| 1 -
118: De Trojanen in het nauw. 119 - 236: Diomedes en Bellerofontes' kleinzoon Glaukos. 237 - 311: Hektor en Hekabe. 312 - 368: Hektor, Paris en Helena. 369 - 529: Hektor, Andromache en Astyanax. |
| Τρώων δ᾽ οἰώθη καὶ Ἀχαιῶν φύλοπις αἰνή· πολλὰ δ᾽ ἄρ᾽ ἔνθα καὶ ἔνθ᾽ ἴθυσε μάχη πεδίοιο ἀλλήλων ἰθυνομένων χαλκήρεα δοῦρα μεσσηγὺς Σιμόεντος ἰδὲ Ξάνθοιο ῥοάων. Αἴας δὲ πρῶτος Τελαμώνιος ἕρκος Ἀχαιῶν |
5 |
- Zo
verlieten de goden het hevig strijdgewoel van Trojanen en
Grieken; maar fel woedde de strijd overal in de vlakte terwijl ze op elkaar hun bronzen lansen richtten tussen de stromen van de Simoëis en de Xanthos. Het eerst doorbrak Aias, zoon van Telamon, schutsmuur der Grieken, |
| Τρώων ῥῆξε φάλαγγα, φόως δ᾽ ἑτάροισιν ἔθηκεν, ἄνδρα βαλὼν ὃς ἄριστος ἐνὶ Θρῄκεσσι τέτυκτο υἱὸν Ἐϋσσώρου Ἀκάμαντ᾽ ἠΰν τε μέγαν τε. Τόν ῥ᾽ ἔβαλε πρῶτος κόρυθος φάλον ἱπποδασείης, ἐν δὲ μετώπῳ πῆξε, πέρησε δ᾽ ἄρ᾽ ὀστέον εἴσω |
10 |
het
gelid der Trojanen en bracht voor zijn mannen verlichting, door een man te treffen die de beste was onder de Thrakiërs, Akamas de zoon van Eussoros, voortreffelijk en groot. Die trof hij als eerste bij de kam van de paardenstaarthelmbos en raakte hem in zijn voorhoofd: de bronsgepunte speer |
| αἰχμὴ χαλκείη· τὸν δὲ σκότος ὄσσε κάλυψεν. Ἄξυλον δ᾽ ἄρ᾽ ἔπεφνε βοὴν ἀγαθὸς Διομήδης Τευθρανίδην, ὃς ἔναιεν ἐϋκτιμένῃ ἐν Ἀρίσβῃ ἀφνειὸς βιότοιο, φίλος δ᾽ ἦν ἀνθρώποισι. Πάντας γὰρ φιλέεσκεν ὁδῷ ἔπι οἰκία ναίων. |
15 |
drong
door het bot binnen en duisternis bedekte zijn ogen. Diomedes, krachtig in de krijgsroep, doodde Axylos, de zoon van Teuthras. Die woonde in het mooi gelegen Arisbe, rijk aan vermogen en gezien bij de mensen; want allen onthaalde hij in zijn huis aan de weg. |
| Ἀλλά οἱ οὔ τις τῶν γε τότ᾽ ἤρκεσε λυγρὸν
ὄλεθρον πρόσθεν ὑπαντιάσας, ἀλλ᾽ ἄμφω θυμὸν ἀπηύρα αὐτὸν καὶ θεράποντα Καλήσιον, ὅς ῥα τόθ᾽ ἵππων ἔσκεν ὑφηνίοχος· τὼ δ᾽ ἄμφω γαῖαν ἐδύτην. Δρῆσον δ᾽ Εὐρύαλος καὶ Ὀφέλτιον ἐξενάριξε· |
20 |
Maar
toen kon toch niemand van hen hun smartelijke dood
voorkomen door zich vóór hen op te stellen, nee beiden ontnam hij het leven: hemzelf en zijn dienaar Kalesios, die toen zijn wagenmenner was; zij beiden daalden af onder de aarde. En Euryalos had Dresos en Ofeltios buiten gevecht gesteld |
| βῆ δὲ μετ᾽ Αἴσηπον καὶ Πήδασον, οὕς ποτε νύμφη νηῒς Ἀβαρβαρέη τέκ᾽ ἀμύμονι Βουκολίωνι. Βουκολίων δ᾽ ἦν υἱὸς ἀγαυοῦ Λαομέδοντος πρεσβύτατος γενεῇ, σκότιον δέ ἑ γείνατο μήτηρ· ποιμαίνων δ᾽ ἐπ᾽ ὄεσσι μίγη φιλότητι καὶ εὐνῇ, |
25 |
en ging
nu af op Aisepos en Pedasos: hen had ooit de bronnimf Abarbarea gebaard voor de nobele Boukolion; Boukolion nu was de zoon van de vorst Laomedon, de eerstgeborene, maar een bastaard door zijn moeder: want toen hij de schapen hoedde, bedreef hij de liefde met haar, |
| ἣ δ᾽ ὑποκυσαμένη διδυμάονε γείνατο παῖδε. Καὶ μὲν τῶν ὑπέλυσε μένος καὶ φαίδιμα γυῖα Μηκιστηϊάδης καὶ ἀπ᾽ ὤμων τεύχε᾽ ἐσύλα. Ἀστύαλον δ᾽ ἄρ᾽ ἔπεφνε μενεπτόλεμος Πολυποίτης· Πιδύτην δ᾽ Ὀδυσεὺς Περκώσιον ἐξενάριξεν |
30 |
en zij,
zwanger geraakt, baarde een tweeling. Hen beiden beroofde Euryalos van de bloei van hun leven, en van hun schouders roofde hij hun wapens. Astyalos werd gedood door de strijdlustige Polypoites, Odysseus schakelde met zijn bronzen lans |
| ἔγχεϊ χαλκείῳ, Τεῦκρος δ᾽ Ἀρετάονα δῖον. Ἀντίλοχος δ᾽ Ἄβληρον ἐνήρατο δουρὶ φαεινῷ Νεστορίδης, Ἔλατον δὲ ἄναξ ἀνδρῶν Ἀγαμέμνων· ναῖε δὲ Σατνιόεντος ἐϋρρείταο παρ᾽ ὄχθας Πήδασον αἰπεινήν. Φύλακον δ᾽ ἕλε Λήϊτος ἥρως |
35 |
de
Perkosiër Pidytes uit en Teukros de dappere Aretaon. Antilochos, Nestors zoon, doodde met zijn glanzende lans Ableros, en de aanvoerder Agamemnon doodde Elatos, die woonde aan de oever van de bruisende rivier de Satnioëis in het hooggelegen Pedasos. De held Leïtos doodde Fylakos |
| φεύγοντ᾽· Εὐρύπυλος δὲ Μελάνθιον ἐξενάριξεν. Ἄδρηστον δ᾽ ἄρ᾽ ἔπειτα βοὴν ἀγαθὸς Μενέλαος ζωὸν ἕλ᾽· ἵππω γάρ οἱ ἀτυζομένω πεδίοιο ὄζῳ ἔνι βλαφθέντε μυρικίνῳ ἀγκύλον ἅρμα ἄξαντ᾽ ἐν πρώτῳ ῥυμῷ αὐτὼ μὲν ἐβήτην |
40 |
toen
die vluchtte en Eurupulos schakelde Melanthios uit. Daarop kreeg Menelaos, sterk in de krijgskreet, Adrastos levend te pakken: diens paarden vluchtten schichtig door de vlakte, raakten verstrikt in een tamariskentak en braken de disselboom af van de wagen en sloegen beide op hol |
| πρὸς πόλιν, ᾗ περ οἱ ἄλλοι ἀτυζόμενοι
φοβέοντο, αὐτὸς δ᾽ ἐκ δίφροιο παρὰ τροχὸν ἐξεκυλίσθη πρηνὴς ἐν κονίῃσιν ἐπὶ στόμα· πὰρ δέ οἱ ἔστη Ἀτρεΐδης Μενέλαος ἔχων δολιχόσκιον ἔγχος. Ἄδρηστος δ᾽ ἄρ᾽ ἔπειτα λαβὼν ἐλίσσετο γούνων· |
45 |
naar de
stad toe, zoals ook de anderen in paniek vluchtten. Hijzelf werd uit de wagenbak geslingerd langs het wiel voorover met zijn gezicht in het stof. Bij hem bleef Menelaos staan, Atreus' zoon, in zijn hand de speer met lange schaduw; daarop omklemde Adrastos zijn knieën en smeekte: |
| ζώγρει Ἀτρέος υἱέ, σὺ δ᾽ ἄξια δέξαι ἄποινα· πολλὰ δ᾽ ἐν ἀφνειοῦ πατρὸς κειμήλια κεῖται χαλκός τε χρυσός τε πολύκμητός τε σίδηρος, τῶν κέν τοι χαρίσαιτο πατὴρ ἀπερείσι᾽ ἄποινα εἴ κεν ἐμὲ ζωὸν πεπύθοιτ᾽ ἐπὶ νηυσὶν Ἀχαιῶν. |
50 |
"Spaar
mij, zoon van Atreus, en aanvaard een waardevolle
losprijs: veel kostbaarheden liggen in het rijke paleis van mijn vader, brons en goud en knap bewerkt ijzer, daarvan zal mijn vader graag jou een geweldige losprijs schenken, als hij hoort dat ik nog in leven ben bij de schepen der Grieken". |
| Ὣς φάτο, τῷ δ᾽ ἄρα θυμὸν ἐνὶ στήθεσσιν ἔπειθε· καὶ δή μιν τάχ᾽ ἔμελλε θοὰς ἐπὶ νῆας Ἀχαιῶν δώσειν ᾧ θεράποντι καταξέμεν· ἀλλ᾽ Ἀγαμέμνων ἀντίος ἦλθε θέων, καὶ ὁμοκλήσας ἔπος ηὔδα· ὦ πέπον ὦ Μενέλαε, τί ἢ δὲ σὺ κήδεαι οὕτως |
55 |
Dat zei
hij en hij overreedde hem en hij stond al op het punt hem over te dragen aan een dienaar om hem naar de snelle schepen der Grieken weg te brengen, toen Agamemnon snel op hem af kwam gerend en luid brulde: "Ach, mijn beste Menelaos, waarom maak je je zo druk om die kerels? |
| ἀνδρῶν; ἦ σοὶ ἄριστα πεποίηται κατὰ οἶκον πρὸς Τρώων; τῶν μή τις ὑπεκφύγοι αἰπὺν ὄλεθρον χεῖράς θ᾽ ἡμετέρας, μηδ᾽ ὅν τινα γαστέρι μήτηρ κοῦρον ἐόντα φέροι, μηδ᾽ ὃς φύγοι, ἀλλ᾽ ἅμα πάντες Ἰλίου ἐξαπολοίατ᾽ ἀκήδεστοι καὶ ἄφαντοι. |
60 |
Heb jij
soms zo'n prima behandeling genoten in jouw huis van de kant der Trojanen? Laat niemand van hen het steile verderf door onze handen ontkomen , zelfs niet wie zijn moeder nog in haar buik ongeboren draagt, laat zelfs die niet ontkomen, nee, laten alle Trojanen onbegraven en spoorloos verdwijnen!" |
| Ὣς εἰπὼν ἔτρεψεν ἀδελφειοῦ φρένας ἥρως αἴσιμα παρειπών· ὃ δ᾽ ἀπὸ ἕθεν ὤσατο χειρὶ ἥρω᾽ Ἄδρηστον· τὸν δὲ κρείων Ἀγαμέμνων οὖτα κατὰ λαπάρην· ὃ δ᾽ ἀνετράπετ᾽, Ἀτρεΐδης δὲ λὰξ ἐν στήθεσι βὰς ἐξέσπασε μείλινον ἔγχος. |
65 |
Met
deze woorden bracht de held zijn broeder tot inkeer door zijn passend vermaan; en deze stootte met zijn arm de held Adrastos van zich af: maar de machtige Agamemnon wondde hem aan zijn zijde en hij viel achterover: Atreus' zoon zette z'n hak op diens borst en trok zijn essenhouten lans er uit. |
