ΕΙΣ ΑΠΟΛΛΩΝΑ

Aan Apollo
Μνήσομαι ούδὲ λάθωμαι Ἀπόλλωνος ἑκάτοιο,
ὅν τε θεοὶ κατὰ δῶμα Διὸς τρομέουσιν ἰόντα,
καί ῥά τ' ἀναΐσσουσιν ἐπὶ σχεδὸν ἐρχομένοιο
πάντες ἀφ' ἑδράων, ὅτε φαίδιμα τόξα τιταίνει.
Λητὼ δ' οἴη μίμνε παραὶ Διὶ τερπικεραύνωι,
ἥ ῥα βιόν τ' ἐχάλασσε καὶ ἐκλήϊσε φαρέτρην,
καί οἱ ἀπ' ἰφθίμων ὤμων χείρεσσιν ἑλοῦσα
τόξον ἀνεκρέμασε πρὸς κίονα πατρὸς ἑοῖο
πασσάλου ἔκ χρυσέου, τὸν δ' ἐς θρόνον εἷσεν ἄγουσα.
τῶι δ' ἄρα νέκταρ ἔδωκε πατὴρ δέπαϊ χρυσείωι
δεικνύμενος φίλον υἱόν, ἔπειτα δὲ δαίμονες ἄλλοι
ἔνθα καθίζουσιν. χαίρει δέ τε πότνια Λητώ,
οὕνεκα τοξοφόρον καὶ καρτερὸν υἱὸν ἔτικτεν.

  χαῖρε μάκαιρ' ὦ Λητοῖ, ἐπεὶ τέκες ἀγλαὰ τέκνα,
Ἀπόλλωνά τ' ἄνακτα καὶ Ἄρτεμιν ἰοχέαιραν,
τὴν μὲν ἐν Ὀρτυγίηι, τὸν δὲ κραναῆι ἐνὶ Δήλωι,
κεκλιμένη πρὸς μακρὸν ὄρος καὶ Κύνθιον ὄχθον,
ἀγχοτάτω φοίνικος, ὑπ' Ἰνωποῖο ῥεέθροις.

  πῶς τάρ σ' ὑμνήσω, πάντως εὔυμνον ἐόντα;
πάντηι γάρ τοι, Φοῖβε, νομὸς βεβλήαται ὠιδῆς,
ἠμὲν ἀν' ἤπειρον πορτιτρόφον ἠδ' νήσους.
πᾶσαι δὲ σκοπιαί τοι ἅδον καὶ πρώονες ἄκροι
ὑψηλῶν ὀρέων ποταμοί θ' ἅλαδε προρέοντες
ἀκταί τ' εἰς ἅλα κεκλιμέναι λιμένες τε θαλάσσης.
ἦ ὥς σε πρῶτον Λητὼ τέκε χάρμα βροτοῖσιν,
κλινθεῖσα πρὸς Κύνθου ὄρος κραναῆι ἐνὶ νήσωι,
Δήλωι ἐν ἀμφιρύτηι, ἑκάτερθε δὲ κῦμα κελαινόν
ἐξήιει χέρσονδε λιγυπνοίοις ἀνέμοισιν;
ἔνθεν ἀπορνύμενος πᾶσι θνητοῖσιν ἀνάσσεις.

  ὅσσους Κρήτη τ' ἐντὸς ἔχει καὶ δῆμος Ἀθηνέων
νῆσός τ' Αἰγίνη ναυσικλειτή τ' Εὔβοια
Αἰγαί τ' Εἰρεσίαι τε καὶ ἀγχιάλη Πεπάρηθος
Θρηΐκιὀς τ' Ἀθόως καὶ Πηλίου ἄκρα κάρηνα
Θρηϊκίη τε Σάμος Ἴδης τ' ὄρεα σκιόεντα,
Ἴμβρος ἐϋκτιμένη καὶ Λῆμνος ἀμιχθαλόεσσα
Λέσβος τ' ἠγαθέη, Μάκαρος ἕδος Αἰολίωνος,
Σκῦρος καὶ Φώκαια καὶ Αὐτοκάνης ὄρος αἰπύ
καὶ Χίος, ἣ νήσων λιπαρωτάτη εἰν ἁλὶ κεῖται,
παιπαλόεις τε Μίμας καὶ Κωρύκου ἄκρα κάρηνα
καὶ Κλάρος αἰγλήεσσα καὶ Αἰσαγέης ὄρος αἰπύ
καὶ Σάμος ὑδρηλὴ Μυκάλης τ' αἰπεινὰ κάρηνα
Μίλητός τε Κόως τε, πόλις Μερόπων ἀνθρώπων,
καὶ Κνίδος αἰπεινὴ καὶ Κάρπαθος ἠνεμόεσσα
Νάξος τ' ἠδὲ Πάρος Ῥήναιά τε πετρήεσσα,
τόσσον ἔπ' ὠδίνουσα Ἑκηβόλον ἵκετο Λητώ,
εἴ τίς οἱ γαιέων υἱεῖ θέλοι οἰκία θέσθαι.
αἳ δὲ μάλ' ἐτρόμεον καὶ ἐδείδισαν, οὐδέ τις ἔτλη
Φοῖβον δέξασθαι καὶ πιοτέρη περ ἐοῦσα,
πρίν γ' ὅτε δή ῥ' ἐπὶ Δήλου ἐβήσετο πότνια Λητώ,
καί μιν ἀνειρομένη ἔπεα πτερόεντα προσηύδα:

  "Δῆλ', εἰ γάρ κ' ἐθέλοις ἕδος ἔμμεναι υἷος ἐμοῖο,
Φοίβου Ἀπόλλωνος, θέσθαι τ' ἔνι πίονα νηόν.
ἄλλος δ' οὔ τις σεῖό ποθ' ἅψεται, οὐδέ σε τίσει,
οὐδ' εὔβων σέ γ' ἔσεσθαι ὀΐομαι οὐδ' εὔμηλον,
οὐδὲ τρύγην οἴσεις, οὔτ' ἂρ φυτὰ μυρία φύσεις.
αἰ δέ κ' Ἀπόλλωνος ἑκαέργου νηὸν ἔχηισθα,
ἄνθρωποί τοι πάνtες ἀγινήσουσ' ἑκατόμβας
ἐνθάδ' ἀγειρόμενοι, κνίση δέ τοι ἄσπετος αἰεί
δημοῦ ἀναΐξει, βοσκήσεις θ' οἵ κέ σ' ἔχωσιν
χειρὸς ἄπ' ἀλλοτρίης, ἐπεὶ οὔ τοι πῖαρ ὑπ' οῦδας."

  ὣς φάτο, χαῖρε δὲ Δῆλος, ἀμειβομένη δὲ προσηύδα:
"Λητοῖ κυδίστη, θύγατερ μεγάλοιο Κοίοιο,
ἀσπασίη κεν ἐγώ γε γονὴν Ἑκάτοιο ἄνακτος
δεξαίμην. αἰνῶς γὰρ ἐτήτυμόν εἰμι δυσηχής
ἀνδράσιν, ὧδε δέ κεν περιτιμήεσσα γενοίμην.
ἀλλὰ τόδε τρομέω, Λητοῖ, ἔπος, οὐδέ σε κεύσω:
λίην γάρ τινά φασιν ἀτάσθαλον Ἀπόλλωνα
ἔσσεσθαι, μέγα δὲ πρυτανευσέμεν ἀθανάτοισιν
καὶ θνητοῖσι βροτοῖσιν ἐπὶ ζείδωρον ἄρουραν.
τώ ῥ' αἰνῶς δείδοικα κατὰ φρένα καὶ κατὰ θυμόν,
μὴ ὁπότ' ἂν τὸ πρῶτον ἴδηι φάος ἠελίοιο
νῆσον ἀτιμήσας, ἐπεὶ ἦ κραναήπεδός εἰμι,
ποσσὶ καταστρέψας ὤσηι ἁλὸς ἐν πελάγεσσιν.
ἔνθ' ἐμὲ μὲν μέγα κῦμα κατὰ κρατὸς ἅλις αἰεί
κλύσσει, ὃ δ' ἄλλην γαῖαν ἀφίξεται, ἧι κεν ἅδηι οἱ
τεύξασθαι νηόν τε καὶ ἄλσεα δενδρήεντα,
πουλύποδες δ' ἐν ἐμοὶ θαλάμας φῶκαί τε μέλαιναι
οἰκία ποιήσονται ἀκηδέα χήτεϊ λαῶν.
ἀλλ' εἴ μοι τλαίης γε, θεά, μέγαν ὅρκον ὀμόσσαι,
ἐνθάδε μιν πρῶτον τεύξειν περικαλλέα νηόν
ἔμμεναι ἀνθρώπων χρηστήριον, αὐτὰρ ἔπειτα
πάντας ἐπ' ἀνθρώπους, ἐπεὶ ἦ πολυώνυμος ἔσται."

  ὣς ἄρ' ἔφη, Λητὼ δὲ θεῶν μέγαν ὅρκον ὄμοσσεν:
"ἴστω νῦν τάδε Γαῖα καὶ Οὐρανὸς εὐρὺς ὕπερθεν
καὶ τὸ κατειβόμενον Στυγὸς ὕδωρ, ὅς τε μέγιστος
ὅρκος δεινότατός τε πέλει μακάρεσσι θεοῖσιν:
ἦ μὴν Φοίβου τῆιδε θυώδης ἔσσεται αἰεί
βωμὸς καὶ τέμενος, τίσει δέ σέ γ' ἔξοχα πάντων."

  αὐτὰρ ἐπεί ῥ' ὄμοσέν τε τελεύτησέν τε τὸν ὅρκον,
Δῆλος μὲν μάλα χαῖρε γόνωι Ἑκάτοιο ἄνακτος,
Λητὼ δ' ἐννῆμάρ τε καὶ ἐννέα νύκτας ἀέλπτοις
ὠδίνεσσι πέπαρτο. θεαὶ δ' ἔσαν ἔνδοθι πᾶσαι,
ὅσσαι ἄρισται ἔασι, Διώνη τε Ῥείη τε
Ἰχναίη τε Θέμις καὶ ἀγάστονος Ἀμφιτρίτη,
ἄλλαί τ' ἀθάναται, νόσφιν λευκωλένου Ἥρης,
ἧστο γὰρ ἐν μεγάροισι Διὸς νεφεληγερέταο.
μούνη δ' οὐκ ἐπέπυστο μογοστόκος Εἰλείθυια,
ἧστο γὰρ ἄκρωι Ὀλύμπωι ὑπὸ χρυσέοισι νέφεσσιν
Ἥρης φραδμοσύνηις λευκωλένου, ἥ μιν ἔρυκεν
ζηλοσύνηι, ὅ τ' ἄρ' υἱὸν ἀμύμονά τε κρατερόν τε
Λητὼ τέξεσθαι καλλιπλόκαμος τότ' ἔμελλεν.

  αἳ δ' Ἶριν προύπεμψαν ἐϋκτιμένης ἀπὸ νήσου
ἀξέμεν Εἰλείθυιαν, ὑποσχόμεναι μέγαν ὅρμον
χρυσείοισι λίνοισιν ἐερμένον, ἐννεάπηχυν.
νόσφιν δ' ἤνωγον καλέειν λευκωλένου Ἥρης,
μή μιν ἔπειτ' ἐπέεσσιν ἀποστρέψειεν ἰοῦσαν.
αὐτὰρ ἐπεὶ τό γ' ἄκουσε ποδήνεμος ὠκέα Ἶρις,
βῆ ῥα θέειν, ταχέως δὲ διήνυσε πᾶν τὸ μεσηγύ.
αὐτὰρ ἐπεί ῥ' ἵκανε θεῶν ἕδος αἰπὺν Ὄλυμπον,
αὐτίκ' ἄρ' Εἰλείθυιαν ἀπὸ μεγάροιο θύραζε
ἐκπροκαλεσσαμένη ἔπεα πτερόεντα προσηύδα
πάντα μάλ' ὡς ἐπέτελλον Ὀλύμπια δώματ' ἔχουσαι.
τῆι δ' ἄρα θυμὸν ἔπειθεν ἐνὶ στήθεσσι φίλοισιν,
βὰν δὲ ποσὶ τρήρωσι πελειάσιν ἴθμαθ' ὁμοῖαι.

  εὖτ' ἐπὶ Δήλου ἔβαινε μογοστόκος Εἰλείθυια,
τὴν τότε δὴ τόκος εἷλε, μενοίνησεν δὲ τεκέσθαι.
ἀμφὶ δὲ φοίνικι βάλε πήχεε, γοῦνα δ' ἔρεισεν
λειμῶνι μαλακῶι, μείδησε δὲ γαῖ' ὑπένερθεν.
ἐκ δ' ἔθορε πρὸ φόωσδε, θεαὶ δ' ὀλόλυξαν ἅπασαι.
ἔνθα σέ, ἤϊε Φοῖβε, θεαὶ λόον ὕδατι καλῶι
ἁγνῶς καὶ καθαρῶς, σπάρξαν δ' ἐν φάρεϊ λευκῶι
λεπτῶι νηγατέωι, περὶ δὲ χρύσεον στρόφον ἧκαν.
οὐδ' ἄρ' Ἀπόλλωνα χρυσάορα θήσατο μήτηρ,
ἀλλὰ Θέμις νέκταρ τε καὶ ἀμβροσίην ἐρατεινήν
ἀθανάτηισιν χερσὶν ἐπήρξατο, χαῖρε δὲ Λητώ,
οὕνεκα τοξοφόρον καὶ καρτερὸν υἱὸν ἔτικτεν.

