις, τότε δ' ἃν μάλα καλὸν ἀείδοις."
ὣς ἄρ' ἔφη, καὶ χερσὶν ἅμ' ἀμφοτέρηισιν ἀείρας
ἃψ εἴσω κίε δῶμα φέρων ἐρατεινὸν ἄθυρμα.
ἔνθ' ἀναμηλώσας γλυφάνωι πολιοῖο σιδήρου
αἰῶν' ἐξετόρησεν ὀρεσκώιοιο χελώνης.
ὡς δ' ὁπότ' ὠκὺ νόημα διὰ στέρνοιο περήσηι
ἀνέρος ὅν τε θαμιναὶ ἐπιστρωφῶσι μέριμναι,
ἢ ὅτε δινηθῶσιν ἀπ' ὀφθαλμῶν ἀμαρυγαί,
ὣς ἅμ' ἔπος τε καὶ ἔργον ἐμήδετο κύδιμος Ἑρμῆς.
πῆξε δ' ἄρ' ἐν μέτροισι ταμὼν δόνακας καλάμοιο,
πειρήνας διὰ νῶτα λιθορρίνοιο χελώνης,
ἀμφὶ δὲ δέρμα τάνυσσε βοὸς πραπίδεσσιν ἑῆισιν,
καὶ πήχυς ἐνέθηκ', ἐπὶ δὲ ζυγὸν ἤραρεν ἀμφοῖν,
ἑπτὰ δὲ συμφώνους ὀΐων ἐτανύσσατο χορδάς.
αὐτὰρ ἐπεὶ δὴ τεῦξε, φέρων ἐρατεινὸν ἄθυρμα
πλήκτρωι ἐπειρήτιζε κατὰ μέλος, ἣ δ' ὑπὸ χειρός
σμερδαλέον κονάβησε. θεὸς δ' ὑπὸ καλὸν ἄειδεν
ἐξ αὐτοσχεδίης πειρώμενος, ἠΰτε κοῦροι
ἡβηταὶ θαλίηισι παραιβόλα κερτομέουσιν,
ἀμφὶ Δία Κρονίδην καὶ Μαιάδα καλλιπέδιλον,
ὡς πάρος ὠρίζεσκον ἑταιρείηι φιλότητι,
ἥν τ' αὐτοῦ γενεὴν ὀνομάκλυτον ἐξονομάζων.
ἀμφιπόλους τ' ἐγέραιρε καὶ ἀγλαὰ δώματα νύμφης
καὶ τρίποδας κατὰ οἶκον ἐπηετανούς τε λέβητας.
καὶ τὰ μὲν οὖν ἤειδε, τὰ δὲ φρεσὶν ἄλλα μενοίνα.
καὶ τὴν μὲν κατέθηκε φέρων ἱερῶι ἐνὶ λίκνωι
φόρμιγγα γλαφυρήν, ὃ δ' ἄρα κρειῶν ἐρατίζων
ἆλτο κατὰ σκοπιὴν εὐώδεος ἐκ μεγάροιο,
ὁρμαίνων δόλον αἰπὺν ἐνὶ φρεσίν, οἷά τε φῶτες
φιληταὶ διέπουσι μελαίνης νυκτὸς ἐν ὥρηι.
Ἠέλιος μὲν ἔδυνε κατὰ χθονὸς Ὠκεανόνδε
αὐτοῖσίν θ' ἵπποισι καὶ ἅρμασιν, αὐτὰρ ἄρ' Ἑρμῆς
Πιερίης ἀφίκανε θέων ὄρεα σκιόεντα,
ἔνθα θεῶν μακάρων βόες ἄμβροτοι αὖλιν ἔχεσκον,
βοσκόμεναι λειμῶνας ἀκηρασίους ἐρατεινούς.
τῶν τότε Μαιάδος υἱὸς ἐΰσκοπος Ἀργειφόντης
πεντήκοντ' ἀγέλης ἀπετάμνετο βοῦς ἐριμύκους.
πληνοδίας δ' ἤλαυνε διὰ ψαμαθώδεα χῶρον
ἴχνι' ἀποστρέψας, δολίης δ' οὐ λήθετο τέχνης,
ἀντία ποιήσας ὁπλάς, τὰς πρόσθεν ὄπισθεν,
τὰς δ' ὄπιθεν πρόσθεν, κατὰ δ' ἔμπαλιν αὐτὸς ἔβαινεν.
σάνδαλα δ' αὐτίκα ῥιψὶν ἐπὶ ψαμάθοις ἁλίηισιν
ἄφραστ' ἠδ' ἀνόητα διέπλεκε, θαυματὰ ἔργα,
συμμίσγων μυρίκας καὶ μυρσινοειδέας ὄζους.
τῶν τότε συνδήσας νεοθηλέος ἀγκαλὸν ὕλης
ἀβλαβέως ὑπὸ ποσσὶν ἐδήσατο σάνδαλα κοῦφα
αὐτοῖσιν πετάλοισι, τὰ κύδιμος Ἀργειφόντης
ἔσπασε Πιερίηθεν ὁδοιπορίην ἀλεγύνων,
οἷά τ' ἐπειγόμενος δολιχὴν ὁδὸν αὐτοτροπήσας.
τὸν δὲ γέρων ἐνόησε δέμων ἀνθοῦσαν ἀλωήν
ἱέμενον πεδίονδε δι' Ὀγχηστὸν λεχεποίην.
τὸν πρότερος προσέφη Μαίης ἐρικυδέος υἱός:
"ὦ γέρον, ὅς τε φυτὰ σκάπτεις ἐπικαμπύλος ὤμους,
ἦ πολυοινήσεις, εὖτ' ἂν τάδε πάντα φέρηισιν
.
. .
. .
. .
. .
. . .
καί τε ἰδὼν μὴ ἰδὼν εἶναι καὶ κωφὸς ἀκούσας,
καὶ σιγᾶν, ὅτε μή τι καταβλάπτηι τὸ σὸν αὐτοῦ."
τόσσον φὰς ἔσσευε βοῶν ἴφθιμα κάρηνα.
πολλὰ δ' ὄρη σκιόεντα καὶ αὐλῶνας κελαδεινούς
καὶ πεδί' ἀνθεμόεντα διήλασε κύδιμος Ἑρμῆς.
ὀρφναίη δ' ἐπίκουρος ἐπαύετο δαιμονίη νύξ
ἡ πλείων, τάχα δ' ὄρθρος ἐγίνετο δημιοεργός,
ἣ δὲ νέον σκοπιὴν προσεβήσατο δῖα Σελήνη
Πάλλαντος θυγάτηρ Μεγαμηδείδαο ἄνακτος.
τῆμος ἐπ' Ἀλφειὸν ποταμὸν Διὸς ἄλκιμος υἱός
Φοίβου Ἀπόλλωνος βοῦς ἤλασεν εὐρυμετώπους,
ἀδμῆτες δ' ἵκανον ἐς αὔλιον ὑψιμέλαθρον
καὶ ληνοὺς προπάροιθεν ἀριπρεπέος λειμῶνος.
ἔνθ' ἐπεὶ εὖ βοτάνης ἐπεφόρβει βοῦς ἐριμύκους,
καὶ τὰς μὲν συνέλασσεν ἐς αὔλιον ἁθρόας οὔσας,
λωτὸν ἐρεπτομένας ἠδ' ἑρσήεντα κύπειρον,
σὺν δ' ἐφόρει ξύλα πολλά, πυρὸς δ' ἐπεμαίετο τέχνην.
δάφνης ἀγλαὸν ὄζον ἑλὼν ἐπέλεψε σιδήρωι
.
. .
. .
. .
. .
. .
ἄρμενον ἐν παλάμηι, ἄμπνυτο δὲ θερμὸς ἀϋτμή.