| Νέστωρ δ᾽ Ἀργείοισιν ἐκέκλετο μακρὸν ἀΰσας· ὦ φίλοι ἥρωες Δαναοὶ θεράποντες Ἄρηος μή τις νῦν ἐνάρων ἐπιβαλλόμενος μετόπισθε μιμνέτω ὥς κε πλεῖστα φέρων ἐπὶ νῆας ἵκηται, ἀλλ᾽ ἄνδρας κτείνωμεν· ἔπειτα δὲ καὶ τὰ ἕκηλοι |
70 |
Nestor
riep intussen luidkeels tot de Grieken: "Vrienden, Griekse strijders, dienaars van Ares, laat niemand nu, belust op wapenbuit, achterblijven om met zo veel mogelijk buit bij de schepen terug te komen, nee, wij moeten mannen doden! Daarna kun je op je gemak |
| νεκροὺς ἂμ πεδίον συλήσετε τεθνηῶτας. Ὣς εἰπὼν ὄτρυνε μένος καὶ θυμὸν ἑκάστου. Ἔνθά κεν αὖτε Τρῶες ἀρηϊφίλων ὑπ᾽ Ἀχαιῶν Ἴλιον εἰσανέβησαν ἀναλκείῃσι δαμέντες, εἰ μὴ ἄρ᾽ Αἰνείᾳ τε καὶ Ἕκτορι εἶπε παραστὰς |
75 |
de
doden beroven, verspreid over de vlakte. Met deze woorden prikkelde hij ieders vechtlust. Toen dan zouden de Trojanen onder de druk van de krijgslustige Grieken zich in Troje terug hebben getrokken, overvallen door lafheid, als niet Priamos' zoon Helenos, verreweg de beste vogelwichelaar, |
| Πριαμίδης Ἕλενος οἰωνοπόλων ὄχ᾽ ἄριστος· Αἰνεία τε καὶ Ἕκτορ, ἐπεὶ πόνος ὔμμι μάλιστα Τρώων καὶ Λυκίων ἐγκέκλιται, οὕνεκ᾽ ἄριστοι πᾶσαν ἐπ᾽ ἰθύν ἐστε μάχεσθαί τε φρονέειν τε, στῆτ᾽ αὐτοῦ, καὶ λαὸν ἐρυκάκετε πρὸ πυλάων |
80 |
naar
Aineias en Hektor gegaan was en gezegd had: "Aineias en Hektor, omdat toch de strijd het meest op jullie van de Trojanen en Lykiërs neerkomt, omdat jullie de besten zijn in elke onderneming, in strijd en advies, houd hier stand en houd het krijgsvolk vóór de poorten |
| πάντῃ ἐποιχόμενοι πρὶν αὖτ᾽ ἐν χερσὶ γυναικῶν φεύγοντας πεσέειν, δηΐοισι δὲ χάρμα γενέσθαι. Αὐτὰρ ἐπεί κε φάλαγγας ἐποτρύνητον ἁπάσας, ἡμεῖς μὲν Δαναοῖσι μαχησόμεθ᾽ αὖθι μένοντες, καὶ μάλα τειρόμενοί περ· ἀναγκαίη γὰρ ἐπείγει· |
85 |
overal
rondgaand, voordat zij vluchten en zich in de armen der vrouwen werpen en een bron van leedvermaak worden. Maar wanneer jullie beiden alle linies hebt vermaand, dan zullen wij in de strijd de Grieken hier halt laten houden, ook al kost het heel wat moeite: noodzaak dwingt! |
| Ἕκτορ ἀτὰρ σὺ πόλιν δὲ μετέρχεο, εἰπὲ δ᾽
ἔπειτα μητέρι σῇ καὶ ἐμῇ· ἣ δὲ ξυνάγουσα γεραιὰς νηὸν Ἀθηναίης γλαυκώπιδος ἐν πόλει ἄκρῃ οἴξασα κληῖδι θύρας ἱεροῖο δόμοιο πέπλον, ὅς οἱ δοκέει χαριέστατος ἠδὲ μέγιστος |
90 |
Maar
Hektor ga jij naar de stad en vraag Hekabe, onze moeder: de achtenswaardige vrouwen bijeen te brengen naar de tempel van de felogige Athene op de stadsburcht en met de sleutel de deuren te openen van het heiligdom en het gewaad, dat zij het kostbaarst en grootst vindt |
| εἶναι ἐνὶ μεγάρῳ καί οἱ πολὺ φίλτατος αὐτῇ, θεῖναι Ἀθηναίης ἐπὶ γούνασιν ἠϋκόμοιο, καί οἱ ὑποσχέσθαι δυοκαίδεκα βοῦς ἐνὶ νηῷ ἤνις ἠκέστας ἱερευσέμεν, αἴ κ᾽ ἐλεήσῃ ἄστύ τε καὶ Τρώων ἀλόχους καὶ νήπια τέκνα, |
95 |
in het
paleis en haar het dierbaarst, neer te leggen op de schoot van de schoonlokkige Athene en haar twaalf runderen beloven te offeren in haar tempel, éénjarige, ongetemde, als zij mededogen heeft met de stad der Trojanen en hun vrouwen en onmondige kinderen; |
| ὥς κεν Τυδέος υἱὸν ἀπόσχῃ Ἰλίου ἱρῆς ἄγριον αἰχμητὴν κρατερὸν μήστωρα φόβοιο, ὃν δὴ ἐγὼ κάρτιστον Ἀχαιῶν φημι γενέσθαι. Οὐδ᾽ Ἀχιλῆά ποθ᾽ ὧδέ γ᾽ ἐδείδιμεν ὄρχαμον ἀνδρῶν, ὅν πέρ φασι θεᾶς ἐξέμμεναι· ἀλλ᾽ ὅδε λίην |
100 |
hopelijk zal ze Tydeus' zoon afweren van het heilige
Troje, die woeste en sterke lanszwaaier en zaaier van paniek, van wie ik denk dat hij zich de sterkste der Grieken toont. Zelfs Achilleus, de aanvoerder van het krijgsvolk, vreesden wij nooit zo, toch zegt men dat die een godenzoon is; maar deze hier gaat |
| μαίνεται, οὐδέ τίς οἱ δύναται μένος
ἰσοφαρίζειν. Ὣς ἔφαθ᾽, Ἕκτωρ δ᾽ οὔ τι κασιγνήτῳ ἀπίθησεν. Αὐτίκα δ᾽ ἐξ ὀχέων σὺν τεύχεσιν ἆλτο χαμᾶζε, πάλλων δ᾽ ὀξέα δοῦρα κατὰ στρατὸν ᾤχετο πάντῃ ὀτρύνων μαχέσασθαι, ἔγειρε δὲ φύλοπιν αἰνήν. |
105 |
te erg
tekeer, en niemand is tegen hem opgewassen!" Dat zei hij en Hektor gaf gehoor aan de woorden van zijn broer. Terstond sprong hij met zijn wapens van de wagen, en rende overal rond door het leger, zwaaiend met zijn scherpe speren, en spoorde aan door te zetten; harde strijd wekte hij op. |
| Οἳ δ᾽ ἐλελίχθησαν καὶ ἐναντίοι ἔσταν Ἀχαιῶν· Ἀργεῖοι δ᾽ ὑπεχώρησαν, λῆξαν δὲ φόνοιο, φὰν δέ τιν᾽ ἀθανάτων ἐξ οὐρανοῦ ἀστερόεντος Τρωσὶν ἀλεξήσοντα κατελθέμεν, ὡς ἐλέλιχθεν. Ἕκτωρ δὲ Τρώεσσιν ἐκέκλετο μακρὸν ἀΰσας· |
110 |
De
manschappen keerden en maakten front tegen de Grieken, en de Grieken weken terug en staakten het moorden; zij meenden dat een onsterfelijke vanuit de sterrenrijke hemel was neergedaald om de Trojanen te helpen, toen zij front maakten. Maar Hektor brulde luidkeels tot de Trojanen: |
| Τρῶες ὑπέρθυμοι τηλεκλειτοί τ᾽ ἐπίκουροι ἀνέρες ἔστε φίλοι, μνήσασθε δὲ θούριδος ἀλκῆς, ὄφρ᾽ ἂν ἐγὼ βείω προτὶ Ἴλιον, ἠδὲ γέρουσιν εἴπω βουλευτῇσι καὶ ἡμετέρῃς ἀλόχοισι δαίμοσιν ἀρήσασθαι, ὑποσχέσθαι δ᾽ ἑκατόμβας. |
115 |
"Dappere Trojanen en wijdvermaarde bondgenoten: wees kerels, vrienden, en blijf indachtig op roerige afweer, terwijl ik naar Ilios zal gaan om aan de raad van ouden en onze vrouwen te zeggen dat zij tot de goden moeten bidden en offers moeten beloven". |
| Ὣς ἄρα φωνήσας ἀπέβη κορυθαίολος Ἕκτωρ· ἀμφὶ δέ μιν σφυρὰ τύπτε καὶ αὐχένα δέρμα κελαινὸν ἄντυξ ἣ πυμάτη θέεν ἀσπίδος ὀμφαλοέσσης. |
|
Na deze
woorden ging Hektor met wuivende helmbos heen, aan beide zijden sloeg tegen zijn enkels en nek het donkere leer, dat rond zijn schild met knop in het midden, de uiterste rand vormde. |
| |
| Γλαῦκος δ᾽ Ἱππολόχοιο πάϊς καὶ Τυδέος υἱὸς ἐς μέσον ἀμφοτέρων συνίτην μεμαῶτε μάχεσθαι. Οἳ δ᾽ ὅτε δὴ σχεδὸν ἦσαν ἐπ᾽ ἀλλήλοισιν ἰόντε, τὸν πρότερος προσέειπε βοὴν ἀγαθὸς Διομήδης· τίς δὲ σύ ἐσσι φέριστε καταθνητῶν ἀνθρώπων; οὐ μὲν γάρ ποτ᾽ ὄπωπα μάχῃ ἔνι κυδιανείρῃ τὸ πρίν· ἀτὰρ μὲν νῦν γε πολὺ προβέβηκας ἁπάντων |
125 |
-
Glaukos, de zoon van Hippolochos, en Tydeus' zoon stapten nu tussen beide partijen in, allebei strijdlustig; toen zij vlak bij elkaar waren gekomen, riep Diomedes als eerste luid naar de ander: "Wie van de stervelingen ben jij, mijn beste? Nog nooit immers heb ik jou eerder gezien in de strijd die mannen roem brengt, maar nu ben je ver vóór allen naar voren gestapt, |
| σῷ θάρσει, ὅ τ᾽ ἐμὸν δολιχόσκιον ἔγχος
ἔμεινας· δυστήνων δέ τε παῖδες ἐμῷ μένει ἀντιόωσιν. Εἰ δέ τις ἀθανάτων γε κατ᾽ οὐρανοῦ εἰλήλουθας, οὐκ ἂν ἔγωγε θεοῖσιν ἐπουρανίοισι μαχοίμην. Οὐδὲ γὰρ οὐδὲ Δρύαντος υἱὸς κρατερὸς Λυκόοργος |
130 |
heel
moedig van jou, want je kunt mijn lange lans verwachten; ongelukkig zijn de ouders, wier kinderen mijn kracht trotseerden. Maar als je een onsterfelijke bent, afgedaald uit de hemel: nee, met hemelse goden zal ik de strijd niet aanbinden. Zelfs Dryas' zoon, de sterke Lykourgos, maakte het niet lang, |
| δὴν ἦν, ὅς ῥα θεοῖσιν ἐπουρανίοισιν ἔριζεν· ὅς ποτε μαινομένοιο Διωνύσοιο τιθήνας σεῦε κατ᾽ ἠγάθεον Νυσήϊον· αἳ δ᾽ ἅμα πᾶσαι θύσθλα χαμαὶ κατέχευαν ὑπ᾽ ἀνδροφόνοιο Λυκούργου θεινόμεναι βουπλῆγι· Διώνυσος δὲ φοβηθεὶς |