  αὐτὰρ ἐπεὶ δή, Φοῖβε, κατέβρως ἄμβροτον εῖδαρ,
οὔ σέ γ' ἔπειτ' ἶσχον χρύσεοι στρόφοι ἀσπαίροντα
οὐδ' ἔτι δέσματ' ἔρυκε, λύοντο δὲ πείρατα πάντα.
αὐτίκα δ' άθανάτηισι μετηύδα Φοῖβος Ἀπόλλων:
"εἴη μοι κίθαρίς τε φίλη καὶ καμπύλα τόξα,
χρήσω τ' ἀνθρώποισι Διὸς νημερτέα βουλήν."

  ὣς εἰπὼν ἐβίβασκεν ἐπὶ χθονὸς εὐρυοδείης
Φοῖβος ἀκερσεκόμης ἑκατηβόλος, αἳ δ' ἄρα πᾶσαι
θάμβεον ἀθάναται. χρυσῶι δ' ἄρα Δῆλος ἅπασα
βεβρίθει, καθορῶσα Διὸς Λητοῦς τε γενέθλην,
γηθοσύνηι ὅτι μιν θεὸς εἵλετο οἰκία θέσθαι
νήσων ἠπείρου τε, φίλησε δὲ κηρόθι μάλλον.
ἤνθησ', ὡς ὅτε τε ῥίον οὔρεος ἄνθεσιν ὕλης.

  αὐτὸς δ', ἀργυρότοξε ἄναξ ἑκατηβόλ' Ἄπολλον,
ἄλλοτε μέν τ' ἐπὶ Κύνθου ἐβήσαο παιπαλόεντος,
ἄλλοτε δ' αὖ νήσους τε καὶ ἀνέρας ἠλάσκαζες.
πολλοί τοι νηοί τε καὶ ἄλσεα δενδρήεντα,
πᾶσαι δὲ σκοπιαί τε φίλαι καὶ πρώονες ἄκροι
ὑψηλῶν ὀρέων ποταμοί θ' ἅλαδε προρέοντες.
ἀλλὰ σὺ Δήλωι, Φοῖβε, μάλιστ' ἐπιτέρπεαι ἦτορ,
ἔνθά τοι ἑλκεχίτωνες Ἰάονες ἠγερέθονται
αὐτοῖς σὺν παίδεσσι γυναιξί τε σὴν ἐς ἄγυιαν,
οἳ δέ σε πυγμαχίηι τε καὶ ὀρχηστυῖ καὶ ἀοιδῆι
μνησάμενοι τέρπουσιν, ὅταν καθέσωσιν ἀγῶνα.
φαίη κ' ἀθανάτους καὶ ἀγήρως ἔμμεναι ἀνήρ,
ὃς τότ' ἐπαντιάσει', ὅτ' Ἰάονες ἁθρόοι εἶεν,
πάντων γάρ κεν ἴδοιτο χάριν, τέρψαιτο δὲ θυμόν
ἄνδράς τ' εἰσορόων καλλιζώνους τε γυναῖκας
νῆάς τ' ὠκείας ἠδ' αὐτῶν κτήματα πολλά.
πρὸς δὲ τόδε μέγα θαῦμα, ὅου κλέος οὔ ποτ' ὀλεῖται,
κοῦραι Δηλιάδες Ἑκατηβελέταο θεράπναι,
αἵ τ' ἐπεὶ ἂρ' πρῶτον μὲν Ἀπόλλων' ὑμνήσωσιν,
αὖτις δ' αὖ Λητώ τε καὶ Ἄρτεμιν ἰοχέαιραν,
μνησάμεναι ἀνδρῶν τε παλαιῶν ἠδὲ γυναικῶν
ὕμνον ἀείδουσιν, θέλγουσι δὲ φῦλ' ἀνθρώπων.
πάντων δ' ἀνθρώπων φωνὰς καὶ βαμβαλιαστύν
μιμεῖσθ' ἴσασιν, φαίη δέ κεν αὐτὸς ἕκαστος
φθέγγεσθ', οὕτω σφιν καλὴ συνάρηρεν ἀοιδή.

  ἀλλ' ἄγεθ' ἱλήκοι μὲν Ἀπόλλων Ἀρτέμιδι ξύν,
χαίρετε δ' ὑμεῖς πᾶσαι. ἐμεῖο δὲ καὶ μετόπισθε
μνήσασθ', ὁππότε κέν τις ἐπιχθονίων ἀνθρώπων
ἐνθάδ' ἀνείρηται ξεῖνος ταλαπείριος ἐλθών:
"ὦ κούραι,τίς δ' ὔμμιν ἀνὴρ ἥδιστος ἀοιδῶν
ἐνθάδε πωλεῖται, καὶ τέωι τέρπεσθε μάλιστα;"
ὑμεῖς δ' εὖ μάλα πᾶσαι ὑποκρίνασθαι ἀφήμως:
"τυφλὸς ἀνήρ, οἰκεῖ δὲ Χίωι ἔνι παιπαλοέσσηι.
τοῦ πᾶσαι μετόπισθεν ἀριστεύουσιν ἀοιδαί."
ἡμεῖς δ' ὑμέτερον κλέος οἴσομεν, ὅσσον ἐπ' αἶαν
ἀνθρώπων στρεφόμεσθα πόλεις εὖ ναιεταώσας,
οἳ δ' ἐπὶ δὴ πείσονται, ἐπεὶ καὶ ἐτήτυμόν ἐστιν.
αὐτὰρ ἐγὼν οὐ λήξω ἑκηβόλον Ἀπόλλωνα
ὑμνέων ἀργυρότοξον, ὃν ἠΰκομος τέκε Λητὠ.

  ὦ ἄνα, καὶ Λυκίην καὶ Μηιονίην ἐρατεινήν
καὶ Μίλητον ἔχεις ἔναλον πόλιν ἱμερόεσσαν,
αὐτὸς δ' αὖ Δήλοιο περικλύστου μέγ' ἀνάσσεις.
εἶσι δὲ φορμίζων Λητοῦς ὲρικυδέος υἱός
φόρμιγγι γλαφυρῆι πρὸς Πυθὼ πετρήεσσαν,
ἄμβροτα εἵματ' ἔχων τεθυωμένα, τοῖο δὲ φόρμιγξ
χρυσέου ὑπὸ πλήκτρου καναχὴν ἔχει ἱμερόεσσαν.
ἔνθεν δὲ πρὸς Ὄλυμπον ἀπὸ χθονὸς ὥς τε νόημα
εἶσι Διὸς πρὸς δῶμα θεῶν μεθ' ὁμήγυριν ἄλλων,
αὐτίκα δ' ἀθανάτοισι μέλει κίθαρις καὶ ἀοιδή.
Μοῦσαι μέν θ' ἅμα πᾶσαι ἀμειβόμεναι ὀπὶ καλῆι
ὑμνέουσίν ῥα θεῶν δῶρ' ἄμβροτα ἠδ' ἀνθρώπων
τλημοσύνας, ὅσ' ἔχοντες ὑπ' ἀθανάτοισι θεοῖσιν
ζώουσ' ἀφραδέες καὶ ἀμήχανοι, οὐδὲ δύνανται
εὑρέμεναι θανάτοιό τ' ἄκος καὶ γήραος ἄλκαρ.
αὐτὰρ ἐϋπλόκαμοι Χάριτες καὶ ἐΰφρονες Ὧραι
Ἁρμονίη θ' Ἥβη τε Διὸς θυγάτηρ τ' Ἀφροδίτη
ὀρχέοντ' ἀλλήλων ἐπὶ καρπῶι χεῖρας ἔχουσαι.
τῆισι μὲν οὔτ' αἰσχρὴ μεταμέλπεται οὔτ' ἐλάχεια,
ἀλλὰ μάλα μεγάλη τε ἰδεῖν καὶ εἶδος ἀγητή
Ἄρτεμις ἰοχέαιρα ὁμότροφος Ἀπόλλωνι.
ἐν δ' αὖ τῆισιν Ἄρης καὶ ἐΰσκοπος Ἀργειφόντης
παίζουσ', αὐτὰρ ὃ Φοῖβος Ἀπόλλων ἐγκιθαρίζει
καλὰ καὶ ὕψι βιβάς, αἴγλη δέ μιν ἀμφιφαείνει
μαρμαρυγαί τε ποδῶν καὶ ἐϋκλώστοιο χιτῶνος.
οἳ δ' ἐπιτέρπονται θυμὸν μέγαν εἰσορόωντες
Λητώ τε χρυσοπλόκαμος καὶ μητίετα Ζεύς
υἷα φίλον παίζοντα μετ' ἀθανάτοισι θεοῖσιν.

  πῶς τάρ σ' ὑμνήσω, πάντως εὔυμνον ἐόντα;
ἠέ σ' ἐνὶ μνηστῆισιν ἀείδω καὶ φιλότητι,
ὅππως μνωόμενος ἔκιες Ἀζαντίδα κούρην
Ἴσχυ' ἅμ' ἀντιθέωι Ἐλατιονίδηι εὐίππωι;
ἢ ἅμα Φόρβαντι Τριόπεω γένος, ἢ ἅμ' Ἐρευθεῖ,
ἢ ἅμα Λευκίππωι καὶ Λευκίπποιο δάμαρτι
πεζός, ὃ δ' ἵπποισιν; οὐ μὴν Τρίοπός γ' ἐνέλειπεν.
ἦ' ὡς τὸ πρῶτον χρηστήριον ἀνθρώποισιν
ζητεύων κατὰ γαῖαν ἔβης, ἑκατηβόλ' Ἄπολλον;

  Πιερίην μὲν πρῶτον ἀπ' Οὐλύμποιο κατῆλθες,
Λέκτον τ' ἠμαθόεντα παρέστιχες ἠδ' Αἰνιῆνας
καὶ διὰ Περραιβούς, τάχα δ' εἰς Ἰωλκὸν ἵκανες,
Κηναίου τ' ἐπέβης ναυσικλειτῆς Εὐβοίης,
στῆς δ'ἐπὶ Ληλάντωι πεδίωι, τό τοι οὐχ ἅδε θυμῶι
τεύξασθαι νηόν τε καὶ ἄλσεα δενδρήεντα.
ἔνθεν δ' Εὔριπον διαβάς, ἑκατηβόλ' Ἄπολλον,
βῆς ἀν' ὄρος ζάθεον Χλωρόν. τάχα δ' ἷξες ἀπ' αὐτοῦ
ἐς Μυκαλησσὸν ἰὼν καὶ Τευμησσὸν λεχεποίην.
Θήβης δ' εἰσαφίκανες ἕδος καταειμένον ὕληι.
οὐ γάρ πώ τις ἔναιε βροτῶν ἱερῆι ἐνὶ Θήβηι,
οὐδ' ἄρα πω τότε γ' ἦσαν ἀταρπιτοὶ οὐδὲ κέλευθοι
Θήβης ἂμ πεδίον πυρηφόρον, ἀλλ' ἔχεν ὕλη.

  ἔνθεν δὲ προτέρω ἔκιες, ἑκατηβόλ' Ἄπολλον,
Ὀγχηστὸν δ' ἷξες, Ποσιδήϊον ἀγλαὸν ἄλσος.
ἔνθα νεοδμὴς πῶλος ἀναπνέει ἀχθόμενός περ
ἕλκων ἅρματα καλά, χαμαὶ δ' ἐλατὴρ ἀγαθός περ
ἐκ δίφροιο θορὼν ὁδὸν ἔρχεται, οἳ δὲ τέως μέν
κείν' ὄχεα κροτέουσιν ἀνακτορίην ἀφιέντες.
εἰ δέ κεν ἅρματ' ἀγῆσιν ἐν ἄλσεϊ δενδρήεντι,
ἵππους μὲν κομέουσι, τὰ δὲ κλίναντες ἐῶσιν.
ὣς γὰρ τὰ πρώτισθ' ὁσίη γένεθ', οἳ δὲ ἄνακτι
εὔχονται, δίφρον δὲ θεοῦ τότε μοῖρα φυλάσσει.