Ἑρμῆς τοι πρώτιστα πυρήϊα πῦρ τ' ἀνέδωκεν.
πολλὰ δὲ κάγκανα κᾶλα κατουδαίωι ἐνὶ βόθρωι
οὖλα λαβὼν ἐπέθηκεν ἐπηετανά, λάμπετο δὲ φλόξ
τηλόσε φῦσαν ἱεῖσα πυρὸς μέγα δαιομένοιο.
ὄφρα δὲ πῦρ ἀνέκαιε βίη κλυτοῦ Ἡφαίστοιο,
τόφρα δ' ὑπωροφίας ἕλικας βοῦς εἷλκε θύραζε
δοιὰς ἄγχι πυρός, δύναμις δέ οἱ ἔπλετο πολλή,
ἀμφοτέρας δ' ἐπὶ νῶτα χαμαὶ βάλε φυσιοώσας,
ἐγκλίνων δ' ἐκύλινδε δι' αἰῶνας τετορήσας.
ἔργωι δ' ἔργον ὄπαζε ταμὼν κρέα πίονα δημῶι,
ὤπτα δ' ἀμφ' ὀβελοῖσι πεπαρμένα δουρατέοισιν,
σάρκας ὁμοῦ καὶ νῶτα γεράσμια καὶ μέλαν αἷμα
ἐργμένον ἐν χολάδεσσι, τὰ δ' αὐτοῦ κεῖτ' ἐπὶ χώρης.
ῥινοὺς δ' ἐξετάνυσσε καταστυφέλωι ἐνὶ πέτρηι,
ὡς ἔτι νῦν τὰ μέτασσα πολυχρόνιοι πεφύασιν
δηρὸν δὴ μετὰ ταῦτα καὶ ἄκριτον. αὐτὰρ ἔπειτα
Ἑρμῆς χαρμόφρων εἰρύσσατο πίονα ἔργα
λείωι ἐπὶ πλαταμῶνι, καὶ ἔσχισε δώδεκα μοίρας
κληροπαλεῖς, τέλεον δὲ γέρας προσέθηκεν ἑκάστηι.
ἔνθ' ὁσίης κρεάων ἠράσσατο κύδιμος Ἑρμῆς,
ὀδμὴ γάρ μιν ἔτειρε καὶ ἀθάνατόν περ ἐόντα
ἡδεῖ', ἀλλ' οὐδ' ὧς οἱ ἐπείθετο θυμὸς ἀγἠνωρ
καί τε μάλ' ἱμείροντι περᾶν ἱερῆς κατὰ δειρὴς,
ἀλλὰ τὰ μὲν κατέθηκεν ἐς αὔλιον ὑψιμέλαθρον
δημὸν καὶ κρέα πολλά, μετήορα δ' αἶψ' ἀνάειρεν,
σῆμα νέης φωρῆς, ἐπὶ δὲ ξύλα κάγκαν' ἀγείρας
οὐλόποδ΄ οὐλοκάρηνα πυρὸς κατεδάμνατ' ἀϋτμῆι.
αὐτὰρ ἐπεὶ δὴ πάντα κατὰ χρέος ἤνυσε δαίμων,
σάνδαλα μὲν προέηκεν ἐς Ἀλφειὸν βαθυδίνην,
ἀνθρακιὴν δ' ἐμάρανα, κόνιν δ' ἀμάθυνε μέλαιναν
παννύχιος, καλὸν δὲ φόως ἐπέλαμπε σελήνης.
Κυλλήνης δ' αἶψ' αὖτις ἀφίκετο δῖα κάρηνα
ὄρθριος, οὐδέ τις οἱ δολιχῆς ὁδοῦ ἀντεβόλησεν
οὔτε θεῶν μακάρων οὔτε θνητῶν ἀνθρώπων,
οὐδὲ κύνες λελάκοντο. Διὸς δ' ἐριούνιος Ἑρμῆς
δοχμωθεὶς μεγάροιο διὰ κλήϊθρον ἔδυνεν
αὔρηι ὀπωρινῆι ἐναλίγκιος, ἠΰτ' ὄμίχλη,
ἰθύσας δ' ἄντρου ἐξίκετο πίονα νηόν
ἦκα ποσὶ προβιβῶν, οὐ γὰρ κτύπεν ὥς περ ἐπ' οὔδει,
ἐσσυμένως δ' ἄρα λίκνον ἐπώιχετο κύδιμος Ἑρμῆς.
σπάργανον ἀμφ' ὤμοις εἰλυμένος ἠΰτε τέκνον
νήπιον, ἐν παλάμηισι περὶ γνυσὶ λαῖφος ἀθύρων,
κεῖτο, χέλυν ἐρατὴν ἐπ' ἀριστερὰ χειρὸς ἐέργων.
μητέρα δ' οὐκ ἄρ' ἔληθε θεὰν θεός, εἶπέ τε μῦθον:
"τίπτε σύ, ποικιλομῆτα, πόθεν τόδε νυκτὸς ἐν ὥρηι
ἔρχηι, ἀναιδείην ἐπιειμένε; νῦν σε μάλ' οἴω
ἦ τάχ' ἀμήχανα δεσμὰ περὶ πλευρῆισιν ἔχοντα
Λητοίδου ὑπὸ χερσὶ διὲκ προθύροιο περήσειν,
ἤ σε φέροντα μεταξὺ κατ' ἄγκεα φιλητεύσειν.
ἔρρε πάλιν, μεγάλην σε πατὴρ ἐφύτευσε μέριμναν
θνητοῖς ἀνθρώποισι καὶ ἀθανάτοισι θεοῖσιν."
τὴν δ' Ἑρμῆς μύθοισιν ἀμείβετο κερδαλέοισιν:
"μῆτερ ἐμή, τί με ταῦτα δεδίσκεαι ἠΰτε τέκνον
νήπιον, ὃς μάλα παῦρα μετὰ φρεσὶν αἴσυλα οἶδεν,
ταρβαλέον, καὶ μητρὸς ὑπαιδείδοικεν ἐνιπάς;
αὐτὰρ ἐγὼ τέχνης ἐπιβήσομαι ἥ τις ἀρίστη,
βουκολέων ἐμὲ καὶ σὲ διαμπερές. οὐδὲ θεοῖσιν
νῶϊ μετ' ἀθανάτοισιν ἀδώρητοι καὶ ἄλιστοι
αὐτοῦ τῆιδε μένοντες ἀνεξόμεθ', ὡς σὺ κελεύεις.
βέλτερον ἤματα πάντα μετ' ἀθανάτοις ὀαρίζειν
πλούσιον ἀφνειὸν πολυλήϊον ἢ κατὰ δῶμα
ἄντρωι ἐν ἠερόεντι θαασσέμεν. ἀμφὶ δὲ τιμῆς,
κἀγω τῆς ὁσίης ἐπιβήσομαι, ἧς περ Ἀπόλλων.
εἰ δέ κε μὴ δώησι πατὴρ ἐμός, ἤτοι ἐγώ γε
πειρήσω - δύναμαι - φιλητέων ὄρχαμος εἶναι.
εἰ δέ μ' ἐρευνήσει Λητοῦς ἐρικυδέος υἱός,
ἄλλό τί οἱ καῖ μεῖζον ὀΐομαι ἀντιβολήσειν,
εἶμι γὰρ ἐς Πυθῶνα μέγαν δόμον ἀντιτορήσων,
ἔνθεν ἅλις τρίποδας περικαλλέας ἠδὲ λέβητας
πορθήσω καὶ χρυσόν, ἅλις τ' αἴθωνα σίδηρον
καὶ πολλὴν ἐσθῆτα, σὺ δ' ὄψεαι, αἴ κ' ἐθέληισθα."