135 |
die,
als bekend, met de hemelse goden overhoop lag; hij dreef ooit de voedsters van de bezeten Dionysos voort door het heilig Nyseïosgebergte; zij wierpen allen hun thyrsusstaf op de grond, geslagen door de mannenmoordende Lykourgos met de koeienzweep; Dionysos dook, bang geworden, |
| δύσεθ᾽ ἁλὸς κατὰ κῦμα, Θέτις δ᾽ ὑπεδέξατο
κόλπῳ δειδιότα· κρατερὸς γὰρ ἔχε τρόμος ἀνδρὸς ὁμοκλῇ. Τῷ μὲν ἔπειτ᾽ ὀδύσαντο θεοὶ ῥεῖα ζώοντες, καί μιν τυφλὸν ἔθηκε Κρόνου πάϊς· οὐδ᾽ ἄρ᾽ ἔτι δὴν ἦν, ἐπεὶ ἀθανάτοισιν ἀπήχθετο πᾶσι θεοῖσιν· |
140 |
in de
golven van de zee, maar Thetis nam hem in haar armen, in zijn angst, want een siddering beving hem bij het geschreeuw van de man. Op hem werden daarop de gemakkelijk levende goden gebeten en Kronos' zoon trof hem met blindheid: niet lang meer leefde hij, bij alle onsterfelijke goden had hij zich immers gehaat gemaakt. |
| οὐδ᾽ ἂν ἐγὼ μακάρεσσι θεοῖς ἐθέλοιμι μάχεσθαι. Εἰ δέ τίς ἐσσι βροτῶν οἳ ἀρούρης καρπὸν ἔδουσιν, ἆσσον ἴθ᾽ ὥς κεν θᾶσσον ὀλέθρου πείραθ᾽ ἵκηαι. Τὸν δ᾽ αὖθ᾽ Ἱππολόχοιο προσηύδα φαίδιμος υἱός· Τυδεΐδη μεγάθυμε τί ἢ γενεὴν ἐρεείνεις; |
145 |
Zeker
wil ik dus niet de strijd aanbinden met de gelukzalige
goden. Maar als je een van de stervelingen bent die de de vruchten der aarde eten, kom dan maar op om des te sneller de strik van de dood te vinden". - Hem antwoordde de krachtige zoon van Hippolochos: "Grootmoedige zoon van Tydeus, wat vraag je me naar mijn afkomst? |
| οἵη περ φύλλων γενεὴ τοίη δὲ καὶ ἀνδρῶν. Φύλλα τὰ μέν τ᾽ ἄνεμος χαμάδις χέει, ἄλλα δέ θ᾽ ὕλη τηλεθόωσα φύει, ἔαρος δ᾽ ἐπιγίγνεται ὥρη· ὣς ἀνδρῶν γενεὴ ἣ μὲν φύει ἣ δ᾽ ἀπολήγει. Εἰ δ᾽ ἐθέλεις καὶ ταῦτα δαήμεναι ὄφρ᾽ ἐῢ εἰδῇς |
150 |
Zoals
het geslachtverloop is van bladeren, zo ook van mensen: de wind strooit de bladeren uit op de grond, maar het bos bot weer uit en laat nieuwe ontspringen wanneer weer de lentetijd aanbreekt; zo lost ook het ene mensengeslacht het vorige af. Maar als je dat nu wilt weten om van mijn afkomst |
| ἡμετέρην γενεήν, πολλοὶ δέ μιν ἄνδρες ἴσασιν· ἔστι πόλις Ἐφύρη μυχῷ Ἄργεος ἱπποβότοιο, ἔνθα δὲ Σίσυφος ἔσκεν, ὃ κέρδιστος γένετ᾽ ἀνδρῶν, Σίσυφος Αἰολίδης· ὃ δ᾽ ἄρα Γλαῦκον τέκεθ᾽ υἱόν, αὐτὰρ Γλαῦκος τίκτεν ἀμύμονα Βελλεροφόντην· |
155 |
op de
hoogte te zijn die al bij velen bekend is: er ligt een stad Efyrè diep in het paardenvoedende Argos; daar woonde Sisyfos, de slimste der mensen, Sisyfos, zoon van Aiolos, die weer Glaukos als zoon had, en Glaukos was weer vader van de edele Bellerofontes, |
| τῷ δὲ θεοὶ κάλλός τε καὶ ἠνορέην ἐρατεινὴν ὤπασαν· αὐτάρ οἱ Προῖτος κακὰ μήσατο θυμῷ, ὅς ῥ᾽ ἐκ δήμου ἔλασσεν, ἐπεὶ πολὺ φέρτερος ἦεν, Ἀργείων· Ζεὺς γάρ οἱ ὑπὸ σκήπτρῳ ἐδάμασσε. Τῷ δὲ γυνὴ Προίτου ἐπεμήνατο δῖ᾽ Ἄντεια |
160 |
hem
verleenden de goden schoonheid en mannelijke
aantrekkingskracht! Maar Proitos broedde op kwaad voor hem: hij verdreef hem uit het Argivische land, hij was namelijk machtiger want Zeus had de Argeiers onder Proitos' heerschappij gebracht. De mooie Anteia, vrouw van Proitos, was verliefd op Bellerofontes |
| κρυπταδίῃ φιλότητι μιγήμεναι· ἀλλὰ τὸν οὔ τι πεῖθ᾽ ἀγαθὰ φρονέοντα δαΐφρονα Βελλεροφόντην. Ἣ δὲ ψευσαμένη Προῖτον βασιλῆα προσηύδα· τεθναίης ὦ Προῖτ᾽, ἢ κάκτανε Βελλεροφόντην, ὅς μ᾽ ἔθελεν φιλότητι μιγήμεναι οὐκ ἐθελούσῃ. |
165 |
en
wilde stiekem een affaire; maar zij wist hem, een rechtschapen man uit één stuk, niet te verleiden. Maar zij verzon een leugen en loog tegen koning Proitos: "Sterf, Proitos, of dood Bellerofontes, want die wilde tegen mijn zin een affaire met mij". |
| Ὣς φάτο, τὸν δὲ ἄνακτα χόλος λάβεν οἷον
ἄκουσε· κτεῖναι μέν ῥ᾽ ἀλέεινε, σεβάσσατο γὰρ τό γε θυμῷ, πέμπε δέ μιν Λυκίην δέ, πόρεν δ᾽ ὅ γε σήματα λυγρὰ γράψας ἐν πίνακι πτυκτῷ θυμοφθόρα πολλά, δεῖξαι δ᾽ ἠνώγειν ᾧ πενθερῷ ὄφρ᾽ ἀπόλοιτο. |
170 |
Zo
sprak zij en toorn greep de vorst aan om wat hij hoorde. Toch vermeed hij een directe aanslag, daarvoor deinsde hij terug, maar hij stuurde hem naar de koning van Lykië met gruwelijke tekens, die hij, zeer belastend, ingekrast had op een dichtgevouwen plankje; hij beval die aan zijn schoonvader te tonen en zo om te komen. |
| Αὐτὰρ ὁ βῆ Λυκίην δὲ θεῶν ὑπ᾽ ἀμύμονι πομπῇ. Ἀλλ᾽ ὅτε δὴ Λυκίην ἷξε Ξάνθόν τε ῥέοντα, προφρονέως μιν τῖεν ἄναξ Λυκίης εὐρείης· ἐννῆμαρ ξείνισσε καὶ ἐννέα βοῦς ἱέρευσεν. Ἀλλ᾽ ὅτε δὴ δεκάτη ἐφάνη ῥοδοδάκτυλος Ἠὼς |
175 |
Hij
trok dus naar Lykië onder voorspoedige begeleiding der
goden. Maar toen hij daar de stroom van de Xanthos bereikt had, ontving de vorst van het uitgestrekte land hem gastvrij: negen dagen onthaalde hij hem en slachtte negen runderen, maar toen de tiende rozenvingerige dageraad was verschenen, |
| καὶ τότε μιν ἐρέεινε καὶ ᾔτεε σῆμα ἰδέσθαι ὅττί ῥά οἱ γαμβροῖο πάρα Προίτοιο φέροιτο. Αὐτὰρ ἐπεὶ δὴ σῆμα κακὸν παρεδέξατο γαμβροῦ, πρῶτον μέν ῥα Χίμαιραν ἀμαιμακέτην ἐκέλευσε πεφνέμεν· ἣ δ᾽ ἄρ᾽ ἔην θεῖον γένος οὐδ᾽ ἀνθρώπων, |
180 |
toen
vroeg hij verder en verzocht de boodschap te laten zien die hij van zijn schoonzoon Proitos bij zich had. Maar nadat hij de onheilsboodschap van de schoonzoon begrepen had, beval hij hem eerst de reusachtige Chimaira te doden; dat was geen menselijk, maar bovenaards wezen: |
| πρόσθε λέων, ὄπιθεν δὲ δράκων, μέσση δὲ
χίμαιρα, δεινὸν ἀποπνείουσα πυρὸς μένος αἰθομένοιο, καὶ τὴν μὲν κατέπεφνε θεῶν τεράεσσι πιθήσας. Δεύτερον αὖ Σολύμοισι μαχέσσατο κυδαλίμοισι· καρτίστην δὴ τήν γε μάχην φάτο δύμεναι ἀνδρῶν. |
185 |
van
voren leeuw, achteraan slang, daartussen geit, en het ademde een gloed uit van verzengend vuur. Die nu doodde hij, vertrouwend op de tekens der goden. Vervolgens streed hij tegen de fiere Solymers; hij zei dat die strijd de ergste was die hij onder de mensen beleefde. |
| Τὸ τρίτον αὖ κατέπεφνεν Ἀμαζόνας ἀντιανείρας. Τῷ δ᾽ ἄρ᾽ ἀνερχομένῳ πυκινὸν δόλον ἄλλον ὕφαινε· κρίνας ἐκ Λυκίης εὐρείης φῶτας ἀρίστους εἷσε λόχον· τοὶ δ᾽ οὔ τι πάλιν οἶκον δὲ νέοντο· πάντας γὰρ κατέπεφνεν ἀμύμων Βελλεροφόντης. |
190 |
Daarna
doodde hij de manhaftige Amazones. Maar de koning beraamde voor hem op de terugweg een sluwe list: hij koos de sterkste mannen uit Lykië uit en legde een hinderlaag; maar zij keerden niet meer terug naar hun huis, want de dappere Bellerofontes doodde hen allen. |
| Ἀλλ᾽ ὅτε δὴ γίγνωσκε θεοῦ γόνον ἠῢν ἐόντα αὐτοῦ μιν κατέρυκε, δίδου δ᾽ ὅ γε θυγατέρα ἥν, δῶκε δέ οἱ τιμῆς βασιληΐδος ἥμισυ πάσης· καὶ μέν οἱ Λύκιοι τέμενος τάμον ἔξοχον ἄλλων καλὸν φυταλιῆς καὶ ἀρούρης, ὄφρα νέμοιτο. |
195 |
Maar
toen de koning begreep dat hij een hoogstaande godenzoon
was, hield hij hem bij zich en schonk hem zijn dochter, en hij gaf hem de helft van zijn koninkrijk. De Lykiërs stonden hem een buitengewoon landgoed af, rijk aan wijnbouw en akkerland, om te bewonen. |