  ἔνθεν δὲ προτέρω ἔκιες, ἑκατηβόλ' Ἄπολλον,
Κηφισὸν δ' ἄρ' ἔπειτα κιχήσαο καλλιρέεθρον,
ὅς τε Λιλαίηθεν προχέει καλλίρροον ὕδωρ.
τὸν διαβάς, Ἑκάεργε, καὶ Ὠκαλέην πολύπυρον
ἔνθεν ἄρ' εἰς Ἁλίαρτον ἀφίκεο ποιήεντα.
βῆς δ' ἐπὶ Τελφούσης, τόθι τοι ἅδε χῶρος ἀπήμων
τεύξασθαι νηόν τε καὶ ἄλσεα δενδρήεντα.
στῆς δὲ μάλ' ἄγχ' αὐτῆς καί μιν πρὸς μῦθον ἔειπες:

  "Τελφοῦσ', ἐνθάδε δὴ φρονέω περικαλλέα νηόν
ἀνθρώπων τεῦξαι χρηστήριον, οἵ τέ μοι αἰεί
πολλοὶ ἀγινήσουσι τεληέσσας ἑκατόμβας,
ἠμὲν ὅσοι Πελοπόννησον πίειραν ἔχουσιν
ἠδ' ὅσοι Εὐρώπην τε καὶ ἀμφιρύτας κατὰ νήσους,
χρησόμενοι. τοῖσιν δέ κ' ἐγὼ νημερτέα βουλήν
πᾶσι θεμιστεύοιμι χρέων ἐνὶ πίονι νηῶι."

   ὣς εἰπὼν διέθηκε θεμείλια Φοῖβος Ἀπόλλων
εὐρέα καὶ μάλα μακρὰ διηνεκές. ἣ δ' ἐσιδοῦσα
Τελφοῦσα κραδίην ἐχολώσατο εἶπέ τε μῦθον:

  "Φοῖβε ἄναξ ἑκάεργε, ἔπος τί τοι ἐν φρεσὶ θήσω,
ἐνθάδ' ἐπεὶ φρονέεις τεῦξαι περικαλλέα νηόν
ἔμμεναι ἀνθρώποις χρηστήριον, οἳ δέ τοι αἰεί
ἐνθάδ' ἀγινήσουσι τεληέσσας ἑκατόμβας.
ἀλλ' ἔκ τοι ἐρέω, σὺ δ' ἐνὶ φρεσὶ βάλλεο σῆισιν,
πημανέει σ' αἰεὶ κτύπος ἵππων ὠκειάων
ἀρδόμενοί τ' οὐρῆες ἐμῶν ἱερῶν ἀπὸ πηγέων,
ἔνθά τις ἀνθρώπων βουλήσεται εἰσοράασθαι
ἅρματά τ' εὐποίητα καὶ ὠκυπόδων κτύπον ἵππων
ἢ νηὀν τε μέγαν καὶ κτήματα πόλλ' ἐνεόντα.
ἀλλ' εἰ δή τι πίθοιο (σὺ δὲ κρέσσων καὶ ἀρείων
ἐσσὶ ἄναξ ἐμέθεν, σέο δὲ σθένος ἐστὶ μέγιστον),
ἐν Κρίσηι ποίησαι, ὑπὸ πτυχὶ Παρνησσοῖο.
ἔνθ' οὔθ' ἅρματα καλὰ δονήσεται, οὔτέ τοι ἵππων
ὠκυπόδων κτύπος ἔσται  ἐΰδμητον περὶ βωμόν.
ἀλλὰ καὶ ὧς προσάγοιεν Ἰηπαιήονι δῶρα
ἀνθρώπων κλυτὰ φῦλα, σὺ δὲ φρένας ἀμφὶ γεγηθώς
δέξαι' ἱερὰ καλὰ περικτιόνων ἀνθρώπων."

  ὣς εἰποῦσ' Ἑκάτου πέπιθε φρένας, ὄφρα οἱ αὐτῆι
Τελφούσηι κλέος εἴη ἐπὶ χθονί, μηδ' Ἑκάτοιο.
ἔνθεν δὲ προτέρω ἔκιες, ἑκατηβόλ' Ἄπολλον,
ἷξες δ' ἐς Φλεγύων ἀνδρῶν πόλιν ὑβριστάων,
οἳ Διὸς οὐκ ἀλέγοντες ἐπὶ χθονὶ ναιετάασκον
ἐν καλῆι βήσσηι Κηφισίδος ἐγγύθι λίμνης.
ἔνθεν καρπαλίμως προσέβης πρὸς δειράδα θυίων,
ἵκεο δ' ἐς Κρίσην ὑπὸ Παρνησσὸν νιφόεντα,
κνημὸν πρὸς Ζέφυρον τεραμμένον, αὐτὰρ ὕπερθεν
πἐτρη ἐπικρέμαται,, κοίλη δ' ὑποδέδρομε βῆσσα
τρηχεῖ'. ἔνθα ἄναξ τεκμήρατο Φοῖβος Ἀπόλλων
νηὸν ποιήσασθαι ἐπήρατον, εῖπέ τε μῦθον:

  "ἐνθάδε δὴ φρονέω τεῦξαι περικαλλέα νηόν
ἔμμεναι άνθρώποις χρηστήριον, οἵ τέ μοι αἰεί
ἐνθάδ΄ ἀγινήσουσι τεληέσσας ἑκατόμβας,
ἠμὲν ὅσοι Πελοπόννησον πίειραν ἔχουσιν,
ἠδ' ὅσοι Εὐρώπην τε καὶ ἀμφιρύτας κατὰ νήσους,
χρησόμενοι. τοῖσιν δ' ἄρ' ἐγὼ νημερτέα βουλήν
πᾶσι θεμιστεύοιμι χρέων ἐνὶ πίονι νηῶι."

ὣς εἰπὼν διέθηκε θεμείλια Φοῖβος Ἀπόλλων
εὐρέα καὶ μάλα μακρὰ διηνεκές, αὐτὰρ ἐπ' αὐτοῖς
λάϊνον οὐδὸν ἔθηκε Τροφώνιος ἠδ' Ἀγαμήδης,
υἱέες Ἐργίνου, φίλοι ἀθανάτοισι θεοῖσιν.
ἀμφὶ δὲ νηὸν ἔνασσαν ἀθέσφατα φῦλ' ἀνθρώπων
κτιστοῖσιν λάεσσιν, ἀοίδιμον ἔμμεναι αἰεί.

  ἀγχοῦ δὲ κρήνη καλλίρροος, ἔνθα δράκαιναν
κτεῖνεν ἄναξ Διὸς υἱὸς ἀπὸ κρατεροῖο βιοῖο
ζατρεφέα μεγάλην, τέρας ἄγριον, ἣ κακὰ πολλά
ἀνθρώπους ἔρδεσκεν ἐπὶ χθονί, πολλὰ μὲν αὐτούς,
πολλὰ δὲ μῆλα ταναύποδ', ἐπεὶ πέλε πῆμα δαφοινόν.

  καί ποτε δεξαμένη χρυσοθρόνου ἔτρεφεν Ἥρης
δεινόν τ' ἀργαλέον τε Τυφάονα πῆμα βροτοῖσιν,
ὅν ποτ' ἄρ' Ἥρη ἔτικτε χολωσαμένη Διὶ πατρί,
εὖτ' ἄρα δὴ Κρονίδης ἐρικυδέα γείνατ' Ἀθήνην
ἐκ κορυφῆς. ἣ δ' αἶψα χολώσατο πότνια Ἥρη,
ἠδὲ καὶ ἀγρομένοισι μετ' ἀθανάτοισιν ἔειπεν:

  "κέκλυτέ μεο, πάντές τε θεοὶ πᾶσαί τε θέαιναι,
ὡς ἔμ' ἀτιμάζειν ἄρχει νεφεληγερέτα Ζεύς
πρῶτος, ἐπεί μ' ἄλοχον ποιήσατο κέδν' εἰδυῖαν,
καὶ νῦν νόσφιν ἐμεῖο τέκε γλαυκῶπιν Ἀθηνην,
ἣ πᾶσιν μακάρεσσι μεταπρέπει ἀθανάτοισιν,
αὐτὰρ ὅ γ' ἠπεδανὸς γέγονεν μετὰ πᾶσι θεοῖσιν
παῖς ἐμὸς Ἥφαιστος ῥικνὸς πόδας, ὃν τέκον αὐτή.
<τὸν μὲν .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     >
ῥῖψ' ἀνὰ χερσὶν ἑλουσα καὶ ἔμβαλον εὐρέϊ πόντωι,
ἀλλά ἑ Νηρῆος θυγάτηρ Θέτις ἀργυρόπεζα
δέξατο καὶ μετὰ ἧισι κασιγνήτηισι κόμισσεν,
ὡς ὄφελ' ἄλλο θεοῖσι χαρίσσασθαι μακάρεσσιν.
σχέτλιε, ποικιλομῆτα, τί νῦν μητίσεαι ἄλλο;
πῶς ἔτλης οἶος τεκέειν γλαυκῶπιν Ἀθήνην;
οὐκ ἃν ἐγὼ τεκόμην; καὶ σὴ κεκλημένη ἔμπης
ἦν ἄρ' ἐν ἀθανάτοισιν οἳ οὐρανὸν εὐρὺν ἔχουσιν.
φράζεο νῦν, μή τοί τι κακὸν μητίσομ' ὄπίσσω.
καὶ νῦν μέν τοι ἐγὼ τεχνήσομαι ὥς κε γένηται
παῖς ἐμός, ὅς κε θεοῖσι μεταπρέποι ἀθανάτοισιν,
οὔτε σὸν αἰσχύνασ' ἱερὸν λέχος οὔτ' ἐμὸν αὐτῆς.
οὐδέ τοι εἰς εὐνὴν πωλήσομαι, ἀλλ' ἀπὸ σεῖο
τηλόθ' ἐοῦσα θεοῖσι μετέσσομαι ἀθανάτοισιν."

  ὣς εἰποῦσ' ἀπονόσφι θεῶν κίε χωομένη κῆρ.
αὐτίκ' ἔπειτ' ἠρᾶτο βοῶπις πότνια Ἥρη,
χειρὶ καταπρηνεῖ δ' ἔλασε χθόνα καὶ φάτο μῦθον:
"κέκλυτε νῦν μοι, Γαῖα καὶ Οὐρανὸς εὐρὺς ὕπερθεν
Τιτῆνές τε θεοί, τοὶ ὑπὸ χθονὶ ναιετάουσιν
Τάρταρον ἀμφὶ μέγαν, τῶν ἓξ ἄνδρές τε θεοί τε,
αὐτοὶ νῦν μεο πάντες ἀκούσατε, καὶ δότε παῖδα
νόσφι Διός, μηδέν τι βίην ἐπιδευέα κείνου,
ἀλλ' ὅ γε φέρτερος εἴη, ὅσον Κρόνου εὐρύοπα Ζεύς."

ὣς ἄρα φωνήσασ' ἵμασε χθόνα χειρὶ παχείηι,
κινήθη δ' ἄρα γαῖα φερέσβιος, ἣ δὲ ἰδοῦσα
τέρπετο ὃν κατὰ θυμόν, ὀΐετο γὰρ τελέεσθαι.
ἐκ τούτου δἤπειτα τελεσφόρον εἰς ἐνιαυτόν
οὔτέ ποτ' εἰς εὐνὴν Διὸς ἤλυθε μητιόεντος
οὔτέ ποτ' ἐς θῶκον πολυδαίδαλον, ὡς τὸ πάρος περ
αὐτῶι ἐφεζομένη πυκινὰς φραζέσκετο βουλάς,
ἀλλ' ἥ γ' ἐν νηοῖσι πολυλλίστοισι μένουσα
τέρπετο οἷς ἱεροῖσι βοῶπις πότνια Ἥρη.
ἀλλ' ὅτε δὴ μῆνές τε καὶ ἡμέραι ἐξετελέοντο
ἃψ περιτελλομένου ἔτεος καὶ ἐπήλυθον ὧραι,
ἣ δ' ἔτεκ' οὔτε θεοῖς ἐναλίγκιον οὔτε βροτοῖσιν,
δεινόν τ' ἀργαλέον τε Τυφάονα, πῆμα θεοῖσιν.
αὐτίκα τόν γε λαβοῦσα βοῶπις πότνια Ἥρη
δῶκεν ἔπειτα φέρουσα κακῶι κακόν, ἣ δ' ὑπέδεκτο.