ὣς οἳ μέν ῥ' ἐπέεσσι πρὸς ἀλλήλους ἀγόρευον
υἱός τ' αἰγιόχοιο Διὸς καὶ πότνια Μαῖα.
Ἠὼς δ' ἠριγένεια φόως θνητοῖσι φέρουσα
ὤρνυτ' ἀπ' Ὠκεανοῖο βαθυρρόου, αὐτὰρ Ἀπόλλων
Ὀγχηστόνδ' ἀφίκανε κιὼν πολυήρατον ἄλσος
ἁγνὸν ἐρισφαράγου Γαιηόχου. ἔνθα γέροντα
νωχαλὸν ηὗρε δέμοντα πάρεξ ὁδοῦ ἕρκος ἀλωῆς.
τὸν πρότερος προσέφη Λητοῦς ἐρικυδέος υἱός:
"ὦ γέρον Ὀγχηστοῖο βατοδρόπε ποιήεντος,
βοῦς ἀπὸ Πιερίης διζήμενος ἐνθάδ' ἱκάνω,
πάσας θηλείας, πάσας κεράεσσιν ἑλικτάς,
ἐξ ἀγέλης, ὁ δὲ ταῦρος ἐβόσκετο μοῦνος ἀπ' ἄλλων
κυάνεος, χαροποὶ δὲ κύνες κατόπισθεν ἕποντο
τέσσαρες ἠΰτε φῶτες ὁμόφρονες. οἳ μὲν ἔλειφθεν
οἵ τε κύνες ὅ τε ταῦρος, ὃ δὴ περὶ θαῦμα τέτυκται,
ταὶ δ' ἔβαν ἠελίοιο νέον καταδυομένοιο
ἐκ μαλακοῦ λειμῶνος ἀπὸ γλυκεροῖο νομοῖο.
ταῦτά μοι εἰπέ, γεραιὲ παλαιγενές, εἴ που ὄπωπας
ἀνέρα ταῖσδ' ἐπὶ βουσὶ διαπρήσσοντα κέλευθον."
τὸν δ' ὁ γέρων μύθοισιν ἀμειβόμενος προσέειπεν:
"ὦ φίλος, ἀργαλέον μέν, ὅσ' ὀφθαλμοῖσιν ἴδοιτο,
πάντα λέγειν. πολλοὶ γὰρ ὁδὸν πρήσσουσιν ὁδῖται,
τῶν οἳ μὲν κακὰ πολλὰ μεμαότες, οἳ δὲ μάλ' ἐσθλά
φοιτῶσιν, χαλεπὸν δὲ δαήμεναί ἐστιν ἕκαστον.
αὐτὰρ ἐγὼ πρόπαν ἦμαρ ἐς ἠέλιον καταδύντα
ἔσκαπτον περὶ γουνὸν ἀλωῆς οἰνοπέδοιο.
παῖδα δ' ἔδοξα, φέριστε, σαφὲς δ' οὐκ οἶδα, νοῆσαι,
ὅς τις ὁ παῖς ἅμα βουσὶν ἐϋκραίρηισιν ὀπήδει
νήπιος, εἶχε δὲ ῥάβδον, ἐπιστροφάδην δ' ἐβάδιζεν,
ἐξοπίσω δ' ἀνέεργε, κάρη δ' ἔχον ἀντίον αὐτῶι."
φῆ ῥ' ὁ γέρων, ὁ δὲ θᾶσσον ὁδὸν κίε μῦθον ἀκούσας.
οἰωνὸν δ' ἐνόει τανυσίπτερον, αὐτίκα δ' ἔγνω
φιλητὴν γεγαῶτα Διὸς παῖδα Κρονίωνος.
ἐσσυμένως δ' ἤϊξεν ἄναξ Διὸς υἱὸς Ἀπόλλων
ἐς Πύλον ἠγαθέην διζήμενος εἰλίποδας βοῦς,
πορφυρέηι νεφέληι κεκαλυμμένος εὐρέας ὤμους,
ἴχνιά τ' εἰσενόησεν Ἑκηβόλος εῑπέ τε μῦθον:
"ὦ πόποι, ἦ μέγα θαῦμα τόδ' ὀφθαλμοῖσιν ὁρῶμαι.
ἴχνια μὲν τάδε γ' ἐστὶ βοῶν ὀρθοκραιράων,
ἀλλὰ πάλιν τέτραπται ἐς ἀσφοδελὸν λειμῶνα.
βήματα δ' οὔτ' ἀνδρὸς τάδε γίνεται οὔτε γυναικός
οὔτε λύκων πολιῶν οὔτ' ἄρκτων οὔτε λεόντων
οὔτέ τι κενταύρου λασιαύχενος ἔλπομαι εἶναι,
ὅς τις τοῖα πέλωρα βιβᾶι ποσὶ καρπαλίμοισιν,
αἰνὰ μὲν ἔνθεν ὁδοῖο, τὰ δ' αἰνότερ' ἔνθεν ὁδοῖο."
ὣς εἰπὼν ἤϊξεν ἄναξ Διὸς υἱὸς Ἀπόλλων,
Κυλλήνης δ' ἀφίκανεν ὄρος καταείμενον ὕληι
πέτρης ἐς κευθμῶνα βαθύσκιον, ἔνθά τε νύμφη
ἀμβροσίη ἐλόχευσε Διὸς παῖδα Κρονίωνος.
ὀδμὴ δ' ἱμερόεσσα δι' οὔρεος ἠγαθέοιο
κίδνατο, πολλὰ δὲ μῆλα ταναύποδα βόσκετο ποίην.
ἔνθα τότε σπεύδων κατεβήσατο λάϊνον οὐδόν
ἄντρον ἐς ἠερόεν ἑκατηβόλος αὐτὸς Ἀπόλλων.
τὸν δ' ὡς οῦν ἐνόησε Διὸς καὶ Μαιάδος υἱός
χωόμενον περὶ βουσὶν ἑκηβόλον Ἀπόλλωνα
σπάργαν' ἔσω κατέδυνε θυήεντ', ἠΰτε πολλήν
πρέμνων ἀνθρακιὴν ὕλης σποδὸς ἀμφικαλύπτει,
ὣς Ἑρμῆς Ἑκάεργον ἰδὼν ἀνεείλε' ἓ αὐτόν,
ἐν δ' ὀλίγωι συνέλασσε κάρη χεῖράς τε πόδας τε
φή ῥα νεόλλουτος προκαλεόμενος ἥδυμον ὕπνον,
ἐγρήσσων ἐτεόν γε, χέλυν δ' ὑπὸ μασχάληι εἶχεν.
γνῶ δ' οὐδ' ἠγνοίησε Διὸς καὶ Λητοῦς υἱός
νύμφην τ' οὐρείην περικαλλέα καὶ φίλον υἱόν,
παῖδ' ὀλίγον δολίηις εἰλυμένον ἐντροπίηισιν.
παπτήνας δ' ἀνὰ πάντα μυχὸν μεγάλοιο δόμοιο
τρεῖς ἀδύτους ἀνέωιγε λαβὼν κληῖδα φαεινήν
νέκταρος ἐμπλείους ἠδ' ἀμβροσίης ἐρατεινῆς,
πολλὸς δὲ χρυσός τε καὶ ἄργυρος ἔνδον ἔκειτο,
πολλὰ δὲ φοινικόεντα καὶ ἄργυφα εἵματα νύμφης,
οἷα θεῶν μακάρων ἱεροὶ δόμοι ἐντὸς ἔχουσιν.
ἔνθ' ἐπεὶ ἐξερέεινε μυχοὺς μεγάλοιο δόμοιο
Λητοίδης, μύθοισι προσηύδα κύδιμον Ἑρμῆν:
"ὦ παῖ ὃς ἐν λίκνωι κατάκειαι, μήνυέ μοι βοῦς
θᾶσσον, ἐπεὶ τάχα νῶϊ διοισόμεθ' οὐ κατὰ κόσμον.