| Ἣ δ᾽ ἔτεκε τρία τέκνα δαΐφρονι Βελλεροφόντῃ Ἴσανδρόν τε καὶ Ἱππόλοχον καὶ Λαοδάμειαν. Λαοδαμείῃ μὲν παρελέξατο μητίετα Ζεύς, ἣ δ᾽ ἔτεκ᾽ ἀντίθεον Σαρπηδόνα χαλκοκορυστήν. Ἀλλ᾽ ὅτε δὴ καὶ κεῖνος ἀπήχθετο πᾶσι θεοῖσιν, |
200 |
Zijn
vrouw bracht drie kinderen voort voor de dappere
Bellerofontes, Isander, Hippolochos en Laodameia. Bij Laodameia legde de slimme Zeus zich neer, en zij baarde de godgelijke Sarpedon met bronzen helm. Maar toen ook Bellerofontes in ongenade was gevallen bij alle goden, |
| ἤτοι ὃ κὰπ πεδίον τὸ Ἀλήϊον οἶος ἀλᾶτο ὃν θυμὸν κατέδων, πάτον ἀνθρώπων ἀλεείνων· Ἴσανδρον δέ οἱ υἱὸν Ἄρης ἆτος πολέμοιο μαρνάμενον Σολύμοισι κατέκτανε κυδαλίμοισι· τὴν δὲ χολωσαμένη χρυσήνιος Ἄρτεμις ἔκτα. |
205 |
dwaalde
hij eenzaam over de Aleïsche vlakte rond, zich verbijtend en de omgang met mensen vermijdend; want Ares, onverzadelijk in de strijd, had zijn zoon Isander gedood toen die streed tegen de fiere Solymers. En Artemis, met gouden teugel, doodde in woede Laodameia. |
| Ἱππόλοχος δέ μ᾽ ἔτικτε, καὶ ἐκ τοῦ φημι
γενέσθαι· πέμπε δέ μ᾽ ἐς Τροίην, καί μοι μάλα πόλλ᾽ ἐπέτελλεν αἰὲν ἀριστεύειν καὶ ὑπείροχον ἔμμεναι ἄλλων, μηδὲ γένος πατέρων αἰσχυνέμεν, οἳ μέγ᾽ ἄριστοι ἔν τ᾽ Ἐφύρῃ ἐγένοντο καὶ ἐν Λυκίῃ εὐρείῃ. |
210 |
Hippolochos verwekte mij: ik ben er trots op uit hem
geboren te zijn. Hij zond mij naar Troje en drukte mij op het hart altijd de beste te zijn en de anderen te overtreffen en het geslacht van mijn voorouders niet te beschamen, die verreweg de besten zijn in Efyre en het wijdse Lykië. |
| Ταύτης τοι γενεῆς τε καὶ αἵματος εὔχομαι
εἶναι. Ὣς φάτο, γήθησεν δὲ βοὴν ἀγαθὸς Διομήδης· ἔγχος μὲν κατέπηξεν ἐπὶ χθονὶ πουλυβοτείρῃ, αὐτὰρ ὃ μειλιχίοισι προσηύδα ποιμένα λαῶν· ἦ ῥά νύ μοι ξεῖνος πατρώϊός ἐσσι παλαιός· |
215 |
Uit dat
geslacht en bloed beroem ik mij voort te komen!" Dat zei hij en Diomedes, goed in de krijgskreet, verheugde zich; hij plantte zijn lans in de velenvoedende aarde en sprak tot de leider van de Lykische strijders op vriendelijke toon: "Maar dan zijn we door een vaderlijk gastvriendschap verbonden! |
| Οἰνεὺς γάρ ποτε δῖος ἀμύμονα Βελλεροφόντην ξείνισ᾽ ἐνὶ μεγάροισιν ἐείκοσιν ἤματ᾽ ἐρύξας· οἳ δὲ καὶ ἀλλήλοισι πόρον ξεινήϊα καλά· Οἰνεὺς μὲν ζωστῆρα δίδου φοίνικι φαεινόν, Βελλεροφόντης δὲ χρύσεον δέπας ἀμφικύπελλον |
220 |
De
nobele Oineus kreeg ooit toch de dappere Bellerofontes op
bezoek en onthaalde hem twintig dagen als zijn gast bij hem thuis. Zij wisselden ook mooie gastgeschenken uit: Oineus schonk hem een gordel, stralend van purper, en Bellerofontes een gouden bokaal met twee oren; |
| καί μιν ἐγὼ κατέλειπον ἰὼν ἐν δώμασ᾽ ἐμοῖσι. Τυδέα δ᾽ οὐ μέμνημαι, ἐπεί μ᾽ ἔτι τυτθὸν ἐόντα κάλλιφ᾽, ὅτ᾽ ἐν Θήβῃσιν ἀπώλετο λαὸς Ἀχαιῶν. Τὼ νῦν σοὶ μὲν ἐγὼ ξεῖνος φίλος Ἄργεϊ μέσσῳ εἰμί, σὺ δ᾽ ἐν Λυκίῃ ὅτε κεν τῶν δῆμον ἵκωμαι. |
225 |
die
liet ik achter in mijn huis bij mijn vertrek. Mijn vader Tydeus heb ik niet voor me, want ik was nog een jochie toen hij met het leger der Achaiers omkwam bij Thebe. Zo ben ik dus jouw gastvriend midden in het Argivische land, en jij in Lykië voor mij, wanneer ik naar jullie land zou komen. |
| Ἔγχεα δ᾽ ἀλλήλων ἀλεώμεθα καὶ δι᾽ ὁμίλου· πολλοὶ μὲν γὰρ ἐμοὶ Τρῶες κλειτοί τ᾽ ἐπίκουροι κτείνειν ὅν κε θεός γε πόρῃ καὶ ποσσὶ κιχείω, πολλοὶ δ᾽ αὖ σοὶ Ἀχαιοὶ ἐναιρέμεν ὅν κε δύνηαι. Τεύχεα δ᾽ ἀλλήλοις ἐπαμείψομεν, ὄφρα καὶ οἵδε |
230 |
Laten
wij dus elkaars lans ontwijken, ook in het strijdgewoel; ik heb genoeg Trojanen en hun vermaarde bondgenoten om te doden; al wie de godheid mij schenkt en die ik te voet achterhaal, en voor jou zijn er vele Grieken tot prooi die je kunt doden. Maar laten wij wapens uitruilen, opdat ook dezen hier |
| γνῶσιν ὅτι ξεῖνοι πατρώϊοι εὐχόμεθ᾽ εἶναι. Ὣς ἄρα φωνήσαντε καθ᾽ ἵππων ἀΐξαντε χεῖράς τ᾽ ἀλλήλων λαβέτην καὶ πιστώσαντο· ἔνθ᾽ αὖτε Γλαύκῳ Κρονίδης φρένας ἐξέλετο Ζεύς, ὃς πρὸς Τυδεΐδην Διομήδεα τεύχε᾽ ἄμειβε χρύσεα χαλκείων, ἑκατόμβοι᾽ ἐννεαβοίων. |
236 |
beseffen dat wij trots zijn op het gastvriendschap via
onze vaders". Na deze woorden sprongen zij beiden van hun wagen, en grepen de hand van elkaar en zwoeren trouw. Toen heeft wel Kronos' zoon Zeus Glaukos beroofd van zijn verstand, daar hij zijn wapens verruilde met Tydeus' zoon Diomedes, goud tegen brons, honderd runderen tegen nog geen tien! |
| |
| Ἕκτωρ δ᾽ ὡς Σκαιάς τε πύλας καὶ φηγὸν ἵκανεν, ἀμφ᾽ ἄρα μιν Τρώων ἄλοχοι θέον ἠδὲ θύγατρες εἰρόμεναι παῖδάς τε κασιγνήτους τε ἔτας τε καὶ πόσιας· ὃ δ᾽ ἔπειτα θεοῖς εὔχεσθαι ἀνώγει |
240 |
-
Hektor, intussen, bereikte de eik bij de Skaiïsche poort, en daar drongen de vrouwen en dochters van Troje dicht om hem heen met vragen over hun zonen en broers, verwanten en mannen. Hij raadde hun aan tot de goden te bidden, |
| πάσας ἑξείης· πολλῇσι δὲ κήδε᾽ ἐφῆπτο. Ἀλλ᾽ ὅτε δὴ Πριάμοιο δόμον περικαλλέ᾽ ἵκανε ξεστῇς αἰθούσῃσι τετυγμένον· αὐτὰρ ἐν αὐτῷ πεντήκοντ᾽ ἔνεσαν θάλαμοι ξεστοῖο λίθοιο πλησίον ἀλλήλων δεδμημένοι, ἔνθα δὲ παῖδες |
245 |
allen,
één voor één; velen gingen gebukt onder zorgen. Toen hij kwam bij het wondermooie paleis van Priamos, stevig gestut door gepolijste colonnades - daarin bevonden zich vijftig vertrekken van gepolijste steen, dicht bij elkaar: daar sliepen de zonen |
| κοιμῶντο Πριάμοιο παρὰ μνηστῇς ἀλόχοισι, κουράων δ᾽ ἑτέρωθεν ἐναντίοι ἔνδοθεν αὐλῆς δώδεκ᾽ ἔσαν τέγεοι θάλαμοι ξεστοῖο λίθοιο πλησίον ἀλλήλων δεδμημένοι, ἔνθα δὲ γαμβροὶ κοιμῶντο Πριάμοιο παρ᾽ αἰδοίῃς ἀλόχοισιν· |
250 |
van
Priamos bij hun geliefde echtgenotes, en aan de overkant van de hof, binnen de omheining, bevonden zich twaalf vertrekken van gepolijste steen, dicht bij elkaar, waar de schoonzoons van Priamos sliepen met hun dierbare vrouwen - |
| ἔνθά οἱ ἠπιόδωρος ἐναντίη ἤλυθε μήτηρ Λαοδίκην ἐσάγουσα θυγατρῶν εἶδος ἀρίστην· ἔν τ᾽ ἄρα οἱ φῦ χειρὶ ἔπος τ᾽ ἔφατ᾽ ἔκ τ᾽ ὀνόμαζε· τέκνον τίπτε λιπὼν πόλεμον θρασὺν εἰλήλουθας; ἦ μάλα δὴ τείρουσι δυσώνυμοι υἷες Ἀχαιῶν |
255 |
kwam
daar Hekabe, zijn beminnelijke moeder, hem tegemoet en bracht Laodike mee, haar mooiste dochter. Zij omhelsde hem en sprak: "Mijn kind, waarom heb je de razende strijd verlaten om hier te komen? Werkelijk, dringen dan de verwenste Grieken al te zeer op |
| μαρνάμενοι περὶ ἄστυ· σὲ δ᾽ ἐνθάδε θυμὸς
ἀνῆκεν ἐλθόντ᾽ ἐξ ἄκρης πόλιος Διὶ χεῖρας ἀνασχεῖν. Ἀλλὰ μέν᾽ ὄφρά κέ τοι μελιηδέα οἶνον ἐνείκω, ὡς σπείσῃς Διὶ πατρὶ καὶ ἄλλοις ἀθανάτοισι πρῶτον, ἔπειτα δὲ καὐτὸς ὀνήσεαι αἴ κε πίῃσθα. |
260 |
in de
strijd om de stad en kreeg je er behoefte aan om vanaf de burcht van de stad de handen naar Zeus op te heffen? Welaan, laat ik je honingzoete wijn laten brengen, om eerst te plengen voor vader Zeus en de andere onsterfelijken en daarna ook zelf met een dronk ervan te genieten: |
| Ἀνδρὶ δὲ κεκμηῶτι μένος μέγα οἶνος ἀέξει, ὡς τύνη κέκμηκας ἀμύνων σοῖσιν ἔτῃσι. Τὴν δ᾽ ἠμείβετ᾽ ἔπειτα μέγας κορυθαίολος Ἕκτωρ· μή μοι οἶνον ἄειρε μελίφρονα πότνια μῆτερ, μή μ᾽ ἀπογυιώσῃς μένεος, ἀλκῆς τε λάθωμαι· |
265 |
wijn
