- 451

- 451/0: Vijfjarig bestand tussen Athene en Sparta. Wet van Pericles op het staatsburgerschap.
Na het ostracisme van Cimon (- 461) nam de deelname van het volk aan de regering steeds meer toe: in - 457 werd het archontaat toegankelijk voor de klasse van de zeugites, waaruit de hoplieten werden gerekruteerd. Omstreeks dezelfde tijd werd het systeem van de mistophorie ingesteld, waardoor bekleders van openbare ambten een vergoeding ontvingen. Alle burgers kregen zo de mogelijkheid om niet alleen juridisch, maar de facto deel te nemen aan het politieke leven. Dezelfde voor de minder gegoeden gunstige trend wordt ook aangetroffen in een reeks sociale maatregelen: aan oorlogsinvaliden en -wezen werd een pensioen toegekend; door een programma van grote bouwwerken was er werk voor iedereen. Om een uitbreiding van ontvangende partijen echter te vermijden, werd het staatsburgerschap streng beperkt.

tot - 449: Wetgeving van de tienmannen te Rome.
De instelling van het volkstribunaat (- 494) had in Rome de patriciërs en de plebejers niet met elkaar verzoend. De rechtspraak bleef in handen van de adel, die de orale traditie beheerste. In - 451 moest de adel toch instemmen met de schriftelijke vastlegging van een codex door twee opeenvolgende commissies van tien leden. Deze Wetten van de Twaalf Tafelen bevatten vooral privaatrechtelijke bepalingen.