ῥίψω γάρ σε λαβὼν ἐς Τάρταρον ἠερόεντα,
ἐς ζόφον αἰνόμορον καὶ ἀμήχανον, οὐδέ σε μήτηρ
ἐς φάος οὐδὲ πατὴρ ἀναλύσεται, ἀλλ' ὑπὸ γαίηι
ἐρρήσεις ὀλίγοισι μετ' ἀνδράσιν ἡγεμονεύων."
τὸν δ' Ἑρμῆς μύθοισιν ἀμείβετο κερδαλέοισιν:
"Λητοίδη, τίνα τοῦτον ἀπηνέα μῦθον ἔειπες,
καὶ βοῦς ἀγραύλους διζήμενος ἐνθάδ' ἱκάνεις;
οὐκ ἴδον, οὐ πυθόμην, οὐκ ἄλλου μῦθον ἄκουσα,
οὐκ ἂν μηνύσαιμ', οὐκ ἂν μήνυτρον ἀροίμην.
οὔ τι βοῶν ἐλατῆρι κραταιῶι φωτὶ ἔοικα.
οὐκ ἐμὸν ἔργον τοῦτο, πάρος δέ μοι ἄλλα μέμηλεν,
ὕπνος ἐμοί γε μέμηλε καὶ ἡμετέρης γάλα μητρός
σπάργανά τ' ἀμφ' ὤμοισιν ἔχειν καὶ θερμὰ λοετρά.
μή τις τοῦτο πύθοιτο, πόθεν τόδε νεῖκος ἐτύχθη,
καί κεν δὴ μέγα θαῦμα μετ' ἀθανάτοισι γένοιτο,
παῖδα νέον γεγαῶτα διὰ προθύροιο περῆσαι
βουσὶ μετ' άγραύλοισι, τὸ δ' ἀπρεπέως ἀγορεύεις.
χθὲς γενόμην, ἁπαλοὶ δὲ πόδες, τρηχεῖα δ' ὕπο χθών.
εἰ δ' ἐθέλεις, πατρὸς κεφαλὴν μέγαν ὅρκον ὀμοῦμαι,
μὴ μὲν ἐγὼ μήτ' αὐτὸς ὑπίσχομαι αἴτιος εἶναι,
μήτέ τιν' ἄλλον ὄπωπα βοῶν κλοπὸν ὑμετεράων,
αἵ τινες αἱ βόες εἰσί, τὸ δὲ κλέος οἶον ἀκούω."
ὣς ἄρ' ἔφη, καὶ πυκνὸν ἀπὸ βλεφάρων ἀμαρύσσων
ὀφρύσι ῥιπτάζεσκεν ὁρώμενος ἔνθα καὶ ἔνθα,
μάκρ' ἀποσυρίζων, ἅλιον τὸν μῦθον ἀκούων.
τὸν δ' ἁπαλὸν γελάσας προσέφη ἑκάεργος Ἀπόλλων:
"ὦ πέπον ἠπεροπευτὰ δολοφραδές, ἦ σε μάλ' οἴω
πολλάκις ἀντιτορέοντα δόμους εὖ ναιετάοντας
ἔννυχον οὔ χ' ἕνα μοῦνον ἐπ' οὔδει φῶτα καθέσσαι
σκευάζοντα κατ' οἶκον ἄτερ ψόφου, οἷ' ἀγορεύεις.
πολλοὺς δ' ἀγραύλους ἀκαχήσεις μηλοβοτῆρας
οὔρεος ἐν βήσσηις, ὁπόταν κρειῶν ἐρατίζων
ἀντήσηις ἀγέληισι βοῶν καὶ πώεσι μήλων.
ἀλλ' ἄγε, μὴ πύματόν τε καὶ ὕστατον ὕπνον ίαύσηις,
ἐκ λίκνου κατάβαινε, μελαίνης νυκτὸς ἑταῖρε.
τοῦτο γὰρ οὖν καὶ ἔπειτα μετ' ἀθανάτοις γέρας ἕξεις,
ἀρχὸς φιλητέων κεκλήσεαι ἤματα πἀντα."
ὧς ἄρ' ἔφη, καὶ παῖδα λαβὼν φέρε Φοῖβος Ἀπόλλων.
σὺν δ' ἄρα φρασσάμενος τότε δὴ κρατὺς Ἀργειφόντης
οἰωνὸν προέηκεν ἀειρόμενος μετὰ χερσίν,
τλήμονα γαστρὸς ἔριθον, ἀτάσθαλον ἀγγελιώτην,
ἐσσυμένως δὲ μετ' αὐτὸν ἐπέπταρε. τοῖο δ' Ἀπόλλων
ἔκλυεν, ἐκ χειρῶν δὲ χαμαὶ βάλε κύδιμον Ἑρμῆν.
ἕζετο δὲ προπάροιθε καὶ ἐσσύμενός περ ὁδοῖο
Ἑρμῆν κερτομέων, καί μιν πρὸς μῦθον ἔειπεν:
"θάρσει, σπαργανιῶτα, Διὸς καὶ Μαιάδος υἱέ,
εὑρήσω καὶ ἔπειτα βοῶν ἴφθιμα κάρηνα
τούτοις οἰωνοῖσι, σὺ δ' αὖθ' ὁδὸν ἡγεμονεύσεις."
ὣς φάθ', ὃ δ' αὖτ' ἀνόρουσε θοῶς Κυλλήνιος Ἑρμῆς
σπουδῆι ἰών. ἄμφω δὲ παρ' οὔατα χερσὶν ἐώθει,
σπάργανον ἀμφ' ὤμοισιν ἐελμένος, εἶπε δὲ μῦθον:
"πῆι με φέρεις, Ἑκάεργε, θεῶν ζαμενέστατε πάντων;
ἦ με βοῶν ἕνεχ' ὧδε χολούμενος ὀρσολοπεύεις;
ὦ πόποι, εἴθ' ἀπόλοιτο βοῶν γένος, οὐ γὰρ ἐγώ γε
ὑμετέρας ἔκλεψα βόας, οὐδ' ἄλλον ὄπωπα,
αἵ τινές εἰσι βόες, τὸ δὲ δὴ κλέος οἶον ἀκούω.
δὸς δὲ δίκην καὶ δέξο παρὰ Ζηνὶ Κρονίωνι."
αὐτὰρ ἐπεὶ τὰ ἕκαστα διαρρήδην ἐρέεινον
Ἑρμῆς τ' οἰοπόλος καὶ Λητοῦς ἀγλαὸς υἱός,
ἀμφὶς θυμὸν ἔχοντες, ὃ μὲν νημερτέα φωνῶν
οὐκ ἀδίκως ἐπὶ βουσὶν ἐλάζυτο κύδιμον Ἑρμῆν,
αὐτὰρ ὃ τέχνηισίν τε καὶ αἱμυλίοισι λόγοισιν
ἤθελεν ἐξαπατᾶν Κυλλήνιος Ἀργυρότοξον,
αὐτὰρ ἐπεὶ πολύμητις ἐὼν πολυμήχανον ηὗρεν,
ἐσσυμένως δἤπειτα διὰ ψαμάθοιο βάδιζεν
πρόσθεν, ἀτὰρ κατόπισθε Διὸς καὶ Λητοῦς υἱός.
αἶψα δὲ τέρθρον ἵκοντο θυώδεος Οὐλύμποιο
ἐς πατέρα Κρονίωνα Διὸς περικαλλέα τέκνα,
κεῖθι γὰρ ἀμφοτέροισι δίκης κατέκειτο τάλαντα.