staalt de kracht van een uitgeput man, zoals jij je hebt afgemat bij het beschermen van je vrienden". Maar haar antwoordde de grote Hektor met zijn fonkelende helm: "Schenk mij nu geen zoete wijn in, moeder lief, daarmee verlam je mijn kracht, laat ik m'n weerbaarheid niet verliezen! |
| χερσὶ δ᾽ ἀνίπτοισιν Διὶ λείβειν αἴθοπα οἶνον ἅζομαι· οὐδέ πῃ ἔστι κελαινεφέϊ Κρονίωνι αἵματι καὶ λύθρῳ πεπαλαγμένον εὐχετάασθαι. Ἀλλὰ σὺ μὲν πρὸς νηὸν Ἀθηναίης ἀγελείης ἔρχεο σὺν θυέεσσιν ἀολλίσσασα γεραιάς· |
270 |
Ook
schroom ik met ongewassen handen aan Zeus fonkelende wijn te plengen: het is helemaal niet geoorloofd om bezoedeld met bloed en vuil tot Kronos' donker omwolkte zoon te bidden. Maar jij, ga jij naar de tempel van de krijgshaftige Athene met offeranden en neem de oudere vrouwen mee: |
| πέπλον δ᾽, ὅς τίς τοι χαριέστατος ἠδὲ μέγιστος ἔστιν ἐνὶ μεγάρῳ καί τοι πολὺ φίλτατος αὐτῇ, τὸν θὲς Ἀθηναίης ἐπὶ γούνασιν ἠϋκόμοιο, καί οἱ ὑποσχέσθαι δυοκαίδεκα βοῦς ἐνὶ νηῷ ἤνις ἠκέστας ἱερευσέμεν, αἴ κ᾽ ἐλεήσῃ |
275 |
het
mooiste en grootste kleed dat zich in het paleis bevindt en jou zelf verreweg het geliefdst is, leg dat op de schoot van de schoongelokte Athene; beloof haar twaalf eenjarige, ongetemde runderen in de tempel te offeren, misschien dat zij medelijden heeft |
| ἄστύ τε καὶ Τρώων ἀλόχους καὶ νήπια τέκνα, αἴ κεν Τυδέος υἱὸν ἀπόσχῃ Ἰλίου ἱρῆς ἄγριον αἰχμητὴν κρατερὸν μήστωρα φόβοιο. Ἀλλὰ σὺ μὲν πρὸς νηὸν Ἀθηναίης ἀγελείης ἔρχευ, ἐγὼ δὲ Πάριν μετελεύσομαι ὄφρα καλέσσω |
280 |
met de
stad der Trojanen, de vrouwen en de jonge kinderen, en misschien weert zij van het heilig Troje Tydeus' zoon, die wilde strijder en sterke zaaier van paniek. Ja, ga jij nu naar de tempel van de krijgshaftige Athene, dan ga ik naar Paris toe om hem op te roepen: |
| αἴ κ᾽ ἐθέλῃσ᾽ εἰπόντος ἀκουέμεν· ὥς κέ οἱ αὖθι γαῖα χάνοι· μέγα γάρ μιν Ὀλύμπιος ἔτρεφε πῆμα Τρωσί τε καὶ Πριάμῳ μεγαλήτορι τοῖό τε παισίν. Εἰ κεῖνόν γε ἴδοιμι κατελθόντ᾽ Ἄϊδος εἴσω φαίην κε φρέν᾽ ἀτέρπου ὀϊζύος ἐκλελαθέσθαι. |
285 |
hopelijk geeft hij gehoor aan mijn woorden: ach mocht de
aarde voor hem open splijten; de Olympiër liet hem opgroeien tot een grote ramp voor Troje, de groothartige Priamos en diens kinderen. Als ik hem zou zien afdalen in de Onderwereld zou ik menen dat ik van bittere zorg bevrijd was!" |
| Ὣς ἔφαθ᾽, ἣ δὲ μολοῦσα ποτὶ μέγαρ᾽ ἀμφιπόλοισι κέκλετο· ταὶ δ᾽ ἄρ᾽ ἀόλλισσαν κατὰ ἄστυ γεραιάς. Αὐτὴ δ᾽ ἐς θάλαμον κατεβήσετο κηώεντα, ἔνθ᾽ ἔσάν οἱ πέπλοι παμποίκιλα ἔργα γυναικῶν Σιδονίων, τὰς αὐτὸς Ἀλέξανδρος θεοειδὴς |
290 |
Zo
sprak hij, en zij ging de zaal in en en gaf de dienaressen bevelen: die brachten de oudere vrouwen bijeen uit de stad. Intussen ging zij zelf voort naar de geurige opslagplaats, waar zich de kleden bevonden, veelkleurig handwerk van de Sidonische vrouwen, die de edele Paris zelf mee had gebracht |
| ἤγαγε Σιδονίηθεν ἐπιπλὼς εὐρέα πόντον, τὴν ὁδὸν ἣν Ἑλένην περ ἀνήγαγεν εὐπατέρειαν· τῶν ἕν᾽ ἀειραμένη Ἑκάβη φέρε δῶρον Ἀθήνῃ, ὃς κάλλιστος ἔην ποικίλμασιν ἠδὲ μέγιστος, ἀστὴρ δ᾽ ὣς ἀπέλαμπεν· ἔκειτο δὲ νείατος ἄλλων. |
295 |
uit
Sidon van zijn tocht over de wijde zee, die reis waarop hij de welgeboren Helena mee terugbracht; daarvan nam Hekabe er één mee als geschenk voor Athene, het mooiste met borduursels en ook het grootste, het glansde als een ster en het lag onderop. |
| Βῆ δ᾽ ἰέναι, πολλαὶ δὲ μετεσσεύοντο γεραιαί. Αἳ δ᾽ ὅτε νηὸν ἵκανον Ἀθήνης ἐν πόλει ἄκρῃ, τῇσι θύρας ὤϊξε Θεανὼ καλλιπάρῃος Κισσηῒς ἄλοχος Ἀντήνορος ἱπποδάμοιο· τὴν γὰρ Τρῶες ἔθηκαν Ἀθηναίης ἱέρειαν. |
300 |
Daarmee
ging zij op weg en veel oudere vrouwen haastten zich
achter haar. Toen zij gekomen waren bij de tempel op de burcht van de stad, opende voor hen de deuren de schoonwangige Theano, dochter van Kisseus en vrouw van de paardentemmer Antenor; haar toch hadden de Trojanen aangesteld tot priesteres van Athene. |
| Αἳ δ᾽ ὀλολυγῇ πᾶσαι Ἀθήνῃ χεῖρας ἀνέσχον· ἣ δ᾽ ἄρα πέπλον ἑλοῦσα Θεανὼ καλλιπάρῃος θῆκεν Ἀθηναίης ἐπὶ γούνασιν ἠϋκόμοιο, εὐχομένη δ᾽ ἠρᾶτο Διὸς κούρῃ μεγάλοιο· πότνι᾽ Ἀθηναίη ἐρυσίπτολι δῖα θεάων |
305 |
Luid
biddend hieven zij allen hun handen op tot Athene, en de schoonwangige Theano nam het kleed en legde het op de schoot van de schoonlokkige Athene, zij bad smekend tot de dochter van de grote Zeus: "Machtige Athene, beschermster van de stad, edele godin, |
| ἆξον δὴ ἔγχος Διομήδεος, ἠδὲ καὶ αὐτὸν πρηνέα δὸς πεσέειν Σκαιῶν προπάροιθε πυλάων, ὄφρά τοι αὐτίκα νῦν δυοκαίδεκα βοῦς ἐνὶ νηῷ ἤνις ἠκέστας ἱερεύσομεν, αἴ κ᾽ ἐλεήσῃς ἄστύ τε καὶ Τρώων ἀλόχους καὶ νήπια τέκνα. Ὣς ἔφατ᾽ εὐχομένη, ἀνένευε δὲ Παλλὰς Ἀθήνη. |
311 |
breek
de lans van Diomedes en maak dat hij zelf voorover neervalt voor de Skaiïsche poorten! Wij zullen dan twaalf runderen, ongetemde eenjarigen, offeren in deze tempel, als gij medelijden hebt met de stad Troje, de vrouwen en kleine kinderen. Dat gebed sprak zij uit, maar Athene wendde haar hoofd af. |
| |
| Ὣς αἳ μέν ῥ᾽ εὔχοντο Διὸς κούρῃ μεγάλοιο, Ἕκτωρ δὲ πρὸς δώματ᾽ Ἀλεξάνδροιο βεβήκει καλά, τά ῥ᾽ αὐτὸς ἔτευξε σὺν ἀνδράσιν οἳ τότ᾽ ἄριστοι ἦσαν ἐνὶ Τροίῃ ἐριβώλακι τέκτονες ἄνδρες, |
315 |
Zo
baden de vrouwen tot de dochter van de grote Zeus, maar Hektor was intussen gegaan naar de mooie woning van Paris, die hij zelf gebouwd had met de beste vaklui die er toen leefden in het grofkluitige Troje. |
| οἵ οἱ ἐποίησαν θάλαμον καὶ δῶμα καὶ αὐλὴν ἐγγύθι τε Πριάμοιο καὶ Ἕκτορος ἐν πόλει ἄκρῃ. Ἔνθ᾽ Ἕκτωρ εἰσῆλθε Διῒ φίλος, ἐν δ᾽ ἄρα χειρὶ ἔγχος ἔχ᾽ ἑνδεκάπηχυ· πάροιθε δὲ λάμπετο δουρὸς αἰχμὴ χαλκείη, περὶ δὲ χρύσεος θέε πόρκης. |
320 |
Die
bouwden voor hem een slaapvertrek en een woonhuis en erf vlakbij dat van Priamos en Hektor op de burcht van de stad. Daarheen ging Hektor, geliefd bij Zeus, en in zijn hand hield hij zijn lans van elf ellen: vooraan de lans blonk de bronzen punt, met een gouden ring eromheen. |
| Τὸν δ᾽ εὗρ᾽ ἐν θαλάμῳ περικαλλέα τεύχε᾽ ἕποντα ἀσπίδα καὶ θώρηκα, καὶ ἀγκύλα τόξ᾽ ἁφόωντα· Ἀργείη δ᾽ Ἑλένη μετ᾽ ἄρα δμῳῇσι γυναιξὶν ἧστο καὶ ἀμφιπόλοισι περικλυτὰ ἔργα κέλευε. Τὸν δ᾽ Ἕκτωρ νείκεσσεν ἰδὼν αἰσχροῖς ἐπέεσσι· |
325 |
Paris
trof hij aan in zijn vertrek, in de weer met zijn mooie
wapens, zijn schild en zijn pantser en ook zijn veerkrachtige boog; De Griekse Helena zat bij haar dienaressen en leidde het prachtige handwerk van de slavinnen. Toen Hektor hem zag, beet hij hem grievend toe: |
| δαιμόνι᾽ οὐ μὲν καλὰ χόλον τόνδ᾽ ἔνθεο θυμῷ, λαοὶ μὲν φθινύθουσι περὶ πτόλιν αἰπύ τε τεῖχος μαρνάμενοι· σέο δ᾽ εἵνεκ᾽ ἀϋτή τε πτόλεμός τε ἄστυ τόδ᾽ ἀμφιδέδηε· σὺ δ᾽ ἂν μαχέσαιο καὶ ἄλλῳ, ὅν τινά που μεθιέντα ἴδοις στυγεροῦ πολέμοιο. |
330 |
"Wat
mankeert jou? Schande dat je hier gemelijk neerzit: het krijgsvolk sneuvelt in een gevecht om de stad en haar muur, en omwille van jou is de oorlog en het krijgsgeschreeuw om deze stad ontbrand. Jij zult toch ook wel een ander te lijf gaan, die je in de gruwelijke oorlog ziet verslappen! |