  ἣ κακὰ πόλλ' ἔρδεσκε κατὰ κλυτὰ φῦλ' ἀνθρώπων,
ὃς τῆι γ' ἀντιάσειε, φέρεσκέ μιν αἴσιμον ἦμαρ,
πρίν γέ οἱ ἰὸν ἐφῆκεν ἄναξ ἑκάεργος Ἀπόλλων
καρτερόν. ἣ δ' ὀδύνηισιν ἐρεχθομένη χαλεπῆισιν
κεῖτο μέγ' ἀσθμαίνουσα, κυλινδομένη κατὰ χῶρον.
θεσπεσίη δ' ἐνοπὴ γένετ' ἄσπετος, ἣ δὲ καθ' ὕλην
πυκνὰ μάλ' ἔνθα καὶ ἔνθα ἑλίσσετο, λεῖπε δὲ θυμόν,
φοινὸν ἀποπνείουσ᾿. ὃ δ' ἐπηύξατο Φοῖβος Ἀπόλλων:

  "ἐνταυθοῖ νῦν πύθευ ἐπὶ χθονὶ βωτιανείρηι.
οὐδὲ σύ γ' ἐν ζωοῖσι κακὸν δήλημα βροτοῖσιν
ἔσσεαι, οἳ γαίης πολυφόρβου καρπὸν ἔδοντες
ἐνθαδ' ἀγινήσουσι τελήεσσας ἑκατόμβας,
οὐδέ τί τοι θάνατόν γε δυσηλεγέ' οὔτε Τυφωεύς
ἀρκέσει οὐδὲ Χίμαιρα δυσώνυμος, ἀλλὰ σέ γ' αὐτοῦ
πύσει γαῖα μέλαινα καὶ ἠλέκτωρ Ὑπερίων."

  ὣς φάτ' ἐπευχόμενος, τὴν δὲ σκότος ὄσσε κάλυψεν.
τὴν δ' αὐτοῦ κατέπυσ' ἱερὸν μένος Ἠελίοιο,
ἐξ οὗ νῦν Πυθὼ κικλήσκεται, οἳ δὲ ἄνακτα
Πύθειον καλέουσιν ἐπώνυμον, οὕνεκα κεῖθι
αὐτοῦ πῦσε πέλωρ μένος ὀξέος Ἠελίοιο.

  καὶ τότ' ἄρ' ἔγνω ἧισιν ἐνὶ φρεσὶ Φοῖβος Ἀπόλλων
οὕνεκά μιν κρήνη καλλίρροος ἐξαπάφησεν.
βῆ δ' ἐπὶ Τελφούσηι κεχολωμένος, αἶψα δ' ἵκανεν,
στῆ δὲ μάλ' ἄγχ' αὐτῆς καί μιν πρὸς μῦθον ἔειπεν:
"Τελφοῦσ', οὐκ ἄρ' ἔμελλες ἐμὸν νόον ἐξαπαφοῦσα
χῶρον ἔχουσ' ἐρατὸν προρέειν καλλίρροον ὕδωρ.
ἐνθάδε δὴ καὶ ἐμὸν κλέος ἔσσεται, οὐδὲ σὸν οἴης."
ἦ, καὶ ἐπὶ ῥίον ὦσεν ἄναξ ἑκάεργος Ἀπόλλων
πέτρηισι προχυτῆισιν, ἀπέκρυψεν δὲ ῥέεθρα,
καὶ βωμὸν ποιήσατ' ἐν ἄλσεϊ δενδρήεντι
ἄγχι μάλα κρήνης καλλιρρόου. ἔνθα δ' ἄνακτι
πάντες ἐπίκλησιν Τελφουσίωι εὐχετόωνται,
οὕνεκα Τελφούσης ἱερῆς ἤισχυνε ῥέεθρα.

  καὶ τότε δὴ κατὰ θυμὸν ἐφράζετο Φοῖβος Ἀπόλλων,
οὕς τινας ἀνθρώπους ὀργήονας εἰσαγάγοιτο,
οἳ θεραπεύσονται Πυθοῖ ἔνι πετρηέσσηι.
ταῦτ' ἄρα ὁρμαίνων ἐνόησ' ἐνὶ οἴνοπι πόντωι
νῆα θοήν, ἐν δ' ἄνδρες ἔσαν πολέες τε καὶ ἐσθλοί,
Κρῆτες ἀπὸ Κνωσοῦ Μινωΐου, οἵ ῥά τ' ἄνακτι
ἱερά τε ῥέζουσι καὶ ἀγγέλλουσι θέμιστας
Φοίβου Ἀπόλλωνος χρυσαόρου, ὅττί κεν εἴπηι
χρείων ἐκ δάφνης γυάλων ὕπο Παρνησσοῖο.
οἳ μὲν ἐπὶ πρῆξιν καὶ χρήματα νηῒ μελαίνηι
ἐς Πύλον ἠμαθόεντα Πυλοιγενέας τ' ἀνθρώπους
ἔπλεον. αὐτὰρ ὃ τοῖσι συνήνετο Φοῖβος Ἀπόλλων,
ἐν πόντωι δ' ἐπόρουσε δέμας δελφῖνι ἐοικώς
νηῒ θοῆι, καὶ κεῖτο πέλωρ μέγα τε δεινόν τε.
τῶν δ' ὅς τις κατὰ θυμὸν ἐπιφράσσαιτο νοῆσαι,
πάντοσ' ἀνασσείσασκε, τίνασσε δὲ νήϊα δοῦρα.
οἳ δ' ἀκέων ἐνὶ νηῒ καθείατο δειμαίνοντες,
οὐδ' οἵ γ' ὅπλ' ἔλυον κοίλην ἀνα νῆα μέλαιναν,
οὐδ' ἔλυον λαῖφος νηὸς κυανοπρώιροιο,
ἀλλ' ὡς τὰ πρώτιστα κατεστήσαντο βοεῦσιν,
ὣς ἔπλεον. κραιπνὸς δὲ Νότος κατόπισθεν ἔπειγεν
νῆα θοήν. πρῶτον δὲ παρημείβοντο Μάλειαν,
πὰρ δὲ Λακωνίδα γαῖαν ἁλιστέφανον πτολίεθρον
ἷξον καὶ χῶρον τερψιμβρὀτου Ἠελίοιο
Ταίναρον, ἔνθά τε μῆλα βαθύτριχα βόσκεται αἰεί
Ἠελίοιο ἄνακτος, ἔχει δ' ἐπιτερπέα χῶρον.

  οἳ μὲν ἄρ' ἔνθ' ἔθελον νῆα σχεῖν ἠδ' ἀποβάντες
φράσσασθαι μέγα θαῦμα καὶ ὀφθαλμοῖσιν ἰδέσθαι,
εἰ μενέει νηὸς γλαφυρῆς δαπέδοισι πέλωρον,
ἠ' εἰς οἶδμ' ἅλιον πολυΐχθυον ἀμφὶς ὀρούσει.
ἀλλ' οὐ πηδαλίοισιν ἐπείθετο νηῦς εὐεργής,
ἀλλὰ πάρεκ Πελοπὀννησον πίειραν ἔχουσα
ἤϊ' ὁδόν, πνοιῆι δὲ ἄναξ ἑκάεργος Ἀπόλλων
ῥηϊδίως ἴθυν᾿. ἣ δὲ πρήσσουσα κέλευθον
Ἀρήνην ἵκανε καὶ Ἀργυφέην ἐρατεινήν
καὶ Θρύον, Ἀλφειοῖο πόρον, καὶ ἐΰκτιτον Αἰπύ
καὶ Πύλον ἠμαθόεντα Πυλοιγενέας τ' ἀνθρώπους,
βῆ δὲ παρὰ Κρουνοὺς καὶ Χαλκίδα καὶ παρὰ Δύμην
ἠδὲ παρ' Ἥλιδα δῖαν, ὅθι κρατέουσιν Ἐπειοί.

  εῦτε Φεὰς ἐπέβαλλεν ἀγαλλομένη Διὸς οὔρωι,
καί σφιν ὕπεκ νεφέων Ἰθάκης τ' ὄρος αἰπὺ πέφαντο
Δουλίχιόν τε Σάμη τε καὶ ὑλήεσσα Ζάκυνθος.
ἀλλ' ὅτε δὴ Πελοπόννησον παρενίσατο πᾶσαν,
καὶ δὴ ἐπὶ Κρίσης κατεφαίνετο κόλπος ἀπείρων,
ὅς τε διὲκ Πελοπόννησον πίειραν ἐέργει,
ἦλθ' ἄνεμος Ζέφυρος μέγας αἴθριος ἐκ Διὸς αἴσης
λάβρος ἐπαιγίζων ἐξ αἰθέρος, ὄφρα τάχιστα
νηῦς ἀνύσειε θέουσα θαλάσσης ἁλμυρὸν ὕδωρ.
ἄψορρον δἤπειτα πρὸς ἠῶ τ' ἠέλιόν τε
ἔπλεον, ἡγεμόνευε δ' ἄναξ Διὸς υἱὸς Ἀπόλλων.
ἷξον δ' ἐς Κρίσην εὐδείελον ἀμπελόεσσαν
ἐς λιμέν', ἣ δ' ἀμάθοισιν ἐχρίμψατο ποντοπόρος νηῦς.

  ἔνθ' ἐκ νηὸς ὄρουσεν ἄναξ ἑκάεργος Ἀπόλλων
ἀστέρι εἰδόμενος μέσωι ἤματι, τοῦ δ' ἀπὸ πολλαί
σπινθαρίδες πωτῶντο, σέλας δ' εἰς οὐρανὸν ἷκεν.
ἐς δ' ἄδυτον κατέδυσε διὰ τριπόδων ἐριτίμων.
ἔνθ' ἄρ' ὅ γε φλόγα δαῖε πιφαυσκόμενος τὰ ἃ κῆλα,
πᾶσαν δὲ Κρίσην κάτεχεν σέλας, αἳ δ' ὀλόλυξαν
Κρισαίων ἄλοχοι καλλίζωνοί τε θύγατρες
Φοίβου ὑπὸ ῥιπῆς, μέγα γὰρ δέος ἔμβαλ' ἑκάστωι.
ἔνθεν δ' αὖτ' ἐπὶ νῆα νόημ' ὣς ἄλτο πέτεσθαι,
ἀνέρι εἰδόμενος αἰζηῶι τε κρατερῶι τε
πρωθήβηι, χαίτηις εἰλυμένος εὐρέας ὤμους,
καί σφεας φωνήσας ἔπεα πτερόεντα προσηύδα:

  "ὦ ξεῖνοι, τίνες ἐστέ; πόθεν πλεὶθ' ὑγρὰ κέλευθα;
ἤ τι κατὰ πρῆξιν, ἦ μαψιδίως ἀλάλησθε
οἷά τε ληϊστῆρες ὑπεὶρ ἅλα, τοί τ' ἀλόωνται
ψυχὰς παρθέμενοι, κακὸν ἀλλοδαποῖσι φέροντες;
τίφθ' οὕτως ἧσθον τετιηότες, οὐδ' ἐπὶ γαῖαν
ἔκβητ', οὐδὲ καθ' ὅπλα μελαίνης νηὸς ἔθεσθε;
αὕτη μέν γε δίκη πέλει ἀνδρῶν ἀλφηστάων,
ὁππότ' ἃν ἐκ πόντοιο ποτὶ χθονὶ νηῒ μελαίνηι
ἔλθωσιν καμάτωι ἀδηκότες, αὐτίκα δέ σφεας
σίτοιο γλυκεροῖο περὶ φρένας ἵμερος αἱρεῖ."

  ὣς φάτο, καί σφιν θἀρσος ἐνὶ στήθεσσιν ἔθηκεν.
τὸν καὶ ἀμειβόμενος Κρητῶν ἀγὸς ἀντίον ηὔδα:
"ξεῖν', ἐπεὶ οὐ μὲν γάρ τι καταθνητοῖσιν ἔοικας,
οὐ δέμας οὐδὲ φυήν, ἀλλ' ἀθανάτοισι θεοῖσιν,
οὖλέ τε καὶ μέγα χαῖρε, θεοὶ δέ τοι ὄλβια δοῖεν.
καί μοι τοῦτ' ἀγόρευσον ἐτήτυμον, ὄφρ' εὖ εἴδω:
τίς δῆμος; τίς γαῖα; τίνες βροτοὶ ἐγγεγάασιν;
ἄλληι γὰρ φρονέοντες ἐπεπλέομεν μέγα λαῖτμα
ἐς Πύλον ἐκ Κρήτης, ἔνθεν γένος εὐχόμεθ' εἶναι.
νῦν δ' ὧδε ξὺν νηῒ κατήλθομεν οὔ τι ἑκόντες,
νόστου ἱέμενοι, ἄλλην ὁδόν, ἄλλα κέλευθα,
ἀλλά τις ἀθανάτων δεῦρ' ἤγαγεν οὐκ ἐθέλοντας."