εὐωχίη δ' ἔχ' Ὄλυμπον ἀγάννιφον, ἀθάνατοι δέ
ἄφθιτοι ἠγερέθοντο μετὰ χρυσόθρονον Ἠὼ.
ἔστησαν δ' Ἑρμῆς τε καὶ ἀργυρότοξος Ἀπόλλων
πρόσθε Διὸς γούνων, ὃ δ' ἀνείρετο φαίδιμον υἱόν
Ζεὺς ὑψιβρεμέτης καί μιν πρὸς μῦθον ἔειπεν:
"Φοῖβε, πόθεν ταύτην μενοεικέα ληΐδ' ἐλαύνεις,
παῖδα νέον γεγαῶτα, φυὴν κήρυκος ἔχοντα;
σπουδαῖον τόδε χρῆμα θεῶν μεθ' ὁμήγυριν ἦλθεν."
τὸν δ' αὖτε προσέειπεν ἄναξ ἑκάεργος Ἀπόλλων:
"ὦ πάτερ, ἦ τάχα μῦθον ἀκούσεαι οὐκ ἀλαπαδνόν,
κερτομέων ὡς οἶος ἐγὼ φιλολήϊός εἰμι.
παῖδα τιν' ηὗρον τόνδε διαπρύσιον κεραϊστήν
Κυλλήνης ἐν ὄρεσσι, πολὺν διὰ χῶρον ἀνύσσας,
κέρτομον, οἷον ἐγώ γε θεῶν οὐκ ἄλλον ὄπωπα
οὐδ' ἀνδρῶν, ὁπόσοι λησίμβροτοί εἰσ' ἐπὶ γαῖαν.
κλέψας δ' ἐκ λειμῶνος ἐμὰς βοῦς ὤιχετ' ἐλαύνων
ἑσπέριος παρὰ θῖνα πολυφλοίσβοιο θαλάσσης,
εὐθὺ Πύλονδ' ἐλάων. τὰ δ' ἄρ' ἴχνια, δοιὰ πέλωρα,
οἷά τ' ἀγάσσασθαι, καὶ ἀγαυοῦ δαίμονος ἔργα.
τῆισιν μὲν γὰρ βουσὶν ἐς ἀσφοδελὸν λειμῶνα
ἀντία βήματ' ἔχουσα κόνις ἀνέφαινε μέλαινα,
αὐτὸς δ' οὔθ' ὁδοῦ ἐκτὸς ἀμήχανος, οὔτ' ἄρα ποσσίν
οὔτ' ἄρα χερσὶν ἔβαινε διὰ ψαμαθώδεα χῶρον,
ἀλλ' ἄλλην τινὰ μῆτιν ἔχων διέτριβε κέλευθα
τοῖα πέλωρ', ὡς εἴ τις ἀραιῆισι δρυσὶ βαίνοι.
ὄφρα μὲν οὖν ἐδίωκε διὰ ψαμαθώδεα χῶρον,
ῥεῖα μάλ' ἴχνια πάντα διέπρεπεν ἐν κονίηισιν,
αὐτὰρ ἐπεὶ ψαμάθοιο πολὺν στίβον ἐξεπέρησεν,
ἄφραστος γένετ' ὦκα βοῶν στίβος ἠδὲ καὶ αὐτοῦ
χῶρον ἀνὰ κρατερόν. τὸν δ' ἐφράσατο βροτὸς ἀνήρ
ἐς Πύλον εὐθὺς ἐλῶντα βοῶν γένος εὐρυμετώπων.
αὐτὰρ ἐπεὶ δὴ τὰς μὲν ἐν ἡσυχίηι κατέερξεν
καὶ διαπυρπαλάμησεν ὁδοῦ τὸ μὲν ἔνθα, τὸ δ' ἔνθα,
ἐν λίκνωι κατέκειτο μελαίνηι νυκτὶ ἐοικώς
ἄντρωι ἐν ἠερόεντι κατὰ ζόφον, οὐδέ κεν αὐτόν
αἰετὸς ὀξὺ λάων ἐσκέψατο, πολλὰ δὲ χερσίν
αὐγὰς ὠμόργαζε δολοφροσύνην ἀλεγύνων.
αὐτὸς δ' αὐτίκα μῦθον ἀπηλεγέως ἀγόρευεν:
ὁὐκ ἴδον, οὐ πυθόμην, οὐκ ἄλλου μῦθον ἄκουσα,
οὐδέ κε μηνύσαιμ', οὐδ' ἂν μήνυτρον ἀροίμην."
ἤτοι ἄρ' ὣς εἰπὼν κατ' ἄρ' ἕζετο Φοῖβος Ἀπόλλων.
Ἑρμῆς δ' ἄλλον μῦθον ἐν ἀθανάτοισιν ἔειπεν,
δείξατο δ' ἐς Κρονίωνα θεῶν σημάντορα πάντων:
"Ζεῦ πάτερ, ἤτοι ἐγώ σοι ἀληθείην ἀγορεύσω,
νημερτής τε γάρ εἰμι καὶ οὐκ οἶδα ψεύδεσθαι.
...
|
5
10
15
20
25
30
35
40
45
50
55
60
65
70
75
80
85
90
91
-
92
95
100
105
110
115
120
125
130
135
140
145
150
155
160
165
170
175
180
185
190
195
200
205
210
215
220
225
230
235
240
245
250
255
260
265
270
275
280
285
290
295
300
305
310
315
320
325
330
335
340
345
350
355
360
365
370
|
Zing over Hermes, Muze, de
zoon van Zeus en Maia,
die heerst over Kyllene en Arkadia rijk aan vee,
de snellopende boodschapper van de onsterfelijken, die
geboren werd uit Maia,
nadat de nimf met mooie haarvlechten met Zeus in liefde
was verenigd;
beschroomd, vermeed zij het gezelschap van de gelukzalige
goden,
wonend in een schaduwduistere grot, waar de zoon van
Kronos
zich verenigde met de nimf met mooie haarvlechten in het
holst van de nacht,
in de tijd dat zoete slaap Hera met de witte armen
vasthield,
hij onopgemerkt door de onsterfelijke goden en de
sterfelijke mensen.
Maar toen het plan van grote Zeus tot vervulling kwam,
en voor haar nu de tiende maand in de hemel was vastgezet,
liet zij hem het levenslicht zien, en opvallende daden
vonden plaats.
En zij bracht toen een zoon voort, die vindingrijk was,
sluw,
een rover, veedief van runderen, een brenger van dromen,
een waker in de nacht, poortwachter, die al gauw
roemrijke daden zou laten zien bij de onsterfelijke goden:
's morgens geboren speelde hij 's middags op de lier,
's avonds stal hij de runderen van de van ver treffende
Apollo,
op de vierde dag van de maand, op de dag dat vrouwe Maia
hem baarde.
Nadat hij uit het onsterfelijke lichaam van zijn moeder
was gesprongen,
lag hij niet lang te wachten in zijn heilige wieg,
maar sprong op en ging de runderen van Apollo zoeken,
stappend over de drempel van de hoge grot.
Daar vond hij een schildpad en verwierf zich zo een
onschatbare weelde:
Hermes was de eerste die een zingende schildpad in elkaar
zette.
Die kwam hem tegen bij de deuren van de hof,
voor het huis grazend in het weelderige gras,
waggelend op zijn pootjes. De snel-lopende zoon van Zeus
zag hem en barstte in lachen uit en sprak meteen het
woord:
"Dit voorteken is voor mij erg gunstig, en ik keur het
niet af.
Gegroet, lieflijk wezen, dansplaats-stampende disgenoot,
welkome verschijning! Hoe kom je aan dat mooie speeltje,
dat schild vol vlekken dat je draagt, in de bergen levende
schildpad?
Maar ik ga je naar huis meenemen, je zult me van nut zijn,
en ik zal je niet onteren, jij zal mij als eerste voordeel
brengen.