| Ἀλλ᾽ ἄνα μὴ τάχα ἄστυ πυρὸς δηΐοιο θέρηται. Τὸν δ᾽ αὖτε προσέειπεν Ἀλέξανδρος θεοειδής· Ἕκτορ ἐπεί με κατ᾽ αἶσαν ἐνείκεσας οὐδ᾽ ὑπὲρ αἶσαν, τοὔνεκά τοι ἐρέω· σὺ δὲ σύνθεο καί μευ ἄκουσον· οὔ τοι ἐγὼ Τρώων τόσσον χόλῳ οὐδὲ νεμέσσι |
335 |
Zeg,
kom op, dat de stad niet in vijandelijke vlammen opgaat!" Tot hem sprak daarop de godgelijkende Paris: "Hektor, je verwijt aan mij is terecht en niet overdreven, daarom ga ik erop in: neem jij dit ter harte en hoor mij aan: niet zozeer uit woede of ergernis over de Trojanen |
| ἥμην ἐν θαλάμῳ, ἔθελον δ᾽ ἄχεϊ προτραπέσθαι. Νῦν δέ με παρειποῦσ᾽ ἄλοχος μαλακοῖς ἐπέεσσιν ὅρμησ᾽ ἐς πόλεμον· δοκέει δέ μοι ὧδε καὶ αὐτῷ λώϊον ἔσσεσθαι· νίκη δ᾽ ἐπαμείβεται ἄνδρας. Ἀλλ᾽ ἄγε νῦν ἐπίμεινον, Ἀρήϊα τεύχεα δύω· |
340 |
zat ik
hier in de kamer, maar ik wilde toegeven aan mijn
verdriet. Maar nu heeft mijn vrouw me met zoete woorden overreed om de strijd aan te binden; ook mij zelf lijkt het zo het beste te zijn; de overwinning verspringt van de een naar de ander. Wacht dus nu, dan trek ik mijn wapens weer aan; |
| ἢ ἴθ᾽, ἐγὼ δὲ μέτειμι· κιχήσεσθαι δέ σ᾽ ὀΐω. Ὣς φάτο, τὸν δ᾽ οὔ τι προσέφη κορυθαίολος Ἕκτωρ· τὸν δ᾽ Ἑλένη μύθοισι προσηύδα μειλιχίοισι· δᾶερ ἐμεῖο κυνὸς κακομηχάνου ὀκρυοέσσης, ὥς μ᾽ ὄφελ᾽ ἤματι τῷ ὅτε με πρῶτον τέκε μήτηρ |
345 |
of ga
vast, dan kom ik achter je aan: ik denk je wel in te
zullen halen". Dat zei hij, maar hierop antwoordde de helmboswuivende Hektor niet; maar Helena sprak hem aan in welwillende woorden: "Zwager van mij, een schaamteloze, huiveringwekkende onheilstichtster, ach had maar op die dag dat mijn moeder mij baarde |
| οἴχεσθαι προφέρουσα κακὴ ἀνέμοιο θύελλα εἰς ὄρος ἢ εἰς κῦμα πολυφλοίσβοιο θαλάσσης, ἔνθά με κῦμ᾽ ἀπόερσε πάρος τάδε ἔργα γενέσθαι. Αὐτὰρ ἐπεὶ τάδε γ᾽ ὧδε θεοὶ κακὰ τεκμήραντο, ἀνδρὸς ἔπειτ᾽ ὤφελλον ἀμείνονος εἶναι ἄκοιτις, |
350 |
een
boosaardige stormwind mij meegesleurd naar het gebergte of naar de golven van de deinende zee en had daar de golving mij verzwolgen voordat dit alles kon gebeuren. Maar nu de goden dit onheil zo hebben beschikt, had ik dan maar het bed mogen delen met een betere man, |
| ὃς ᾔδη νέμεσίν τε καὶ αἴσχεα πόλλ᾽ ἀνθρώπων. Τούτῳ δ᾽ οὔτ᾽ ἂρ νῦν φρένες ἔμπεδοι οὔτ᾽ ἄρ᾽ ὀπίσσω ἔσσονται· τὼ καί μιν ἐπαυρήσεσθαι ὀΐω. Ἀλλ᾽ ἄγε νῦν εἴσελθε καὶ ἕζεο τῷδ᾽ ἐπὶ δίφρῳ δᾶερ, ἐπεί σε μάλιστα πόνος φρένας ἀμφιβέβηκεν |
355 |
die de
verwijten en de smaad van de mensen begrijpt. Paris heeft geen stevig karakter, en dat zal ook zo blijven; daarvan zal hij, denk ik, de vruchten wel plukken. Maar, zwager, kom toch binnen en ga hier zitten, op jou immers drukt toch het meest de inspanning |
| εἵνεκ᾽ ἐμεῖο κυνὸς καὶ Ἀλεξάνδρου ἕνεκ᾽ ἄτης, οἷσιν ἐπὶ Ζεὺς θῆκε κακὸν μόρον, ὡς καὶ ὀπίσσω ἀνθρώποισι πελώμεθ᾽ ἀοίδιμοι ἐσσομένοισι. Τὴν δ᾽ ἠμείβετ᾽ ἔπειτα μέγας κορυθαίολος Ἕκτωρ μή με κάθιζ᾽ Ἑλένη φιλέουσά περ· οὐδέ με πείσεις· |
360 |
om mij,
schaamteloze, en de verblinding van Paris. Ons gaf Zeus een onzalig lot, opdat wij ook voor het nageslacht een onderwerp blijven voor liederen. Maar haar antwoordde de grote Hektor met wuivende helmbos: "Vraag mij, Helena, niet te gaan zitten, hoe vriendelijk ook bedoeld; |
| ἤδη γάρ μοι θυμὸς ἐπέσσυται ὄφρ᾽ ἐπαμύνω Τρώεσσ᾽, οἳ μέγ᾽ ἐμεῖο ποθὴν ἀπεόντος ἔχουσιν. Ἀλλὰ σύ γ᾽ ὄρνυθι τοῦτον, ἐπειγέσθω δὲ καὶ αὐτός, ὥς κεν ἔμ᾽ ἔντοσθεν πόλιος καταμάρψῃ ἐόντα. Καὶ γὰρ ἐγὼν οἶκον δὲ ἐλεύσομαι ὄφρα ἴδωμαι |
365 |
je zult
me niet overhalen want ik ben erop gebrand de Trojanen te verdedigen die mij nu pijnlijk missen. Maar zet hem nu tot spoed aan en laat hij zich haasten om mij nog binnen de stadspoort in te halen. Ik ga nu nog naar mijn huis om de mijnen te zien, |
| οἰκῆας ἄλοχόν τε φίλην καὶ νήπιον υἱόν. Οὐ γὰρ οἶδ᾽ εἰ ἔτι σφιν ὑπότροπος ἵξομαι αὖτις, ἦ ἤδη μ᾽ ὑπὸ χερσὶ θεοὶ δαμόωσιν Ἀχαιῶν. |
|
mijn
dierbare vrouw en mijn zoontje; want ik weet niet of ik hen nog terug zal zien of dat de goden mij zullen ombrengen door de handen der Grieken . |
| |
|
| Ὣς ἄρα φωνήσας ἀπέβη κορυθαίολος Ἕκτωρ· αἶψα δ᾽ ἔπειθ᾽ ἵκανε δόμους εὖ ναιετάοντας, οὐδ᾽ εὗρ᾽ Ἀνδρομάχην λευκώλενον ἐν μεγάροισιν, ἀλλ᾽ ἥ γε ξὺν παιδὶ καὶ ἀμφιπόλῳ ἐϋπέπλῳ πύργῳ ἐφεστήκει γοόωσά τε μυρομένη τε. Ἕκτωρ δ᾽ ὡς οὐκ ἔνδον ἀμύμονα τέτμεν ἄκοιτιν ἔστη ἐπ᾽ οὐδὸν ἰών, μετὰ δὲ δμῳῇσιν ἔειπεν· |
370 375 |
- Na
deze woorden ging Hektor met wuivende helmbos weg; en snel kwam hij bij zijn mooi gelegen woning, maar hij vond de blankarmige Andromache niet in de vertrekken, want zij stond met haar kind en een dienares met mooi gewaad op het bolwerk onder klagelijk gejammer. En toen Hektor zijn nobele vrouw niet binnen aantrof hield hij halt op de drempel en riep tot de dienaressen: |
| εἰ δ᾽ ἄγε μοι δμῳαὶ νημερτέα μυθήσασθε· πῇ ἔβη Ἀνδρομάχη λευκώλενος ἐκ μεγάροιο; ἠέ πῃ ἐς γαλόων ἢ εἰνατέρων ἐϋπέπλων ἢ ἐς Ἀθηναίης ἐξοίχεται, ἔνθά περ ἄλλαι Τρῳαὶ ἐϋπλόκαμοι δεινὴν θεὸν ἱλάσκονται; |
380 |
"Zeg
mij, meisjes, eens precies, waar de blankarmige Andromache heen is vanuit huis; soms naar een schoonzus of een vrouw van haar zwagers? Of ging zij naar de tempel van Athene, waar ook de andere schoongelokte Trojaansen smeekbeden richten tot de geduchte godin?" |
| τὸν δ᾽ αὖτ᾽ ὀτρηρὴ ταμίη πρὸς μῦθον ἔειπεν· Ἕκτορ ἐπεὶ μάλ᾽ ἄνωγας ἀληθέα μυθήσασθαι, οὔτέ πῃ ἐς γαλόων οὔτ᾽ εἰνατέρων ἐϋπέπλων οὔτ᾽ ἐς Ἀθηναίης ἐξοίχεται, ἔνθά περ ἄλλαι Τρῳαὶ ἐϋπλόκαμοι δεινὴν θεὸν ἱλάσκονται, |
385 |
Tot hem
richtte zich daarop de flinke huishoudster: "Hektor, nu je vraagt de waarheid te spreken: zij is niet weggegaan naar een schoonzus of de vrouw van een zwager, en ook niet naar de tempel van Athene, waar ook de andere schoongelokte Trojaansen smeken tot de geduchte godin; |
| ἀλλ᾽ ἐπὶ πύργον ἔβη μέγαν Ἰλίου, οὕνεκ᾽ ἄκουσε τείρεσθαι Τρῶας, μέγα δὲ κράτος εἶναι Ἀχαιῶν. Ἣ μὲν δὴ πρὸς τεῖχος ἐπειγομένη ἀφικάνει μαινομένῃ ἐϊκυῖα· φέρει δ᾽ ἅμα παῖδα τιθήνη. Ἦ ῥα γυνὴ ταμίη, ὃ δ᾽ ἀπέσσυτο δώματος Ἕκτωρ |
390 |
nee,
zij ging naar het grote bolwerk van Troje, toen zij hoorde dat het de Trojanen slecht ging en het geweld van de Grieken groot was. Zij zal in haar haast nu wel zeker bij de muur zijn; zo te zien was ze buiten zichzelf; de voedster draagt het kind met haar mee". Dat zei de huishoudster, en Hektor verliet snel de woning |
| τὴν αὐτὴν ὁδὸν αὖτις ἐϋκτιμένας κατ᾽ ἀγυιάς. Εὖτε πύλας ἵκανε διερχόμενος μέγα ἄστυ Σκαιάς, τῇ ἄρ᾽ ἔμελλε διεξίμεναι πεδίον δέ, ἔνθ᾽ ἄλοχος πολύδωρος ἐναντίη ἦλθε θέουσα Ἀνδρομάχη θυγάτηρ μεγαλήτορος Ἠετίωνος |
395 |
langs
dezelfde weg over de mooigelegen straten. Toen hij nu door de grote stad bij de Skaeische poort kwam waardoor men op het platteland komt, toen kwam zijn rijk begiftigde vrouw hem tegemoet gesneld, Andromache, de dochter van de de fiere Eëtion, |
| Ἠετίων ὃς ἔναιεν ὑπὸ Πλάκῳ ὑληέσσῃ Θήβῃ Ὑποπλακίῃ Κιλίκεσσ᾽ ἄνδρεσσιν ἀνάσσων· τοῦ περ δὴ θυγάτηρ ἔχεθ᾽ Ἕκτορι χαλκοκορυστῇ. Ἥ οἱ ἔπειτ᾽ ἤντησ᾽, ἅμα δ᾽ ἀμφίπολος κίεν αὐτῇ παῖδ᾽ ἐπὶ κόλπῳ ἔχουσ᾽ ἀταλάφρονα νήπιον αὔτως |