  τοὺς δ' ἀπαμειβόμενος προσέφη ἑκάεργος Ἀπόλλων:
"ξεῖνοι, τοὶ Κνωσὸν πολυδένδρεον ἀμφινέμεσθε
τὸ πρίν, ἀτὰρ νῦν οὐκέθ' ὑποτρόποι αὖτις ἔσεσθε
ἔς τε πόλιν ἐρατὴν καὶ δώματα καλὰ ἕκαστος
ἔς τε φίλας ἀλόχους, ἀλλ' ἐνθάδε πίονα νηόν
ἕξετ' ἐμὸν πολλοῖσι τετιμένον ἀνθρώποισιν.
εἶμι δ' ἐγὼ Διὸς υἱός, Ἀπόλλων δ' εὔχομαι εἶναι,
ὑμέας δ' ἤγαγον ἐνθάδ' ὑπὲρ μέγα λαῖτμα θαλάσσης
οὔ τι κακὰ φρονέων, ἀλλ' ἐνθάδε πίονα νηόν
ἕξετ' ἐμὸν πᾶσιν μάλα τίμιον ἀνθρώποισιν,
βουλάς τ' ἀθανάτων εἰδήσετε. τῶν ἰότητι
αἰεὶ τιμήσεσθε διαμπερὲς ἤματα πάντα.
ἀλλ' ἄγεθ', ὡς ἂν ἐγὼ εἴπω, πείθεσθε τάχιστα.
ἱστία μὲν πρῶτον κάθετον λύσαντε βοῆας,
νῆα δ' ἔπειτα μέλαιναν ἐπ' ἠπείρου ἐρύσασθε,
ἐκ δὲ κτήμαθ' ἕλεσθε καὶ ἔντεα νηὸς ἐΐσης,
καὶ βωμὸν ποιήσατ' ἐπὶ ῥηγμῖνι θαλάσσης.
πῦρ δ' ἐπικαίοντες ἐπί τ' ἄλφιτα λευκὰ θύοντες
εὔχεσθαι δἤπειτα παριστάμενοι περὶ βωμόν.
ὡς μεν ἐγὼ τὸ πρῶτον ἐν ἠεροειδέϊ πόντωι
εἰδόμενος δελφῖνι θοῆς ἐπὶ νηὸς ὄρουσα,
ὣς ἐμοὶ εὔχεσθαι Δελφινίωι, αὐτὰρ ὁ βωμός
αὐτὸς Δέλφειος καὶ ἐπόψιος ἔσσεται αἰεί.
δειπνῆσαί τ' ἄρ' ἔπειτα θοῆι παρὰ νηῒ μελαίνηι,
καὶ σπεῖσαι μακάρεσσι θεοὶς οἳ Ὄλυμπον ἔχουσιν.
αὐτὰρ ἐπὴν σίτοιο μελίφρονος ἐξ ἔρον ἧσθε,
ἔρχεσθαί θ' ἅμ' ἐμοὶ καὶ ἰηπαιήον' ἀείδειν,
εἰς ὅ κε χῶρον ἵκησθον, ἵν' ἕξετε πίονα νηόν."

  ὣς ἔφαθ', οἳ δ' ἄρα τοῦ μάλα μὲν κλύον ἠδ' ἐπίθοντο.
ἱστία μὲν πρῶτον κάθεσαν, λῦσαν δὲ βοῆας,
ἱστὸν δ' ἱστοδόκηι πέλασαν προτόνοισιν ὑφέντες,
ἐκ δὲ καὶ αὐτοὶ βαῖνον ἐπὶ ῥηγμῖνι θαλάσσης,
ἐκ δ' ἁλὸς ἤπειρόνδε θοὴν ἀνὰ νῆ' ἐρύσαντο
ὑψοῦ ἐπὶ ψαμάθοις, παρὰ δ' ἕρματα μακρὰ τάνυσσαν,
καὶ βωμὸν ποίησαν ἐπὶ ῥηγμῖνι θαλάσσης.
πῡρ δ' ἐπικαίοντες ἐπί τ' ἄλφιτα λευκὰ θύοντες
ηὔχονθ' ὡς ἐκέλευε παριστάμενοι περὶ βωμόν.
δόρπον ἔπειθ' εἵλοντο θοῆι παρὰ νηῒ μελαίνηι,
καὶ σπεῖσαν μακάρεσσι θεοῖς οἳ Ὄλυμπον ἔχουσιν.
αὐτὰρ ἐπεὶ πόσιος καὶ ἐδητύος ἐξ ἔρον ἕντο,
βάν ῥ' ἴμεν, ἦρχε δ' ἄρά σφιν ἄναξ Διὸς υἱὸς Ἀπόλλων
φόρμιγγ' ἐν χείρεσσιν ἔχων, ἐρατὸν κιθαρίζων,
καλὰ καὶ ὕψι βιβάς, οἳ δὲ ῥήσσοντες ἕποντο
Κρῆτες πρὸς Πυθὼ καὶ ἰηπαιήον' ἄειδον,
οἷοί τε Κρητῶν παιήονες, οἷσί τε Μοῦσα
ἐν στήθεσσιν ἔθηκε θεὰ μελίγηρυν ἀοιδήν.

  ἄκμητοι δὲ λόφον προσέβαν ποσίν, αἶψα δ' ἵκοντο
Παρνησσὸν καὶ χῶρον ἐπήρατον, ἔνθ' ἄρ' ἔμελλεν
οἰκήσειν πολλοῖσι τετιμένος ἀνυρώποισιν.
δεῖξε δ' ἄγων ἄδυτον ζάθεον καὶ πίονα νηόν,
τῶν δ' ὠρίνετο θυμὸς ἐνὶ στήθεσσι φίλοισιν,
τὸν καὶ ἀνειρόμενος Κρητῶν ἀγὸς ἀντίον ηὔδα:

  "ὦ ἄν', ἐπεὶ δὴ τῆλε φίλων καὶ πατρίδος αἴης
ἤγαγες, οὕτω που τῶι σῶι φίλον ἔπλετο θυμῶι,
πῶς καὶ νῦν βιόμεσθα; τό σε φράζεσθαι ἄνωγμεν.
οὔτε τρυγηφόρος ἥδε γ' ἐπήρατος οὔτ' εὐλείμων,
ὥς τ' ἀπό τε ζώειν καὶ ἅμ' ἀνθρώποισιν ὀπηδεῖν."

  τοὺς δ' ἐπιμειδήσας προσέφη Διὸς υἱὸς Ἀπόλλων:
"νήπιοι ἄνθρωποι, δυστλήμονες, οἳ μελεδώνας
βούλεσθ' ἀργαλέους τε πόνους καὶ στείνεα θυμῶι,
ῥηΐδιον ἔπος ὔμμ' ἐρέω καὶ ἐπὶ φρεσὶ θήσω.
δεξιτερῆι μάλ' ἕκαστος ἔχων ἐν χειρὶ μάχαιραν
σφάζειν αἰεὶ μῆλα, τὰ δ' ἄφθονα πάντα παρέσται,
ὅσσα κ' ἐμοὶ άγάγωσι περικλυτὰ φῦλ' ἀνθρώπων.
νηὸν δὲ προφύλαχθε, δέδεχθε δὲ φῦλ' ἀνθρώπων
ἐνθάδ' ἀγειρομένων, καὶ ἐμὴν ἰθύν τε μάλιστα
     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .
ἠέ τι τηῢσιον ἔπος ἔσσεται ἠέ τι ἔργον
ὕβρις θ', ἣ θἐμις ἐστὶ καταθνητῶν ἀνθρώπων,
ἄλλοι ἔπειθ' ὕμιν σημάντορες ἄνδρες ἔσονται,
τῶν ὑπ' ἀναγκαίηι δεδμήσεσθ' ἤματα πάντα.
εἴρηταί τοι πάντα, σὺ δὲ φρεσὶ σῆισι φύλαξαι."

καὶ σὺ μὲν οὕτω χαῖρε, Διὸς καὶ Λητοῦς υἱέ.
αὐτὰρ ἐγὼ καὶ σεῖο καὶ ἄλλης μνήσομ' ἀοιδῆς.




  5




 10





 15





 20




 25





 30



 34
 36
 37
 35


 40




 45




 50





 55




 60





 65




 70




 75




 80





 85





 90




 95




100





105




110





115




120




125





130





135





140




145




150




155




160





165




170




175





180




185




190




195




200




205





210




215





220




225





230




235





240




245





250





255





260




265




270





275




280




285





290





295





300





305




310





315





320




325
325a




330





335





340




345




350





355




360





365





370





375
 



380




385





390




395




400




405




410





415




420




425





430




435





440




445




450





455




460





465




470





475




480




485




490




495




500





505




510




515





520




525





530





535





540





545

Laat ik de van ver treffende Apollo gedenken en hem niet vergeten,
voor wie de goden in het huis van Zeus beven, wanneer hij komt;
wanneer hij dichterbij komt, springen zij allemaal op
van hun zitplaatsen, wanneer hij zijn schitterende boog spant.
Leto als enige blijft bij Zeus, die plezier heeft in de donder,
zij ontspant zijn boog en sluit zijn pijlenkoker,
en met haar handen neemt zij hem de boog van de sterke schouders
en hangt die tegen een zuil van het huis van zijn vader
aan een gouden pin, en brengt hem naar een zetel en doet hem zitten.
Dan geeft zijn vader hem nektar in een gouden beker en
brengt een toost uit op zijn zoon, en dat doen dan de andere goden
van waar zij zitten. En de gebiedster Leto is blij,
omdat zij een krachtige boogschutter als zoon heeft voortgebracht.

Gegroet, gelukzalige Leto, want u heeft prachtige kinderen gebaard,
de heerser Apollo en pijlschietende Artemis,
haar in Ortygia, hem op rotsachtig Delos,
geleund tegen de lange berg en hoogte van Kynthos,
vlak bij de dadelpalm, onder de stromen van de Inopos.

Hoe zal ik u bezingen, u die in alle opzichten goed te bezingen bent?
Want in alle richtingen heeft u een weide van zang neergelegd, Phoibos,
zowel op het kalveren-voedende vasteland als op de eilanden.
Alle bergtoppen vallen bij u in de smaak en de toppen van de uitlopers
van hoge bergen en rivieren die naar zee stromen
en kapen die naar zee leunen en havens van de zee.
Zal ik zingen hoe eerst Leto u baarde, een vreugde voor de mensen,
geleund tegen de berg Kynthos op het rotsachtig eiland,
op door zee omstroomd Delos, terwijl aan beide kanten donkere golven
kwamen naar het land door fluitende winden?
Daar gestart heerst u nu over alle stervelingen.

Allen die binnen Kreta zijn en het volk van Athene
en het eiland Aigina en om zijn schepen beroemd Euboia
en Aegae en Eiresiae en aan zee gelegen Peparethos
en Thracisch Athos en de toppen van de Pelion
en Samothrake en de schaduwrijke bergen van de Ida,
mooi aangelegd Imbros en ongastvrij Lemnos
en heilig Lesbos, verblijf van Makar(eus), de zoon van Aiolos,
Skyros en Phokaia en de steile berg van Autokane
en Chios, dat als meest glanzende van de eilanden in zee ligt,
en heuvelrijk Mimas en de hoogste toppen van Korykos
en schitterend Klaros en de steile berg van Aisagea
en waterrijk Samos en de steile toppen van Mykale
en Miletos en Kos, de stad van de Meropen,
en steil Knidos en winderig Karpathos
en Naxos en Paros en Rhenaia vol rotsen -
bij al die plaatsen kwam Leto, in barenswee van de van ver treffende,
om te zien of een van die landen haar zoon een thuis wilde geven.
Maar zij waren huiverig en bang, en geen enkel land durfde
Phoibos op te nemen, al was het nog zo rijk,
totdat machtige Leto voet zette op Delos,
en haar vroeg en de gevleugelde woorden sprak:

"Delos, wil jij alsjeblieft de woonplaats zijn van mijn zoon,
van Phoibos Apollo, en op jouw grond een rijke tempel neerzetten.
Niemand anders zal ooit met jou contact zoeken of jou eren,
want ik denk dat je nooit rijk aan runderen of schapen zult zijn,
en je zult geen oogst voortbrengen en niet talloze gewassen doen groeien.
Maar als je de tempel van de van ver treffende Apollo hebt,
zullen alle mensen hekatomben brengen en
zich hier verzamelen, en altijd zal onmetelijk veel offergeur
van vet omhoog gaan, en je zal hen die jou bewonen voeden
uit andermans hand, want je bezit geen rijke grond onder in je bodem."

Zo sprak zij, en Delos was blij, en sprak tot haar het antwoord:
"Luisterrijke Leto, dochter van grote Koios,
graag zou ik de geboorte van de heer die van ver treft
verwelkomen. Want ik heb inderdaad een vreselijk slechte naam
bij de mensen, en zo zou ik zeer geëerd worden.
Maar dit gerucht maakt mij bang, Leto, en ik zal het niet voor je verbergen:
want ze zeggen, dat Apollo een al te roekeloze figuur
zal zijn, en erg de baas zal gaan spelen over de onsterfelijken
en de stervelijke mensen op het graan-gevende land.
Daarom ben ik erg bang in mijn borst en hart,
dat zodra hij het licht van de zon ziet
hij dit eiland zal afwijzen, omdat ik inderdaad rotsige grond heb, en
het met zijn voeten zal omkeren en in de watermassa van de zee trappen.
Daar zal een grote golf mij altijd volop over het hoofd
klotsen, en hij zal naar een ander land gaan, waar hij graag
zijn tempel zal maken en zijn heilige wouden vol bomen,
terwijl octopussen hun slaapkamers en donkere zeehonden
hun huizen in mij zullen maken, zorgeloos door het ontbreken van mensen.
Maar als u het kunt opbrengen, godin, een dure eed te zweren,
dat hij hier eerst een prachtige tempel zal maken
om een orakel voor de mensen te zijn, en pas daarna zal gaan
naar alle andere mensen, omdat zijn naam echt overal bekend zal zijn."