'Thuis zijn is beter, want buiten is het gevaarlijk.'
Ja, jij zal een weermiddel zijn tegen veel leed brengende
hekserij
als je leeft, en als je dood gaat, dan ga je misschien
heel mooi zingen."
Zo sprak hij, en het met beide handen tegelijk optillend
ging hij terug naar binnen in huis met het lieflijke
speeltuig.
Daar onderzocht hij het met een beitel van grijs ijzer en
gutste het leven van de bergschildpad er uit.
Zoals wanneer een snelle gedachte gaat door de borst
van een man, die telkens door gedachten bezocht wordt,
of ogen flitsend in het rond kijken,
zo bedacht luisterrijke Hermes woord en daad tegelijk.
Hij sneed rietstengels op maat en maakte die vast
in gaatjes, geprikt door de rug van de schildpad met zijn
huid van steen,
en met vernuft spande hij de huid van een rund er om heen,
en zette er twee armen op die hij met een brug vast zette,
en spande zeven harmoniërende snaren van
schapendarm.
En toen hij het gemaakt had, nam hij het lieflijke
speeltuig
en probeerde het uit in een melodie met een plectrum, en
onder zijn hand
galmde het indrukwekkend. De god zong er prachtig bij,
een improvisatie uitproberend, zoals jonge mannen
bij feestmalen plagende terzijdes roepen,
over Kronos' zoon Zeus en Maia met haar mooie sandalen,
hoe zij voorheen in kameraadschappelijke liefde vertrouwde
gesprekken voerden,
en hij benoemde ook zijn eigen gerenommeerde afkomst.
Hij eerde ook de dienaressen en het mooie huis van de nimf
en de drievoeten overal in huis en de overvloedige
kookpannen.
En terwijl hij zo zong, verlangde hij al weer andere
dingen in zijn hart.
Hij droeg de uitgeholde lier en legde die in zijn heilige
wieg,
en omdat hij verlangde naar vlees
sprong hij uit het welriekende huis naar een hoog
uitkijkpunt,
in zijn hart een steile list beramend, zoals
dieven die uitvoeren in het uur van de donkere nacht.
De Zon dook naar onder de aarde, naar de Okeanos,
met zijn paarden en wagen, toen Hermes
rennend de schaduwrijke bergen van Pieria bereikte,
waar de onsterfelijke runderen van de gelukzalige goden
hun stal hadden,
de lieflijke maagdelijke weilanden afgrazend.
Toen scheidde de zoon van Maia, de scherpziende
Argosdoder,
vijftig loeiende runderen van de rest van de kudde,
en dreef ze via sluipweggetjes door zanderig gebied,
de sporen omdraaiend; hij vergat zijn listige trucs niet,
en maakte de hoefsporen tegengesteld, de voorkant naar
achteren,
de achterkant naar voren, en liep zelf achteruit.
Bij het zand aan zee vlocht hij meteen uit twijgen
sandalen,
niet te beschrijven of te bedenken, een wonderbaarlijk
werk,
tamarisk en mirte-achtige scheuten combinerend.
Nadat hij een armvol vers-bloeiende planten daarvan bij
elkaar had geknoopt,
bond hij de lichte sandalen stevig onder zijn voeten
met bladeren en al, die de beroemde Argosdoder
uit Pieria had geplukt toen hij zijn reis voorbereidde,
zoals hij op zijn eigen wijze een lange weg snel wilde
afleggen.
Een oude man, die zijn bloeiende wijngaard verzorgde, zag
hem,
terwijl hij zich haastte naar de vlakte door het grasland
van Onchestos.
De roemrijke zoon van Maia sprak hem eerst toe:
"Oude man, jij die met gekromde schouders aan het wroeten
bent bij je wijnstokken,
je zult echt veel wijn hebben, wanneer deze allemaal
vrucht dragen,
< als je tenminste doet wat ik zeg: houd je hier
buiten,>
en heb niet gezien wat je hebt gezien, wees doof voor wat
je hebt gehoord,
en houd je mond, zo lang dat niet je eigen belangen
schaadt."
Zo veel zei hij, en dreef de sterke koppen van de runderen
verder.
Door vele schaduwrijke bergen en galmende valleien
en vlaktes vol bloemen dreef de beroemde Hermes het vee.
Zijn bondgenoot, de duistere goddelijke nacht hield voor
het grootste deel
op, en binnenkort kwam de dageraad de mensen aan het werk
zetten,
en vrouwe Selene had zojuist haar hoge uitkijk bereikt,
de dochter van heer Pallas, de zoon van Megamedes.
Op dat moment dreef de dappere zoon van Zeus de runderen
met
brede koppen van Phoibos Apollo naar de rivier de
Alpheios,
en nog niet onder het juk gebracht bereikten zij de stal
met zijn hoge dak
en de drinkbakken vóór het prachtige weiland.
Nadat hij de luidloeiende runderen daar goed had gevoerd
met gras,
en ze met zijn allen samen de stal in had gedreven,
terwijl ze nog lotosklaver en cypergras vol dauw uit de
grond trokken,
verzamelde hij veel hout en probeerde de kunst van het
vuur.
Hij pakte een mooie tak van een laurier en schilde die met
een mes
< en draaide die snel rond in een droog stuk hout van
klimop >
dat hij stevig in zijn hand hield, en de hete gloed blies
omhoog.
Hermes was de eerste die vuurhoutjes en vuur aanleverde.
Hij pakte vele droge compacte blokken hout en legde die
voortdurend
op het vuur in een kuil in de grond, en de vlam straalde
en zond de gloed van het heet laaiende vuur ver uit.
Terwijl de kracht van beroemde Hephaistos het vuur deed
branden,
in die tijd trok hij twee runderen met kromme horens van
onder hun dak
naar buiten bij het vuur - zijn kracht was enorm -
en wierp hen allebei op hun rug op de grond, terwijl ze
briesten,
en rolde ze om me een duw, nadat hij hun ruggemerg had
doorboord.
Hij deed het ene werk na het andere en sneed het vlees,
rijk aan vet,
en braadde het, gestoken om houten braadspitten,
de stukken vlees gelijk met de eer-brengende ruggen en het
donkere bloed,
afgevuld in de darmen; de stukken lagen daar op de grond.
De huiden spreidde hij uit op een ruwe rots,
zoals zij er nog steeds daarna langdurig zijn,
lange tijd daarna en eindeloos. En daarna
trok Hermes opgewekt het vette gebraad van het spit en
legde het
op een gladde stenen plaat, en splitste het in twaalf
delen,
verdeeld door te loten, en bepaalde voor elk deel een
definitief privilege.
Toen verlangde roemrijke Hermes naar het rituele offer van
het vlees,
want de heerlijke geur kwelde hem, al was hij dan
onsterfelijk,
maar toch liet zijn fiere hart zich niet overhalen,
al was zijn verlangen groot het vlees door zijn heilige
keel te laten gaan,
maar hij legde het weg in de stal met het hoge dak,
het vet en veel vlees, en hij tilde het snel omhoog naar
boven,
als een teken van zijn recente diefstal; en hij verzamelde
droog hout
en verbrandde de hele poten en de hele koppen in de gloed
van het vuur.
En toen de god alles had gedaan zoals hij dat wilde,
wierp hij zijn sandalen in de diepkolkende Alpheios,
doofde de gloeiende houtskool, en maakte het zwarte stof
met de grond gelijk
voor de rest van de nacht; het licht van de maan scheen
hem mooi bij.