400 |
Eëtion
die woonde aan de voet van de bosrijke Plakos, in Thebe als koning over de Kilikiërs; diens dochter was de bronsgepantserde Hektor tot vrouw. Zij nu kwam hem daar tegemoet en met haar mee liep een min met het kind aan haar boezem, het onbezorgde, onwetende kind, |
| Ἑκτορίδην ἀγαπητὸν ἀλίγκιον ἀστέρι καλῷ, τόν ῥ᾽ Ἕκτωρ καλέεσκε Σκαμάνδριον, αὐτὰρ οἱ ἄλλοι Ἀστυάνακτ᾽· οἶος γὰρ ἐρύετο Ἴλιον Ἕκτωρ. Ἤτοι ὃ μὲν μείδησεν ἰδὼν ἐς παῖδα σιωπῇ· Ἀνδρομάχη δέ οἱ ἄγχι παρίστατο δάκρυ χέουσα, |
405 |
Hektors
geliefde zoon, een mooie ster gelijk, die Hektor Skamandertje placht te noemen, maar de anderen Stadsreddertje: want Hektor alleen kon Troje beschermen. Hij, dan, keek zwijgend met een glimlach naar zijn zoon, en Andromache kwam dichtbij hem staan onder tranen |
| ἔν τ᾽ ἄρα οἱ φῦ χειρὶ ἔπος τ᾽ ἔφατ᾽ ἔκ τ᾽
ὀνόμαζε· δαιμόνιε φθίσει σε τὸ σὸν μένος, οὐδ᾽ ἐλεαίρεις παῖδά τε νηπίαχον καὶ ἔμ᾽ ἄμμορον, ἣ τάχα χήρη σεῦ ἔσομαι· τάχα γάρ σε κατακτανέουσιν Ἀχαιοὶ πάντες ἐφορμηθέντες· ἐμοὶ δέ κε κέρδιον εἴη |
410 |
en zij
legde haar hand op de zijne en sprak met aandrang: "Vermetele, jouw moed zal je te gronde richten; je hebt geen medelijden met je onschuldig kind en met mij, ongelukkige, die binnenkort beroofd van jou zal zijn; want de Grieken zullen je vast doden als ze met z'n allen op je afstormen: voor mij zou het beter zijn |
| σεῦ ἀφαμαρτούσῃ χθόνα δύμεναι· οὐ γὰρ ἔτ᾽ ἄλλη ἔσται θαλπωρὴ ἐπεὶ ἂν σύ γε πότμον ἐπίσπῃς ἀλλ᾽ ἄχε᾽· οὐδέ μοι ἔστι πατὴρ καὶ πότνια μήτηρ. Ἤτοι γὰρ πατέρ᾽ ἁμὸν ἀπέκτανε δῖος Ἀχιλλεύς, ἐκ δὲ πόλιν πέρσεν Κιλίκων εὖ ναιετάουσαν |
415 |
onder
de aarde te verdwijnen als ik je missen moet. Geen andere toevlucht rest mij, wanneer jij zult sterven: slechts ellende, want een vader of dierbare moeder heb ik niet meer. Mijn vader werd immers gedood door koning Achilleus die de mooigelegen stad der Kilikiërs verwoestte, |
| Θήβην ὑψίπυλον· κατὰ δ᾽ ἔκτανεν Ἠετίωνα, οὐδέ μιν ἐξενάριξε, σεβάσσατο γὰρ τό γε θυμῷ, ἀλλ᾽ ἄρα μιν κατέκηε σὺν ἔντεσι δαιδαλέοισιν ἠδ᾽ ἐπὶ σῆμ᾽ ἔχεεν· περὶ δὲ πτελέας ἐφύτευσαν νύμφαι ὀρεστιάδες κοῦραι Διὸς αἰγιόχοιο. |
420 |
Thebe
met zijn hoge poorten. Hij doodde Eëtion wel maar beroofde hem niet van zijn wapens, daarvoor deinsde hij terug; nee, hij verbrandde zijn lichaam samen met zijn schitterende uitrusting en hij wierp een grafheuvel voor hem op en de bergnimfen, dochters van de aigisvoerende Zeus, plantten er olmen omheen. |
| Οἳ δέ μοι ἑπτὰ κασίγνητοι ἔσαν ἐν μεγάροισιν οἳ μὲν πάντες ἰῷ κίον ἤματι Ἄϊδος εἴσω· πάντας γὰρ κατέπεφνε ποδάρκης δῖος Ἀχιλλεὺς βουσὶν ἐπ᾽ εἰλιπόδεσσι καὶ ἀργεννῇς ὀΐεσσι. Μητέρα δ᾽, ἣ βασίλευεν ὑπὸ Πλάκῳ ὑληέσσῃ, |
425 |
Zeven
broers had ik in het paleis, allen daalden op één dag af in de Hades: allemaal werden zij gedood door de snelvoetige koning Achilleus bij de runderen met slingerende gang en de witte schapen. Maar mijn moeder, koningin aan de voet van de bosrijke Plakos, |
| τὴν ἐπεὶ ἂρ δεῦρ᾽ ἤγαγ᾽ ἅμ᾽ ἄλλοισι
κτεάτεσσιν, ἂψ ὅ γε τὴν ἀπέλυσε λαβὼν ἀπερείσι᾽ ἄποινα, πατρὸς δ᾽ ἐν μεγάροισι βάλ᾽ Ἄρτεμις ἰοχέαιρα. Ἕκτορ ἀτὰρ σύ μοί ἐσσι πατὴρ καὶ πότνια μήτηρ ἠδὲ κασίγνητος, σὺ δέ μοι θαλερὸς παρακοίτης· |
430 |
bracht
hij hierheen met andere buit en hij liet haar wel weer vrij voor een enorme losprijs, maar in het paleis van haar vader trof haar Artemis, kwistig met pijlen. Nu ben jij, Hektor, voor mij vader en dierbare moeder en broer, jij bent mijn fiere echtgenoot! |
| ἀλλ᾽ ἄγε νῦν ἐλέαιρε καὶ αὐτοῦ μίμν᾽ ἐπὶ
πύργῳ, μὴ παῖδ᾽ ὀρφανικὸν θήῃς χήρην τε γυναῖκα· λαὸν δὲ στῆσον παρ᾽ ἐρινεόν, ἔνθα μάλιστα ἀμβατός ἐστι πόλις καὶ ἐπίδρομον ἔπλετο τεῖχος. Τρὶς γὰρ τῇ γ᾽ ἐλθόντες ἐπειρήσανθ᾽ οἱ ἄριστοι |
435 |
Kom,
heb nu medelijden en blijf hier op het bolwerk, maak geen wees van je zoon en een weduwe van je vrouw! Stel het krijgsvolk op bij de vijgenboom, waar de stad het kwetsbaarst is en de muur te bestormen. Driemaal toch probeerden het daar al de besten |
| ἀμφ᾽ Αἴαντε δύω καὶ ἀγακλυτὸν Ἰδομενῆα ἠδ᾽ ἀμφ᾽ Ἀτρεΐδας καὶ Τυδέος ἄλκιμον υἱόν· ἤ πού τίς σφιν ἔνισπε θεοπροπίων ἐῢ εἰδώς, ἤ νυ καὶ αὐτῶν θυμὸς ἐποτρύνει καὶ ἀνώγει. Τὴν δ᾽ αὖτε προσέειπε μέγας κορυθαίολος Ἕκτωρ· |
440 |
uit het
gevolg van de Aiassen en de zeer vemaarde Idomeneus en de Atriden en Tydeus' manhaftige zoon, hetzij iemand wist van de godsspraak en het hen vertelde, hetzij hun eigen vernuft het hun ingaf en ertoe zette". Tot haar sprak dan weer de grote Hektor met wuivende helmbos: |
| ἦ καὶ ἐμοὶ τάδε πάντα μέλει γύναι· ἀλλὰ μάλ᾽
αἰνῶς αἰδέομαι Τρῶας καὶ Τρῳάδας ἑλκεσιπέπλους, αἴ κε κακὸς ὣς νόσφιν ἀλυσκάζω πολέμοιο· οὐδέ με θυμὸς ἄνωγεν, ἐπεὶ μάθον ἔμμεναι ἐσθλὸς αἰεὶ καὶ πρώτοισι μετὰ Τρώεσσι μάχεσθαι |
445 |
"Werkelijk, ook ik, vrouw, trek mij dit alles aan; maar ik
heb te veel ontzag voor de Trojanen en de Trojaansen met slepend kleed, om me als een lafaard ver van de oorlog te houden. Mijn karakter verzet zich daartegen, ik leerde immers steeds dapper te zijn en tussen de Trojaanse voorstrijders het gevecht aan te gaan |
| ἀρνύμενος πατρός τε μέγα κλέος ἠδ᾽ ἐμὸν αὐτοῦ. Εὖ γὰρ ἐγὼ τόδε οἶδα κατὰ φρένα καὶ κατὰ θυμόν· ἔσσεται ἦμαρ ὅτ᾽ ἄν ποτ᾽ ὀλώλῃ Ἴλιος ἱρὴ καὶ Πρίαμος καὶ λαὸς ἐϋμμελίω Πριάμοιο. Ἀλλ᾽ οὔ μοι Τρώων τόσσον μέλει ἄλγος ὀπίσσω, |
450 |
om roem
te verwerven voor mijn vader en ook voor mijzelf. Maar dit weet ik maar al te goed, diep in mijn hart: komen zal de dag dat het heilige Ilios verloren gaat samen met Priamos en zijn lansdragend volk. Maar niet zozeer ben ik bezorgd voor de toekomst van de Trojanen |
| οὔτ᾽ αὐτῆς Ἑκάβης οὔτε Πριάμοιο ἄνακτος οὔτε κασιγνήτων, οἵ κεν πολέες τε καὶ ἐσθλοὶ ἐν κονίῃσι πέσοιεν ὑπ᾽ ἀνδράσι δυσμενέεσσιν, ὅσσον σεῦ, ὅτε κέν τις Ἀχαιῶν χαλκοχιτώνων δακρυόεσσαν ἄγηται ἐλεύθερον ἦμαρ ἀπούρας· |
455 |
of die
van Hekabe zelf of van koning Priamos of van mijn broers, die in grote getale in het stof zullen bijten door de handen van de vijand bij hun nobele strijd, als ik bezorgd ben om jou, wanneer een van de bronsgeharnaste Grieken jou in tranen meevoert en je berooft van je vrijheid. |
| καί κεν ἐν Ἄργει ἐοῦσα πρὸς ἄλλης ἱστὸν
ὑφαίνοις, καί κεν ὕδωρ φορέοις Μεσσηΐδος ἢ Ὑπερείης πόλλ᾽ ἀεκαζομένη, κρατερὴ δ᾽ ἐπικείσετ᾽ ἀνάγκη· καί ποτέ τις εἴπῃσιν ἰδὼν κατὰ δάκρυ χέουσαν· Ἕκτορος ἥδε γυνὴ ὃς ἀριστεύεσκε μάχεσθαι |
460 |
Dan zul
je in Argos aan het weefgetouw werken voor een andere
vrouw en water aandragen uit de Messeïs of Hypereia, zeer tegen je zin, maar onder harde noodzaak. Dan zal men wel zeggen bij het zien van je tranen: dit is de vrouw van Hektor die zich steeds het dapperst toonde |
| Τρώων ἱπποδάμων ὅτε Ἴλιον ἀμφεμάχοντο. Ὥς ποτέ τις ἐρέει· σοὶ δ᾽ αὖ νέον ἔσσεται ἄλγος χήτεϊ τοιοῦδ᾽ ἀνδρὸς ἀμύνειν δούλιον ἦμαρ. Ἀλλά με τεθνηῶτα χυτὴ κατὰ γαῖα καλύπτοι πρίν γέ τι σῆς τε βοῆς σοῦ θ᾽ ἑλκηθμοῖο πυθέσθαι. |
465 |
van de