Zo sprak zij, en Leto zwoer de grote eed van de goden:
"Aarde zij nu getuige hiervan en de brede Hemel daarboven
en het neervloeiende water van Styx, die de grootste
en vreselijkste eed is voor de gelukzalige goden:
waarlijk, het geurige altaar en domein van Phoibos zal altijd
hier zijn, en hij zal jou meer dan alle anderen eren."

En nadat zij gezworen had en de eed had voltooid,
was Delos erg blij met de geboorte van de van ver treffende heerser,
maar Leto werd negen dagen en negen nachten door onverhoopte
barensweeën doorboord. Binnen bij haar waren alle godinnen,
die uitmuntend zijn, Dione en Rheia
en Themis van Ichnai en hevig kreunende Amphitrite,
en de andere onsterfelijken, behalve Hera met witte armen,
want zij zat in de zalen van wolken-verzamelende Zeus.
De enige die van niets wist was weeënverwekkende Eileithyia,
want zij zat boven op de Olympos onder gouden wolken
door de planning van Hera met witte armen, die haar tegenhield
uit jaloezie, omdat Leto met mooie haarvlechten op het punt stond
een voortreffelijke en krachtige zoon te baren.

De andere godinnen stuurden Iris van het mooi aangelegde eiland
om Eileithyia te halen en beloofden haar een groot halssnoer,
geregen met gouden draden, negen el lang.
Zij zeiden Eileithyia te roepen zonder dat Hera met witte armen er van wist,
opdat die haar niet als zij ging kon terugroepen met woorden.
En toen Iris met voeten snel als de wind dat hoorde,
ging zij rennen, en snel legde zij de hele afstand af
En toen zij aankwam bij de zetel van de goden, de steile Olympos,
riep zij meteen Eileithyia op om uit de zaal naar buiten
te komen en sprak haar gevleugelde woorden toe,
alles zoals de godinnen die Olympische huizen bewonen hadden opgedragen.
Zij overtuigde haar het hart in haar borst,
en zij gingen, stappend met hun voeten als schuchtere duiven.

Zodra weeënverwekkende Eileithyia voet zette op Delos,
begon bij Leto het baren, en zij verlangde vurig het kind ter wereld te brengen.
Zij sloeg haar beide armen om de palmboom, en drukte haar knieën
tegen de zachte weide,en de aarde onder haar glimlachte.
Hij sprong naar buiten naar het licht, en alle godinnen slaakten kreten.
Daar, boogschutter Apollo, wasten de godinnen jou met mooi water,
heilig en zuiver, en bakerden je in wit linnen,
fijn geweven en nieuw, en deden er een gouden koord omheen.
En zijn moeder zoogde Apollo met gouden zwaard niet,
maar Themis bood hem nektar en heerlijke ambrozijn aan
met haar onsterfelijke handen, en Leto was blij,
omdat zij een krachtige boogschutter als zoon had voortgebracht.

En nadat u, Phoibos, het goddelijk voedsel had opgegeten,
toen hielden de gouden koorden uw gespartel niet meer tegen
en de banden hielden u niet meer vast, maar alle windselen lieten los.
Meteen sprak Phoibos Apollo temidden van de onsterfelijke godinnen:
Ik wil voor mij de lier en de kromme boog,
en ik zal voor de mensen de ware wil van Zeus orakelen." 

Na zo gesproken te hebben ging hij over de aarde met brede wegen,
Phoibos, de van ver treffende met ongeknipt haar, en alle
onsterfelijken stonden versteld. En heel Delos was beladen met goud,
terwijl het keek naar de telg van Zeus en Leto,
in blijdschap dat de god haar had gekozen om zijn thuis te maken
uit de eilanden en het vasteland, en haar meer beminde in zijn hart.
Delos bloeide, zoals wanneer een berghelling bloeit met bloemen van het bos.

Zelf, van ver treffende heer met zilveren boog Apollo,
zette u nu eens voet op heuvelrijk Kynthos,
dan weer dwaalde u over de eilanden en de gebieden van mensen.
U heeft veel tempels en boomrijke heilige wouden,
en alle pieken zijn u dierbaar en toppen van uitlopers
van hoge bergen en de rivieren die naar zee stromen.
Maar in Delos, Phoibos, vindt uw hart het grootste plezier,
waar de Ioniërs met slepende mantels zich verzamelen
met hun kinderen en vrouwen op uw laan,
en wanneer ze de kring van toeschouwers hebben doen zitten denken ze aan u
en plezieren u met vuistgevechten, dans en zang.
Een man zou denken, dat zij onsterfelijk en eeuwig jong zijn,
hij die hen dan ontmoet, wanneer de Ioniërs verzameld zijn,
want hij zou de bekoorlijkheid van alles zien en genieten in zijn hart,
wanner hij de mannen zag en de vrouwen met mooie gordels
en de snelle schepen en vele bezittingen van hen.
Daarbij dit grote wonder, waarvan de roem nooit verloren zal gaan:
de meisjes van Delos, dienaressen van de van ver treffende,
die nadat zij eerst een hymne voor Apollo hebben gezongen,
en dan ook voor Leto en pijlschietende Artemis,
denken aan de mannen en de vrouwen van vroeger
en een hymne zingen en de volkeren betoveren.
Van alle mensen de stemmen en het gebabbel
weten zij na te doen, en ieder zou denken dat hij zelf
aan het spreken was, zo mooi is hun zang door hen in elkaar gezet.

Maar kom, moge Apollo samen met Artemis genadig zijn,
en jullie meisjes allen gegroet! Denk later aan mij,
wanneer een van de op aarde levende mensen,
een zwaar beproefde vreemdeling hier komt en vraagt:
"Meisjes, welke man is jullie favoriete zanger die
hier vaak komt, en van wie genieten jullie het meest?"
Dan moeten jullie allemaal mooi zonder aarzelen antwoorden:
"Een blinde man, hij woont op heuvelrijk Chios
al zijn liederen blijven later de beste."
Wij zullen jullie roem overal op aarde brengen,
waar we maar komen in de welvarende steden van mensen,
en zij zullen er in geloven, omdat het ook waar is.
En ik, ik zal niet ophouden van ver treffende Apollo met de zilveren boog
te bezingen, hem die Leto met het mooie haar baarde.

Heer, u bezit Lykia en lieflijk Maionia
en Miletos, de bekoorlijke stad aan zee,
en u zelf bent ook de grote heerser van door zee omspoeld Delos.
De zoon van roemrijke Leto gaat lier spelend
op zijn holle lier naar rotsachtig Pytho,
met goddelijke kleren die heerlijk ruiken, en zijn lier
maakt onder het gouden plectrum een bekoorlijk geluid.
Vandaar gaat hij vanaf de aarde naar de Olympos, snel als een gedachte,
naar het huis van Zeus, naar de vergadering van de andere goden,
en meteen wijden de onsterfelijken zich aan de lier en aan zang.
De Muzen antwoorden allen tegelijk met mooie stem
en bezingen de hemelse geschenken van de goden en het lijden
van de mensen, die hoeveel zij ook hebben door de onsterfelijke goden
onbezonnen en hulpeloos leven, en niet in staat zijn
een remedie tegen de dood en een verdediging tegen de ouderdom te vinden.
En de Chariten met mooie vlechten en de vrolijke Horai
en Harmonia en Hebe en Zeus' dochter Aphrodite
dansen, terwijl zij elkaars armen bij de pols vasthouden.
temidden van hen zingt en danst er een, niet lelijk en niet klein,
maar erg groot om te zien en bewonderenswaardig van uiterlijk,
pijlschietende Artemis, samen met Apollo grootgebracht.
Tussen hen huppelen ook Ares en de scherpziende Argosdoder,
terwijl Phoibos Apollo in het midden de lier bespeelt,
met mooie hoge stappen, en schittering straalt om hem heen
en het glinsteren van zijn voeten en zijn fijngesponnen feesthemd.
En zij verheugen zich in hun groot hart, terwijl ze toekijken,
Leto met gouden vlechten en alwijze Zeus,
hoe hun zoon dartelt temidden van de onsterfelijke goden.

Hoe zal ik u bezingen, u die in alle opzichten goed te bezingen bent?
Zal ik u bezingen in uw vrijages en in de liefde,
hoe u het Azantische meisje het hof ging maken
als rivaal van godgelijke paardenliefhebber Ischys, de zoon van Elatos?
Of van Phorbas, de zoon van Triopas, of van Ereutheus,
of van Leukippos en de vrouw van Leukippos,
te voet, maar hij op een paardenwagen? Hij bleef zeker niet achter bij Triops.
Of hoe u voor het eerst op zoek naar een orakelplaats voor de mensen
over de aarde ging, van ver treffende Apollo?

Vanaf de Olympos ging u eerst omlaag naar Pieria,
u schreed langs zanderig Lektos en de Ainianen
en door de Perrhaibiërs, al snel kwam u aan in Iolkos,
en ging aan land bij Kenaion in om haar schepen beroemd Euboia,
u stond op de Lelantijnse vlakte, die u in het hart niet beviel
om er een tempel te maken en boomrijke heilige wouden.
Vandaar stak u de Euripos over, van ver treffende Apollo,
en stapte op de heilige Groenberg. Al snel bereikte u vanaf die berg
Mykalessos op uw reis en door weilanden omgeven Teumessos.
U kwam aan op de plek van Thebe, bedekt met bos.
Want nog niet woonde iemand van de mensen in het heilige Thebe,
en er waren toen ook nog geen paden of wegen
door de tarwe voortbrengende vlakte van Thebe, maar er stond bos.

Vandaar ging u verder, van ver treffende Apollo,
en bereikte Onchestos, het prachtige heilige woud van Poseidon.
Daar komt het pas gebroken veulen op adem van zijn last,
een mooie wagen trekkend, en de menner, goed als hij is,
springt uit de wagenbak op de grond en loopt over de weg, en intussen
laten zij het lege voertuig verder rammelen, zonder de meester er in.
Als zij een wagen breken in het boomrijke heilige woud,
zorgen zij voor de paarden, maar de wagen schuiven ze opzij en laten ze liggen.
Want zo was oorspronkelijk het heilig voorschrift, en zij bidden
tot de heer, en de wagen wordt dan bewaakt door de beschikking van de god.

Vandaar ging u verder, van ver treffende Apollo,
en daarna bereikte u de mooi stromende Kephisos,
die vanuit Lilaia zijn mooi vloeiende water uitgiet.
Die stak u over, van ver treffende, en ging door Okalea rijk aan tarwe,
en daarvandaan kwam u aan in grasrijk Haliartos.
U kwam bij Telphousa, en daar viel het gelukkige land bij u in de smaak
om een tempel te maken en bosrijke heilige wouden.
U ging vlak bij haar staan en sprak haar het woord toe:

"Telphousa, ik denk er over hier een zeer mooie tempel
te maken als orakel voor de mensen, die mij altijd
in groten getale volmaakte hekatomben zullen brengen,
zowel zij die de vruchtbare Peloponnesos bewonen
als zij die het vasteland en de door zee omstroomde eilanden bewonen ,
om mij raad te vragen. Voor hen zal ik allemaal feilloos advies
uitspreken, orakelend in mijn rijke tempel."

Zo sprak hij, en Phoibos Apollo legde de fundamenten
in brede en zeer lange doorlopende lijnen. Telphousa keek toe
en werd boos in haar hart en sprak het woord:

"Van ver treffende heer Phoibos, ik zal u een woord op het hart drukken,
nu u er over denkt hier een zeer mooie tempel te maken
om voor de mensen een orakel te zijn, die u hier
altijd volmaakte hekatomben zullen brengen.
Maar ik zal het uitspreken, en u moet het ter harte nemen:
u zult altijd last hebben van het gestamp van snelle paarden
en van muildieren, die gedrenkt worden uit mijn heilige bronnen;
daar zal menigeen liever willen kijken naar
goed gemaakte renwagens en het gestamp van snelvoetige paarden
dan naar een grote tempel waarin veel rijkdommen zijn opgeslagen.
Nee, als u het van mij wil aannemen (u bent machtiger en voornamer,
heer, dan ik, en uw kracht is het hoogst),
maak uw tempel in Krisa, onder in het dal van de Parnassos.
Daar zullen niet mooie renwagens lawaai maken, en niet zal er het gestamp
van snelvoetige paarden zijn rondom uw goedgebouwde altaar.
Maar net zo goed brengen dan de beroemde stammen der mensen
geschenken aan Ie-Paieon, en u zult blij in uw hart
de prachtige offers ontvangen van de omwonende mensen."