Snel bereikte hij weer de schitterende toppen van Kyllene,
's morgens vroeg, en niemand kwam hem op zijn lange weg tegen
van de gelukzalige goden noch van de sterfelijke mensen,
en de honden blaften niet. Zeus' zoon snel-lopende Hermes
dook zijdelings door het sleutelgat van het huis
lijkend op een herfstbriesje, als mist,
hij ging recht door de grot en kwam bij het rijke
heiligdom,
zachtjes voortstappend, want hij maakte geen geluid als op
een vloer,
en zo ging roemrijke Hermes snel naar zijn wieg.
Zijn luierdoeken om zijn schouders gewikkeld lag hij daar
als een baby, met zijn handjes spelend met het laken om
zijn knieën,
de liefelijke lier links in zijn hand vasthoudend.
Wat de god deed ontging de godin-moeder niet, en zij sprak
het woord:
"Wat voer je in je schild, slimmerik, waar kom je nu in
dit nachtelijk uur
vandaan, gekleed gaand in schaamteloosheid? Ik denk nu
echt, dat
jij al heel gauw met boeien om je flanken hulpeloos onder
de handen
van de zoon van Leto door het voorportaal naar buiten zal
gaan,
of dat je hem terwijl hij je draagt door de dalen zal
ontglippen.
Donder weer op! Je vader heeft met jou een grote ergernis
verwekt
voor de sterfelijke mensen en de onsterfelijke goden."
Haar antwoordde Hermes met gewiekste woorden:
"Mijn moeder, waarom probeer je me daarmee bang te maken,
als een
onnozel kind, dat in zijn hart nog bijna niets weet van
boevenstreken,
een angsthaas die bang is voor de uitbranders van zijn
moeder?
Maar ik ga een kunst uitoefenen, de beste die er is,
en mijn en jouw schaapjes op het droge hebben. En niet
zullen wij alleen
van de onsterfelijke goden zonder offergeschenken en
zonder gebeden
ermee doorgaan hier te blijven zitten, zoals jij
verordent.
Het is beter alle dagen met de onsterfelijken te babbelen,
rijk, welvarend en met veel bezit, dan in dit huis
te zitten, in deze nevelige grot. Wat betreft eer,
ik zal dezelfde verering genieten als Apollo.
Als mijn vader me dat niet geeft, nou, dan ga ik
mijn best doen - dat kan ik - heerser van de dieven te
zijn.
En als de zoon van roemrijke Leto mij gaat opsporen,
denk ik, dat ik hem met nog wel iets groters tegemoet kan
gaan;
want dan ga ik naar Pytho om in zijn grote huis in te
breken,
waaruit ik een hoop prachtige drievoeten en kookpannen
zal plunderen en goud, en een hoop glanzend ijzer
en veel kleding; je zult het zien, als je wil."
Zo spraken zij met woorden tegen elkaar,
de zoon van aegis-dragende Zeus en vrouwe Maia.
De in de vroegte geboren Dageraad, licht brengend voor de
stervelingen,
kwam op uit de diepstromende Okeanos, en Apollo
ging en kwam aan in Onchestos, het bekoorlijke heilige
woud
van de luid-brullende Aardschokker. Daar trof hij een
slome oude man aan
die vlak bij de weg de schutting van zijn wijngaard aan
het bouwen was.
Hem sprak de zoon van roemrijke Leto als eerste toe:
"Oude man, bramensnoeier van grasrijk Onchestos,
ik kom hier mijn runderen zoeken uit Pieria,
allemaal koeien, allemaal met kromme horens,
uit een kudde; de donkere stier was in zijn eentje zonder
de koeien
aan het grazen, en de honden met felle ogen liepen achter
hem aan,
vier stuks, eensgezind als mensen. Zij waren alleen
gelaten,
de honden en de stier, wat echt enorm verbazend is,
en de koeien vertrokken toen de zon nog maar net was
ondergegaan
uit het zachte grasveld, weg van hun heerlijke weide.
Vertel me eens, bejaarde oude man, of je ergens een man
hebt gezien
die met deze koeien op pad was."
Hem antwoordde de oude man en sprak de woorden:
"Vriend, het is lastig alles wat door je ogen gezien wordt
te vertellen. Want vele weggebruikers zijn op pad,
van wie sommigen vele slechte dingen van zins zijn,
anderen alle goeds,
en het is moeilijk te weten te komen hoe dat bij ieder is.
Maar ik was de hele dag tot de zon onderging
aan het graven rond de heuvel van mijn wijngaard.
Ik dacht een jongen te zien, meneer, maar ik weet niet
precies,
wat voor jongen met de runderen met mooie horens meeliep,
een peuter, hij had een staf, en liep alle kanten op,
en hij dreef ze naar achteren, ze hadden hun kop naar hem
toe."
Zo sprak de oude man, en toen Apollo het verhaal hoorde
ging hij snel op weg.
Hij zag een adelaar met gespreide vleugels, en meteen wist
hij,
dat de zoon van Kronos' zoon Zeus de dief was.
Snel haastte de zoon van Zeus heer Apollo zich
naar heilig Pylos, op zoek naar zijn sleepvoetige
runderen,
zijn brede schouders gehuld in een donkere wolk,
en de van ver treffende zag de sporen en sprak het woord:
"Potverdorie, dat is echt verbazingwekkend wat ik hier zie
met mijn ogen.
Dit hier zijn sporen van runderen met rechtopstaande
horens,
maar ze keren terug naar de asfodillenweide.
En dit zijn de voetsporen, niet van een man of vrouw,
niet van grijze wolven of beren of leeuwen,
en ik denk niet dat ze van een centaur met wollige nek
zijn,
wie dan ook dergelijke enorme stappen zet met zijn snelle
voeten,
vreselijk aan deze kant van de weg, nog vreselijker aan
die kant."
Na deze woorden haastte de zoon van Zeus heer Apollo zich
verder,
en hij kwam aan bij de met bos beklede berg van Kyllene,
bij de diep-beschaduwde schuilplaats in de rots, waar de
goddelijke nimf
de zoon van Kronos' zoon Zeus had gebaard.
Een bekoorlijke geur verspreidde zich door de heilige
grot,
en vele schapen met gestrekte poten graasden het gras.
Daar haastte hij zich naar toe, en ging over de stenen
drempel
de nevelige grot in, de van ver treffende Apollo zelf.
Toen de zoon van Zeus en Maia hem zag,
de van ver treffende Apollo, woedend om zijn runderen,
dook hij in zijn welriekende luierdoeken; zoals de as van
hout
een hoop gloeiende houtskool van boomstronken verbergt,
zo rolde Hermes toen hij de van ver treffende zag zich
zelf op,
en hij maakte zich, hoofd, handen en voeten, zo klein
mogelijk
net als een baby, die net uit bad zoete slaap uitnodigt,
maar in werkelijkheid klaarwakker, met de lier onder zijn
oksel.
De zoon van Zeus en Leto herkende zonder te twijfelen
de wonderschone bergnimf en haar lieve zoon,
de kleine jongen gewikkeld in listige schijnbewgingen.
Hij keek rond in elke hoek van het grote huis en
na de glimmende sleutel te hebben gepakt opende hij drie
kastjes,
vol nektar en heerlijke ambrozijn,
en er lag veel goud en zilver in,
en veel purperen en stralend witte kledingstukken van de
nimf,
het soort dingen dat de heilige huizen van de gelukzalige
goden bevatten.
Toen de zoon van Leto de hoeken van het grote huis had
onderzocht, sprak hij roemrijke Hermes toe met de woorden:
"Zeg kind dat in de wieg ligt, vertel me waar mijn
runderen zijn,
snel, want anders zullen we al gauw een lelijke ruzie
hebben.
Want ik zal je grijpen en de nevelige Tartaros in gooien,
de verschrikkelijke en hopeloze duisternis; en je moeder
zal jou niet verlossen naar het licht, jouw vader ook
niet, maar onder de aarde
zul je wegkwijnen en de baas spelen over kleine kinderen."