paardentemmende Trojanen in de strijd om Ilios. Zo zal men dan spreken, en jij zult dan opnieuw lijden om het gemis van een man die de dag van slavernij kon afweren. Moge de aarde mijn dode lichaam dan bedekken, voordat ik je hulproep hoor wanneer men je wegsleurt!" |
| Ὣς εἰπὼν οὗ παιδὸς ὀρέξατο φαίδιμος Ἕκτωρ· ἂψ δ᾽ ὃ πάϊς πρὸς κόλπον ἐϋζώνοιο τιθήνης ἐκλίνθη ἰάχων πατρὸς φίλου ὄψιν ἀτυχθεὶς ταρβήσας χαλκόν τε ἰδὲ λόφον ἱππιοχαίτην, δεινὸν ἀπ᾽ ἀκροτάτης κόρυθος νεύοντα νοήσας. |
470 |
Na deze
woorden strekte de dappere Hektor zich uit naar zijn
zoontje, maar dat kroop weg met een jammerkreet tegen de boezem van de min, verschrikt door de aanblik van zijn vader, bang voor dat brons en de helmbos van paardenstaart die hij zag wuiven bovenop de helm. |
| Ἐκ δ᾽ ἐγέλασσε πατήρ τε φίλος καὶ πότνια
μήτηρ· αὐτίκ᾽ ἀπὸ κρατὸς κόρυθ᾽ εἵλετο φαίδιμος Ἕκτωρ, καὶ τὴν μὲν κατέθηκεν ἐπὶ χθονὶ παμφανόωσαν· αὐτὰρ ὅ γ᾽ ὃν φίλον υἱὸν ἐπεὶ κύσε πῆλέ τε χερσὶν εἶπε δ᾽ ἐπευξάμενος Διί τ᾽ ἄλλοισίν τε θεοῖσι· |
475 |
Zijn
vader schoot in een lach en ook zijn dierbare moeder en de dappere Hektor nam de helm van zijn hoofd en zette hem op de grond, rondom glanzend; toen knuffelde hij zijn zoontje en wiegde die in zijn armen en sprak in gebed tot Zeus en de andere goden: |
| Ζεῦ ἄλλοι τε θεοὶ δότε δὴ καὶ τόνδε γενέσθαι παῖδ᾽ ἐμὸν ὡς καὶ ἐγώ περ ἀριπρεπέα Τρώεσσιν, ὧδε βίην τ᾽ ἀγαθόν, καὶ Ἰλίου ἶφι ἀνάσσειν· καί ποτέ τις εἴποι πατρός γ᾽ ὅδε πολλὸν ἀμείνων ἐκ πολέμου ἀνιόντα· φέροι δ᾽ ἔναρα βροτόεντα |
480 |
'Zeus
en de andere goden, maak dat ook hij hier, mijn zoon, net zo roemvol wordt als ik bij de Trojanen, even krachtig en deugdelijk, en dat hij een sterke heerser wordt over Ilios, en dat men eens zeggen zal 'hij overtreft nog zijn vader' als hij terugkomt uit de oorlog en de bebloede wapenrusting meevoert |
| κτείνας δήϊον ἄνδρα, χαρείη δὲ φρένα μήτηρ. Ὣς εἰπὼν ἀλόχοιο φίλης ἐν χερσὶν ἔθηκε παῖδ᾽ ἑόν· ἣ δ᾽ ἄρα μιν κηώδεϊ δέξατο κόλπῳ δακρυόεν γελάσασα· πόσις δ᾽ ἐλέησε νοήσας, χειρί τέ μιν κατέρεξεν ἔπος τ᾽ ἔφατ᾽ ἔκ τ᾽ ὀνόμαζε· |
485 |
van
zijn gedode tegenstander, moge dan zich zijn moeder
verheugen!" Na deze woorden legde hij zijn zoontje in de armen van zijn geliefde vrouw;en zij nam hem aan haar geurige boezem met een lach door haar tranen heen; toen hij dit zag beving deernis haar man en hij streelde haar en zei met nadruk: |
| δαιμονίη μή μοί τι λίην ἀκαχίζεο θυμῷ· οὐ γάρ τίς μ᾽ ὑπὲρ αἶσαν ἀνὴρ Ἄϊδι προϊάψει· μοῖραν δ᾽ οὔ τινά φημι πεφυγμένον ἔμμεναι ἀνδρῶν, οὐ κακὸν οὐδὲ μὲν ἐσθλόν, ἐπὴν τὰ πρῶτα γένηται. Ἀλλ᾽ εἰς οἶκον ἰοῦσα τὰ σ᾽ αὐτῆς ἔργα κόμιζε |
490 |
Rustig
maar, wees niet te bezorgd in je hart: niemand zal mij in strijd met mijn lot naar Hades sturen, want ik denk niet dat al iemand zijn lotsdeel ontkomen is, noch een laf noch een dapper man, sinds zijn geboorte. Maar, ga maar naar huis en doe je eigen werk |
| ἱστόν τ᾽ ἠλακάτην τε, καὶ ἀμφιπόλοισι κέλευε ἔργον ἐποίχεσθαι· πόλεμος δ᾽ ἄνδρεσσι μελήσει πᾶσι, μάλιστα δ᾽ ἐμοί, τοὶ Ἰλίῳ ἐγγεγάασιν. Ὣς ἄρα φωνήσας κόρυθ᾽ εἵλετο φαίδιμος Ἕκτωρ ἵππουριν· ἄλοχος δὲ φίλη οἶκον δὲ βεβήκει |
495 |
het
weven en spinnen en draag je dienaressen op hun werk te doen: de mannen zal de oorlog ter harte gaan, allen die geboren zijn in Ilios, maar mij wel het meest." Na zo gesproken te hebben pakte de dappere Hektor zijn helm met de paardenstaartkam: zijn geliefde vrouw was al op weg naar huis, |
| ἐντροπαλιζομένη, θαλερὸν κατὰ δάκρυ χέουσα. Αἶψα δ᾽ ἔπειθ᾽ ἵκανε δόμους εὖ ναιετάοντας Ἕκτορος ἀνδροφόνοιο, κιχήσατο δ᾽ ἔνδοθι πολλὰς ἀμφιπόλους, τῇσιν δὲ γόον πάσῃσιν ἐνῶρσεν. Αἳ μὲν ἔτι ζωὸν γόον Ἕκτορα ᾧ ἐνὶ οἴκῳ· |
500 |
telkens
omkijkend onder een stroom van tranen. Terstond toen zij het mooie huis van de mannendodende Hektor bereikt had, trof zij binnen veel dienaressen aan, en zij ging hen voor in jammerlijk klagen. Zij nu bejammerden Hektor al bij leven in zijn huis |
| οὐ γάρ μιν ἔτ᾽ ἔφαντο ὑπότροπον ἐκ πολέμοιο ἵξεσθαι προφυγόντα μένος καὶ χεῖρας Ἀχαιῶν. Οὐδὲ Πάρις δήθυνεν ἐν ὑψηλοῖσι δόμοισιν, ἀλλ᾽ ὅ γ᾽, ἐπεὶ κατέδυ κλυτὰ τεύχεα ποικίλα χαλκῷ, σεύατ᾽ ἔπειτ᾽ ἀνὰ ἄστυ ποσὶ κραιπνοῖσι πεποιθώς. |
505 |
want
zij dachten dat hij niet meer terugkeren zou uit de
oorlog, niet ontkomen zou aan de gewelddadige handen van de Grieken. - Paris draalde niet lang in het hoge paleis, maar, nadat hij zijn wapenrusting, blinkend van brons, aan had getrokken, snelde hij door de stad, zich overgevend aan zijn snelle voeten. |
| Ὡς δ᾽ ὅτε τις στατὸς ἵππος ἀκοστήσας ἐπὶ φάτνῃ δεσμὸν ἀπορρήξας θείῃ πεδίοιο κροαίνων εἰωθὼς λούεσθαι ἐϋρρεῖος ποταμοῖο· κυδιόων ὑψοῦ δὲ κάρη ἔχει, ἀμφὶ δὲ χαῖται ὤμοις ἀΐσσονται· ὃ δ᾽ ἀγλαΐηφι πεποιθὼς |
510 |
Zoals
een paard - lang stond het stil en deed zich tegoed uit
zijn ruif - zijn halster verbreekt en galoppeert door de vlakte, gewend zich te baden in de goed stromende rivier: trots heft het zijn hoofd hoog en om zijn schoften dansen zijn manen; hij is zich bewust van zijn pracht |
| ῥίμφά ἑ γοῦνα φέρει μετά τ᾽ ἤθεα καὶ νομὸν
ἵππων· ὣς υἱὸς Πριάμοιο Πάρις κατὰ Περγάμου ἄκρης τεύχεσι παμφαίνων ὥς τ᾽ ἠλέκτωρ ἐβεβήκει καγχαλόων, ταχέες δὲ πόδες φέρον· αἶψα δ᾽ ἔπειτα Ἕκτορα δῖον ἔτετμεν ἀδελφεὸν εὖτ᾽ ἄρ᾽ ἔμελλε |
515 |
en snel
voeren zijn knieën hem naar de heerlijke weide der
paarden: zo daalde Priamos' zoon Paris af van de burcht Pergamos, uitgelaten, stralend in zijn wapenrusting als de zon, zijn snelle voeten droegen hem voort en spoedig trof hij de nobele Hektor, toen die de plek verliet |
| στρέψεσθ᾽ ἐκ χώρης ὅθι ᾗ ὀάριζε γυναικί. Τὸν πρότερος προσέειπεν Ἀλέξανδρος θεοειδής· ἠθεῖ᾽ ἦ μάλα δή σε καὶ ἐσσύμενον κατερύκω δηθύνων, οὐδ᾽ ἦλθον ἐναίσιμον ὡς ἐκέλευες; τὸν δ᾽ ἀπαμειβόμενος προσέφη κορυθαίολος Ἕκτωρ· |
520 |
waar
hij met zijn vrouw had staan praten. De godgelijkende Alexander nam als eerste het woord: "M'n beste, liet ik je nou toch nog wachten, terwijl je gehaast bent, en kwam ik niet op tijd, zoals je bezwoer?" Tot hem sprak Hektor met wuivende helmbos ten antwoord: |
| δαιμόνι᾽ οὐκ ἄν τίς τοι ἀνὴρ ὃς ἐναίσιμος εἴη ἔργον ἀτιμήσειε μάχης, ἐπεὶ ἄλκιμός ἐσσι· ἀλλὰ ἑκὼν μεθιεῖς τε καὶ οὐκ ἐθέλεις· τὸ δ᾽ ἐμὸν κῆρ ἄχνυται ἐν θυμῷ, ὅθ᾽ ὑπὲρ σέθεν αἴσχε᾽ ἀκούω πρὸς Τρώων, οἳ ἔχουσι πολὺν πόνον εἵνεκα σεῖο. |
525 |
"Merkwaardige man: niemand die een beetje reëel is zal afdingen op jouw krijgsdaden: je bent toch weerbaar genoeg! Maar graag laat je het afweten en trek je je terug! Mijn hart krimpt ineen als ik de schimpscheuten opvang aan jouw adres van de kant der Trojanen, die om jouwentwil zoveel af moeten zien. |
| Ἀλλ᾽ ἴομεν· τὰ δ᾽ ὄπισθεν ἀρεσσόμεθ᾽, αἴ κέ
ποθι Ζεὺς δώῃ ἐπουρανίοισι θεοῖς αἰειγενέτῃσι κρητῆρα στήσασθαι ἐλεύθερον ἐν μεγάροισιν ἐκ Τροίης ἐλάσαντας ἐϋκνήμιδας Ἀχαιούς. |
|
Maar
laten we gaan en dit later vereffenen, als hopelijk Zeus het ons gunt een mengvat der vrijheid op te stellen in het paleis voor de eeuwige goden in de hemel, als wij de goedgewapende Grieken uit Troje hebben verjaagd". |
| |