Zo sprak zij, en overtuigde het hart van de van ver treffende, opdat voor haar zelf,
voor Telphousa, de roem zou zijn in het land, en niet voor de van ver treffende.
Vandaar ging u verder, van ver treffende Apollo,
en kwam aan bij de stad van de Phlegyes, overmoedige schurken,
die zich niet om Zeus bekommerden en dat land bewoonden,
in een mooi bergdal dicht bij het Kephisische meer.
Vandaar raasde u snel verder naar de bergkam,
en kwam aan in Krisa, onder de besneeuwde Parnassos,
een naar het westen gekeerde uitloper, en boven
hangt een rots, en er onder loopt een bergdal, hol
en ruw. Heer Phoibos Apollo besloot daar
een liefelijke tempel te maken, en hij zei het woord:

"Ik denk er over hier een zeer mooie tempel te maken
om een orakel voor de mensen te zijn, die mij altijd
hier volmaakte hekatomben zullen brengen,
zowel zij die de vruchtbare Peloponnesos bewonen
als zij die het vasteland en de door zee omstroomde eilanden bewonen ,
om mij raad te vragen. Voor hen zal ik allemaal feilloos advies
uitspreken, orakelend in mijn rijke tempel."

Zo sprak hij, en Phoibos Apollo legde de fundamenten
in brede en zeer lange doorlopende lijnen, en daarop
legden Trophonios en Agamedes een stenen vloer,
de zonen van Erginos, geliefd bij de onsterfelijke goden.
Rondom bouwden ontzaglijke groepen mensen een tempel als woning
met blokken steen, om voor altijd onderwerp van een lied te zijn.

Vlakbij is een mooistromende bron, waar de gebieder, de zoon van Zeus,
de draakslang doodde met zijn machtige boog,
een groot, vet, woest en onheilspellend beest, dat de mensen
op het land veel kwaad deed, veel hen zelf,
en veel hun kuddes met dunne poten, want zij was een bloedrode kwelling.

En ooit ontving zij van Hera op gouden troon de vreselijke
en gevaarlijke Typhaon en voedde die op tot een kwelling voor de mensen,
Typhaon, die eens door Hera was gebaard, toen zij boos was op vader Zeus,
toen namelijk de zoon van Kronos roemrijke Athena voortbracht
uit zijn hoofd. Zij werd meteen boos, machtige Hera,
en sprak te midden van de verzamelde onsterfelijken:

Luister naar mij, al jullie goden en al jullie godinnen,
hoe wolkenverzamelende Zeus vooraangaat om mij te onteren,
hij eerst, want hij maakte mij zijn vrouw, zorgzaam en trouw,
en nu heeft hij zonder mij uil-ogige Athena gebaard,
die uitblinkt te midden van alle gelukzalige onsterfelijken,
maar hij is een stumper geworden te midden van alle goden,
mijn zoon, Hephaistos met zijn verschrompelde benen, die ik zelf baarde.
Hem ...
pakte ik met mijn handen en wierp hem en gooide hem in de brede zee,
maar Nereus' dochter Thetis met zilveren voeten nam hem op
en verzorgde hem samen met haar zussen;
ik wilde, dat zij de gelukzalige goden op een andere manier plezier had gedaan.
Jij, met altijd die slimme plannetjes, wat ga je nu weer bedenken?
Hoe durfde je uil-ogige Athena in je eentje te baren?
Had ik haar niet kunnen baren? Dan was zij toch ook jouw dochter genoemd
bij de onsterfelijken, die de brede hemel bewonen.
Kijk maar uit, dat ik voor jou niet iets akeligs bedenk hierna.
En nu ga ik uitvinden hoe er een zoon van mij geboren kan worden,
die uit kan blinken tussen de onsterfelijke goden,
zonder jouw heilig bed te schenden of dat van mij zelf.
En ik zal niet jouw bed bezoeken, maar ver weg van jou
zal ik in het gezelschap van de onsterfelijke goden zijn."

Zo sprak zij, en ze ging weg van de goden, boos in haar hart.
Meteen daarna bad gebiedster Hera met de grote zachte ogen,
met vlakke hand sloeg zij op de grond en sprak het woord:
"Luister nu naar mij, Aarde en brede Hemel daarboven,
en jullie Titanen-goden, die onder de aarde wonen
om de grote Tartaros, en van wie mensen en goden afstammen,
luister nu allen zelf naar mij en geef mij een zoon,
zonder Zeus, die in niets de mindere in kracht is van hem,
maar zoveel machtiger als wijd-klinkende Zeus machtiger is dan Kronos."

Zo sprak zij, en zij sloeg de grond met stevige hand,
en de levenbrengende aarde bewoog, en zij zag het
en was blij in haar hart, want zij meende dat haar gebed vervuld zou worden.
Vanaf dat moment een heel jaar lang
ging zij niet één keer naar het bed van vindingrijke Zeus,
noch naar de rijkbewerkte troon, zoals zij voorheen
naast hem zittend verstandige plannen overwoog,
maar zij bleef in haar tempels waar veel gebeden wordt
en verheugde zich over haar offers, gebiedster Hera met de grote zachte ogen.
Maar toen de maanden en de dagen voltooid werden
van het terug wentelend jaar en de seizoenen weer kwamen,
baarde zij een schepsel dat niet op de goden noch op de mensen leek,
de vreselijke en gevaarlijke Typhaon, een kwelling voor de goden.
Meteen pakte gebiedster Hera met de grote zachte ogen hem en bracht hem
en gaf dan het ene monster aan het andere monster, en dat nam hem aan.

De draakslang deed de beroemde stammen der mensen veel kwaad -
wie haar tegen kwam, hem vaagde de dag van het noodlot weg -
totdat de van ver treffende heerser Apollo een krachtige pijl op haar
afschoot. Geteisterd door ondraaglijke pijnen
lag zij, hevig hijgend, rollend over de grond.
Haar ontzaglijk gebrul was enorm, en tussen de bomen
kronkelde zij aldoor naar alle kanten, en zij verloor het leven,
bloed uitblazend. En Phoibos Apollo jubelde:

"Rot hier nu weg op de mannen voedende aarde!
Jij zal niet meer bij de levenden een boze verdelging zijn voor de mensen,
die de vrucht van de velen voedende aarde zullen eten
en hier volmaakte hekatomben zullen brengen,
en de zeer smartelijke dood zal noch Typhoeus voor jou
afweren noch de vervloekte Chimaira, maar jou zullen hier
de donkere aarde en de stralende Hyperion doen wegrotten."

Zo sprak hij jubelend, en duisternis bedekte haar ogen.
De heilige kracht van de Zon deed haar daar wegrotten,
op grond waarvan de plek nu Pytho wordt genoemd, en de mensen
noemen de heer met de bijnaam Pythios, omdat daar
op die plek de kracht van de scherpe Zon het monster deed wegrotten.

En toen zag Phoibos Apollo in zijn hart in,
dat de mooi stromende bron hem had misleid.
Boos ging hij naar Telphousa en kwam daar snel aan,
en hij ging vlak bij haar staan en sprak haar het woord toe:
"Telphousa, je zult niet mijn geest misleiden
en het lieflijke land bezittend je mooi stromende water laten vloeien.
Hier zal ook roem voor mij zijn, niet voor jou alleen."
Zo sprak hij, en de van ver treffende heer Apollo duwde een berg om
met een regen van rotsen, en verborg de waterstromen,
en maakte een altaar in een heilig woud, rijk aan bomen,
vlak bij de mooi stromende bron. Daar bidt iedereen tot de heer
met de benaming Telphousios,
omdat hij de waterstromen van heilige Telphousa had geschonden.

En toen overdacht Phoibos Apollo in zijn hart,
welke mensen hij er naar toe moest halen als priesters,
die hem in het rotsachtige Pytho zouden dienen.
Terwijl hij daarover nadacht, bemerkte hij op de wijnkleurige zee
een snel schip, en in het schip waren vele voortreffelijke mannen,
Kretensers van het Minoïsche Knossos, die aan de heer
offers brengen en de verordeningen melden
van Phoibos Apollo met gouden zwaard, alles wat hij zegt,
wanneer hij orakelt vanuit de laurier onder de heuvels van de Parnassos.
Zij voeren voor handel en geldzaken op hun donker schip
naar zanderig Pylos en de mensen in Pylos.
Maar Phoibos Apollo onderschepte hen,
en midden op zee sprong hij in zijn gestalte lijkend op een dolfijn
op het snelle schip, en lag daar, een groot en vreselijk beest.
En wie van hen het in zijn hart overwoog (hem aan te raken)
slingerde hij weg, alle kanten op, en hij deed het hout van het schip schudden.
Zij zaten stil in het schip, doodsbang,
zij maakten de tuigage niet los in het holle donkere schip,
en maakten het zeil niet los van het schip met donkere boeg,
maar zoals zij het eerst met de leren riemen hadden opgetuigd,
zo voeren zij. Een snelle zuidenwind van achteren dreef
het snelle schip voort. Eerst gingen zij langs Maleia,
en langs het Laconische land kwamen zij aan bij de door zee omkranste stad
en het land van de Zon die mensen plezier doet,
Tainaron, waar altijd de diepharige kuddes grazen
van heer Zon en ze een heerlijk land hebben.

Zij nu wilden daar het schip laten stoppen en van boord gaan
om het grote wonder goed te bekijken en met hun ogen te zien,
of het enorme beest op het dek van het holle schip zou blijven,
of dat het in de zilte zwelling van de zee met overal vis zou springen.
Maar het goed gemaakte schip luisterde niet naar het roer,
maar langs de rijke Peloponnesos hield het
zijn koers aan; met zijn adem stuurde de van ver treffende heer Apollo
het gemakkelijk. Het schip vervolgde haar weg
en bereikte Arene en liefelijk Argyphea
en Thryon, waar de Alpheios doorwaadbaar is, en goed gebouwd Aipy
en zanderig Pylos en de mensen van Pylos,
het ging langs Krounoi en Chalkis en langs Dyme
en langs prachtig Elis, waar de Epeiërs heersen.

Toen het schip Pheia aandeed, trots zeilend op de wind mee van Zeus,
verscheen hen onder de wolken de steile berg van Ithaka
en Doulichion en Same en bosrijk Zakynthos.
Maar toen het de hele Peloponnesos langs was gevaren,
en bij Krisa de enorme baai zichtbaar werd,
die de rijke Peloponnesos van het vasteland scheidt, kwam er
een sterke de hemel helder makende westenwind door Zeus'  beschikking,
hevig aanstormend uit de lucht, opdat het schip pijlsnel
zou vorderen, snellend over het zilte water van de zee.
Zij voeren toen dus terug naar de dageraad en de zon,
en Zeus' zoon heer Apollo wees de weg.
Zij kwamen aan in Krisa, uit de verte zichtbaar, rijk aan wijnstokken,
in de haven, en het zeevarend schip liep aan de grond in het zand.

Daar sprong de van ver treffende heer Apollo uit het schip,
lijkend op een ster midden op de dag, en vele
vonken vlogen van hem af, en de schittering reikte tot de hemel.
Hij dook het adyton in door de kostbare drievoeten.
Daar ontstak hij een vlam, zijn machtige pijlen tonend.
De schittering straalde over heel Krisa, en zij gilden,
de echtgenotes en dochters met mooie gordels van de mannen van Krisa,
door de drang van Phoibos, want hij joeg ieder grote angst aan.
Vandaar sprong hij weer naar het schip, vliegensvlug als een gedachte,
gelijkend op een volwassen krachtige man,
in zijn eerste bloei, met de haren vallend over zijn brede schouders,
en hij sprak hen toe en zei de gevleugelde woorden:

"Vreemdelingen, wie zijn jullie? Waarvandaan varen jullie over de waterwegen?
Is het voor zaken, of zwerven jullie maar wat rond
als zeerovers over de zee, die rondzwerven en
hun levens op het spel zetten om vreemden ellende te bezorgen?
Waarom zitten juliie hier zo mismoedig, en gaan jullie niet aan land,
en halen jullie niet de tuigage van het donkere schip omlaag?
Dat is toch de gewoonte van brood-etende mannen,
wanneer zij uit zee in hun donker schip bij land
aankomen, door vermoeidheid uitgeput, en onmiddellijk maakt
het verlangen naar heerlijk voedsel zich van hen meester in hun hart."

Zo sprak hij, en hij gaf hen gerustheid in hun hart.
De leider van de Kretenzers antwoordde hem en zei tegen hem:
"Vreemdeling, omdat u helemaal niet lijkt op sterfelijke mensen,
in gestalte noch in lichaamsbouw, maar op de onsterfelijke goden,
gegroet, ik wens u het beste, en mogen de goden u voorspoed geven.
En vertel mij het volgende naar waarheid, dat ik het goed weet:
welk volk leeft hier? Welk land is dit? Welke mensen zijn hier geboren?
Want we voeren met andere plannen over het grote diep,
naar Pylos vanuit Kreta, waarvandaan wij beweren afkomstig te zijn.
Maar nu zijn we hier met ons schip terecht gekomen zonder het te willen,
terwijl we om wilden keren om een andere route, andere wegen te gaan,
maar een van de onsterfelijken heeft ons hier gebracht zonder dat wij dat wilden."