Hem antwoordde Hermes met gewiekste woorden:
"Zoon van Leto, wat is dat voor onvriendelijke taal die je
spreekt,
en kom jij hier jouw op het veld levende koeien zoeken?
Ik heb ze niet gezien, heb niets vernomen, heb van niemand
anders iets gehoord,
ik kan niet zeggen waar ze zijn en kan geen beloning voor
info verdienen.
Ik zie er niet uit als een veedrijver, een sterke man.
Dat is niet mijn ding, tot dusver wekken andere zaken mijn
belangstelling:
slaap heeft mijn belangstelling en de melk van mijn moeder
en dat ik windsels om mijn schouders heb en warme baden
krijg.
Ik hoop dat niemand hiervan hoort, wat de reden is van
deze ruzie,
en de onsterfelijken zouden een enorme verbazing voelen,
dat een pasgeboren kind door het voorportaal komt
met op het land levende runderen; wat je zegt raakt kant
noch wal.
Ik ben gisteren geboren, mijn voeten zijn zacht, de grond
eronder ruw.
Als je wil, zal ik een grote eed bij het hoofd van mijn
vader zweren,
en ik beloof je dat ik zelf absoluut niet schuldig ben,
en ik heb ook niet iemand anders gezien die jouw koeien
aan het stelen was,
wat het ook voor koeien zijn, ik ken ze alleen van horen
zeggen."
Zo sprak hij, en druk knipperend met zijn oogleden bewoog
hij
aldoor zijn wenkbrauwen, terwijl zijn ogen alle kanten uit
schoten,
en hij floot melodietjes en nam Apollo's woorden niet
serieus.
De van ver treffende Apollo lachte zacht en zei tegen hem:
"Beste vriend, listige bedrieger, als ik je zo hoor
praten,
denk ik echt dat jij vaak in welvarende huizen 's nachts
zal inbreken
en niet slechts één man op een lege vloer zal laten
zitten,
wanneer jij zijn huis leeg haalt zonder geluid te maken.
En jij zal vele op het land levende veehoeders teisteren
in de bergdalen, wanneer je verlangt naar vlees en
stuit op hun kuddes van runderen en groepen van schapen.
Maar kom, als je niet wil dat je voor de allerlaatste keer
je slaap geniet,
kom dan je wieg uit, jij makker van de donkere nacht.
Want dit voorrecht zul je dus voortaan krijgen bij de
onsterfelijken:
voor altijd zul je de prins der dieven worden genoemd."
Zo sprak hij, en Phoibos Apollo pakte het kind om het mee
te nemen.
Maar toen ging de krachtige Argosdoder bij zichzelf te
rade en
opgetild in de handen van Apollo stootte hij een voorteken
uit,
een onverschrokken werker van de buik, een roekeloze
boodschapper,
en meteen daarna niesde hij. Dat hoorde Apollo,
en hij liet roemrijke Hermes uit zijn handen op de grond
vallen.
Hij ging voor hem zitten, al wilde hij graag snel verder,
plaagde Hermes, en sprak hem het woord toe:
Wees maar gerust, luierkind, zoon van Zeus en Maia,
ik zal de sterke koppen van mijn runderen straks wel
vinden
met die voortekenen, en jij zal me graag de weg wijzen."
Zo sprak hij, en Kyllenische Hermes sprong snel op
en ging in haast. Hij drukte zijn handen tegen zijn beide
oren,
om zijn schouders ingepakt in zijn luierdoek, en sprak het
woord:
"Waar breng je me naartoe, van ver treffende, machtigste
van alle goden?
Is het wegens die koeien dat je mij zo boos lastig valt?
Verdorie, naar de hel met alle koeien! Want ik heb
jouw koeien niet gestolen, en heb niemand anders gezien,
wat het ook
voor koeien zijn, ik ken ze alleen van horen zeggen.
Breng de zaak voor het gerecht en laat Kronos' zoon Zeus
beslissen."
Toen zij alles in detail uitvoerig hadden
bevraagd,
solitaire Hermes en de schitterende zoon van Leto,
in hun onenigheid - de een sprak ware woorden en
had niet ten onrechte roemrijke Hermes in zijn greep om
de koeien,
maar hij, de Kylleniër, wilde met trucs en sluwe woorden
de god met de zilveren boog bedriegen,
maar toen hij vond, dat Apollo net zo vindingrijk was
als hij zelf schrander,
toen dan stapte hij snel door het zand,
voorop, en achter hem liep de zoon van Zeus en Leto.
Al gauw kwamen de prachtige kinderen van Zeus aan bij de
top
van de geurige Olympos, bij hun vader, de zoon van
Kronos,
want daar stond voor hen beiden de weegschaal van het
recht.
Een feestgelag was gaande op de besneeuwde Olympos, en
de onvernietigbare
onsterfelijken verzamelden zich na de Dageraad op haar
gouden troon.
Hermes en Apollo met de zilveren boog gingen staan
voor de knieën van Zeus, en hij, Zeus die in de hoogte
dondert,
vroeg zijn stralende zoon en sprak hem het woord toe:
"Phoibos, waar kom je die aangename buit vandaan
brengen,
dit pasgeboren kind met de bouw van een heraut?
Dit is een serieuze zaak, die hier naar de vergadering
van de goden is gekomen."
Hem dan sprak de van ver treffende heer Apollo toe:
"Vader, u gaat nu een interessant verhaal horen,
u die mij plaagt dat alleen ik hebzuchtig naar buit ben.
Ik vond dit kind, door en door een plunderaar,
in de bergen van Kyllene, nadat ik een lange reis had
gemaakt,
een plaaggeest, zoals ik er nog niet eerder een heb
gezien bij de goden
of de mensen, al degenen die stiekeme dieven zijn op de
aarde.
Hij stal mijn runderen uit de wei en ging er met hen
vandoor,
gisteravond, langs het strand van de luidklotsende zee,
en dreef ze recht naar Pylos. De sporen waren een dubbel
gedrocht,
iets verbijsterends, en het werk van een imposante
godheid.
Want bij de koeien liet het donkere stof dat hun sporen
bewaarde
zien dat die terug gingen naar de asfodillenweide,
en zelf ging de onmogelijke figuur niet van de weg af,
en hij ging ook niet
met zijn voeten of op zijn handen door het zanderig
terrein,
maar hij had een ander slimmigheidje en trok zulke
enorme sporen
in de weg, alsof er iemand liep op dunne eikenbomen.
Zo lang als hij nu joeg door zanderig terrein,
vielen alle sporen makkelijk te herkennen in het stof,
maar nadat hij het lange traject van zand had
overgestoken,
was het spoor van de koeien en hem zelf snel niet meer
te onderscheiden
in het steenharde terrein. Maar een sterfelijke man
merkte hem op,
terwijl hij de runderen met brede koppen recht naar
Pylos dreef.
En nadat hij hen zonder drukte had opgesloten
en hier en daar met de weg had gegoocheld,
lag hij in zijn wieg, zo onzichtbaar als de nacht,
in de duisternis van de nevelige grot, en zelfs een
scherp ziende adelaar zou hem niet hebben gezien, en met
zijn handen
wreef hij in zijn ogen om zijn bedrieglijke list
overtuigend te maken.
Zelf sprak hij meteen onbekommerd het woord:
ik heb ze niet gezien, heb niets
vernomen, heb van niemand anders iets gehoord,
ik kan niet zeggen waar ze zijn en kan
geen beloning voor info verdienen."
Na deze woorden ging Phoibos Apollo zitten.
Hermes vertelde een ander verhaal bij de onsterfelijken,
en presenteerde het aan Zeus, de bestuurder van alle
goden:
"Vader Zeus, ik zal u de waarheid vertellen,
want ik ben de waarheid trouw en weet niet hoe te
liegen.
...
|