Hen antwoordend sprak de van ver treffende Apollo:
"Vrienden, jullie die voorheen woonden rond Knossos met zijn vele bomen,
jullie zullen nu echter niet meer weer terugkeren
naar je lieflijke stad en ieder naar jullie mooie huizen
en jullie geliefde echtgenotes, maar jullie zullen hier mijn rijke tempel
bewonen, die geëerd wordt door vele mensen.
Ik ben de zoon van Zeus, ik verklaar dat ik Apollo ben,
en ik bracht jullie hier over de grote diepte van de zee,
niet met kwade bedoelingen, maar hier zullen jullie mijn rijke tempel
bewonen, die door alle mensen zeer geëerd wordt,
en jullie zullen de plannen van de onsterfelijken kennen.Door hun wil
zullen jullie altijd aldoor alle dagen geëerd worden.
Maar kom, zoals ik het zeg, voer dat meteen uit.
Maak eerst de leren riemen los en laat de zeilen zakken,
en trek dan het donkere schip op het land,
haal je bezittingen er uit en de tuigage van het symmetrisch schip,
en maak een altaar op het strand waar de golven breken.
Steek een vuur aan op het altaar en offer er witte gerst op
en bid dan staande rond het altaar.
Zoals ik eerst op de nevelige zee
gelijkend op een dolfijn op het snelle schip sprong,
bid zo tot mij als de Dolfijngod, en het altaar
zelf zal 'Delphisch' zijn en voor altijd een bezienswaardigheid.
Gebruik daarna dan de maaltijd bij het snelle donkere schip,
en breng een plengoffer aan de gelukzalige goden die de Olympos bewonen.
En wanneer jullie het verlangen naar heerlijk voedsel hebben bevredigd,
ga dan met mij mee en zing Ie Paion,
totdat jullie bij de plaats aankomen, waar jullie de rijke tempel zullen hebben."

Zo sprak hij, en zij luisterden dadelijk naar hem en gehoorzaamden.
Eerst lieten zij de zeilen zakken, ze maakten de leren riemen los,
en plaatsten de mast in de mastvang door de staggen te laten vieren;
en zij stapten zelf uit het schip op het strand waar de golven breken,
en trokken het snelle schip uit zee het land op,
hoog op het zand, en zetten er een lange rij steunpalen langs,
en zij maakten een altaar op het strand waar de golven breken.
Zij staken een vuur aan op het altaar en offerden er witte gerst op
en baden zoals hij had opgedragen staande rond het altaar.
Daarna namen zij een maaltijd tot zich bij het snelle donkere schip,
en brachten een plengoffer aan de gelukzalige goden die de Olympus bewonen.
En toen zij hun verlangen naar drinken en eten hadden bevredigd,
gingen zij op weg, en Zeus' zoon heer Apollo ging hen voor,
met een lier in zijn handen, heerlijk musicerend,
met mooie hoge stappen, en zij volgden hem stampend en klappend,
de Kretenzers, naar Pytho en zongen Ie Paion,
zoals de lofliederen van de Kretenzers, bij wie de goddelijke Muze
een zoetklinkend lied in de borst heeft geplaatst.

Onvermoeid beklommen zij de heuvel met hun voeten, en snel bereikten zij
Parnassos en de lieflijke streek, waar hij zou gaan
wonen, geëerd door vele mensen.
Hij leidde hen en toonde het heilige adyton en de rijke tempel,
en hun hart werd in beweging gebracht in hun borst,
en de aanvoerder van de Kretenzers sprak hem toe en vroeg:

"Heer, nu u ons hier ver van onze geliefden en ons vaderland
hebt gebracht - zo was het u dierbaar in uw hart -
hoe moeten wij ons nu in leven houden? Wij verzoeken u dat te overdenken.
Dit land is niet aantrekkelijk als drager van oogst en heeft geen mooie weilanden,
zodat we er van kunnen leven en tegelijk de mensen bedienen."

Zeus' zoon Apollo glimlachte naar hen en sprak hen toe:
"Onnozele mensen, ellende verdurend, jullie die zorgen
willen en zware inspanningen en een benauwd hart,
ik zal jullie een makkelijk antwoord geven en het jullie op het hart drukken.
Jullie moeten ieder met een mes in zijn rechterhand
aldoor schapen slachten, en die zullen er allemaal in overvloed zijn,
zoveel als de beroemde stammen der mensen mij komen brengen.
Pas goed op mijn tempel, en verwelkom de stammen der mensen
die zich hier verzamelen, en mijn sturing vooral
     .     .     .     .     .     .     .     .     .     . <Maar als er bij jullie>
een zinloos woord zal zijn of een zinloze daad
en brutaliteit, wat de gewoonte is van sterfelijke mensen,
dan zullen andere mannen jullie meesters zijn,
aan de dwang van wie jullie alle dagen onderworpen zullen zijn.
Alles is je gezegd, jij moet het altijd in het oog houden."

En zo groet ik u, zoon van Zeus en Leto.
En ik zal denken aan u en aan een ander lied.

Commentaar

Kox heeft de volgende boeken geraadpleegd

Martin L. West, Homeric Hymns, Homeric Apocrypha, Lives of Homer.
Harvard University Press, 2003 (een Loeb-editie).

Thomas W. Allen, Homeri Opera, Tomus V
OCT, 1912, reprint 1969.

Kox volgt de tekst van West, behalve in regel 91, waar West de voorkeur geeft aan de emendatie ἀέπτοις boven het ἀέλπτοις van de handschriften;
regel 363, waar West πύθε' leest i.p.v. πύθευ;
regel 373, waar West Πύθιον αὖ leest i.p.v. de emendatie van Barnes: Πύθειον;
regel 528, waar West βώμεσθα leest, een emendatie van Janko, in plaats van βιόμεσθα, wat de handschriften geven.

r. 16: Ortygia: Kwartel-eiland; oude naam voor Delos.

r. 17: Kynthos: gebergte op Delos. Artemis wordt dan ook wel Kynthia genoemd (Cynthia in het Latijn).

r. 18: de Inopos is een riviertje op Delos.

r. 36: ἀμιχθαλόεις: de betekenis wordt ook wel uitgelegd als: vol rook, rokerig. Op Lemnos was een werkplaats van Hephaistos, onder de vulkaan Mosychlos.

r. 62: Koios is een Titaan, getrouwd met zijn zus Phoibe; Titanen zijn kinderen van Ouranos (Hemel) en Gaia (Aarde).

r. 85: goden zweren bij de Styx, een rivier in de onderwereld; zie:
Hesiodus' Theogonie r. 383 - 403:
Styx, dochter van Okeanos, baarde verenigd met Pallas
Zelos en Nike met mooie enkels in haar huis,
en bracht Macht en Geweld voort, uitmuntende kinderen,
Zij hebben geen huis apart van Zeus en geen zetel,
en geen weg waar zij niet door een god worden geleid,
maar altijd zetelen zij naast zwaardonderende Zeus.
Want zo plande Styx, de onverwoestbare dochter van Okeanos,
op de dag toen de Olympische bliksemslingeraar alle
onsterfelijke goden riep naar de hoge Olympos,
en zei dat wie van de goden met hem tegen de Titanen zou vechten,
hij hem niet zou beroven van zijn privileges, maar dat ieder de eer
zou blijven houden, die hij tevoren had tussen de onsterfelijke goden.
En hij zei, dat wie zonder eer door Kronos was en zonder privilege,
hij hem zou doen opklimmen naar eer en privileges, wat gewoonterecht is.
Onverwoestbare Styx kwam dus als eerste naar de Olympos
met haar kinderen, door de verstandige plannen van haar vader.
Zeus eerde haar en gaf haar uitzonderlijke geschenken.
Want hij liet haar de grote eed van de goden zijn,
en liet haar kinderen alle dagen samen bij hem wonen.
Zoals hij beloofd had, precies zo vervulde hij het voor allen helemaal;
en zelf regeert hij machtig en heerst.
En ook in de Theogonie, r. 793 - 806:
Wie van de onsterfelijken, die de top van de besneeuwde Olympos bewonen,
een valse eed zweert na met het water een plengoffer te hebben gebracht,
die ligt voor een volledig jaar ademloos;
en hij komt niet in de nabijheid van ambrozijn en nektar
als voeding, maar hij ligt zonder adem en zonder stem
op een bed met dekens, en een boze coma omhult hem.
Maar nadat hij de ziekte in een lang jaar voltooid heeft,
volgt na de ene nog een andere nog moeilijker beproeving.
Negen jaar lang mag hij niet meedoen met de goden die altijd zijn,
en mengt zich niet onder hen bij een vergadering of voor de maaltijden,
alle negen jaren; het tiende jaar mengt hij zich weer
onder de bijeenkomsten van de onsterfelijken, die de Olympische huizen bewonen.
Een dergelijke eed dus maakten de goden het eeuwig water van de Styx,
de oerstroom, die loopt door heel ruig land.

r. 94: Ichnai was een plaats in Thessalië.

r. 120: ἤϊε: volgens West is dit adjectief gevormd vanuit de rituele kreet 'ee' of 'iee'. De goede oude Mehler beweert, dat het volgens Aristarchos 'boogschutter' betekent.

r. 122: νηγατέωι: de betekenis is onzeker. Of: niet aangeraakt, nieuw, of: glanzend. Vast staat wel dat het hier om hele mooie luiers gaat.

r. 126: West zet deze regel tussen haken. Waarom? Misschien omdat regel 13 hetzelfde is.

r. 135 - 138 is de ene versie, r. 135 samen met r. 139 een tweede versie. Beide versies zijn in de tekst terechtgekomen.

r. 162 - 164: Kox begrijpt deze regels niet goed. Het verband met de vorige regels is hem niet duidelijk - en misschien is dat er niet. Doen de meisjes imitaties van mensen die in het publiek zijn? Dat levert geen ἀοιδή op. De betekenis van het woord βαμβαλιαστύς is raadselachtig. West vertaalt met gebabbel, maar meer voor de hand ligt 'tandengeklapper'. ? LSJ volgt de lezing van andere handschriften κρεμβαλιαστύς, dat 'geratel van kastagnetten' betekent. ? Maar goed, de meisjes presenteerden in ieder geval een fantastische show.

r. 171: ἀφήμως: de betekenis van dit woord is niet met zekerheid bekend.

r. 207 = r. 19.

r. 209: Koronis, bij Apollo de moeder van Asklepios. Zie hymne 16. Kox weet niet waarom zij hier het Azantische meisje wordt genoemd. Koronis was al zwanger van Asklepios, toen zij het aanlegde met Ischys. Apollo doodde hen beiden, maar redde het kind.

r. 211 - 213: hier is geen touw aan vast te knopen.
Kroon's mythologisch woordenboek: Phorbas:
De zoon van Lapithes, trok uit Thessalië naar Rhodos, welk eiland hij van slangen zuiverde; daarom werd hij daar als heros vereerd. Volgens anderen werd hij tot belooning voor die daad onder de sterren geplaatst. (Door Apollo! KK)

r. 273: Ie-Paieon: de kreet en een naam, waarmee Apollo werd aangeroepen bij offers en rituelen.

post 317 lac. stat. Chalcondyles.
Demetrius Chalcondyles (of Chalcokondyles) verzorgde de editio princeps in Firenze, 1488: ἡ τοῦ Ὁμήρου ποίησις ἅπασα.

r. 352: Hesiodus in zijn Theogonie noemt Gaia en Tartaros als de ouders van Typhaon = Typhon = Typhoeus. Zeus verslaat het monster en sluit het op onder een vulkaan. In deze hymne wordt de Pythische slang duidelijk onderscheiden van Typhon.

r. 354: het slangenmonster (dat door Apollo werd gedood) (r. 301 - 306) nam dus Typhaon over van Hera ter opvoeding. Het verhaal keert nu terug naar Apollo.

r. 369: Hyperion = de Zon.

r. 372: Pytho: πύθω = doen rotten; πύθομαι = rotten, vergaan. De draakslang wordt ook wel de Pytho genoemd.

r. 376: het verhaal gaat even terug naar r. 246 - 276, waar de bron Telphousa Apollo er van overtuigde zijn tempel elders te bouwen.

r. 399: συνήνετο: Kox heeft geen idee waar deze werkwoordsvorm vandaan komt. Als u het weet, heeft hij graag dat u het hem vertelt.

r. 402: νοῆσαι: dit kan niet goed zijn. Kox volgt West in de gedachte, dat er iets als 'aanraken' moet hebben gestaan.

r. 409: Maleia: kaap Malea.

r. 436: dus naar het oosten.

r. 443: het adyton is het voor leken ontoegankelijke binnenste deel van de tempel.

post 539 lac. stat. Wolf